a. Mục tiêu của CNXH

    Những đặc trưng bản chất của CNXH trong tư tưởng Hò Chí Minh là sự nhận thức những giá trị của nó về mặt lý luận. Dựa trên những đặc trưng bản chất đó để xác định mục tiêu của CNXH và chính những đặc trưng bản chất đó cũng trở thành mục tiêu để phấn đấu.

    - Mục tiêu chung: Mục tiêu phấn đấu của Hồ Chí Minh thống nhất với mục tiêu chung.

    Người nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” ( Tập I, trang 161 )

    Trong Di chúc, Người viết về điều mong muốn cuối cùng: “... toàn Đảng toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.”

    - Mục tiêu trước mắt và mục tiêu lâu dài:

    “Mục đích của CNXH là gì? Nói một cách đơn giản và dễ hiểu là: không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, trước hết là nhân dân lao động” ( Tập 10, tr. 271 )

    “Mục đích của CNXH là không ngừng nâng cao mức sống của nhân dân” ( Tập 10, tr. 159 )

    “CNXH là làm sao cho nhân dân đủ ăn, đủ mặc, ngày càng sung sướng, ai nấy được đi học, ốm đau có thuốc, già không lao động được thì nghỉ, những phong tục tập quán không tốt dần dần được xoá bỏ... Tóm lại, xã hội ngày càng tiến bộ, vật chất ngày càng tăng, tinh thần ngày càng tốt” (Tập 10, tr. 591).

    - Mục tiêu cụ thể:

    + Mục tiêu về chính trị: Xây dựng chế độ chính trị do nhân dân lao động làm chủ, xây dựng Nhà nước của của dân, do dân, vì dân.

“Nhà nước của ta là nhà nước dân chủ nhân dân, dựa trên nền tảng liên minh công nông do giai cấp công nhân lãnh đạo.”

 Trong nhà nước mọi công dân đều có quyền tham gia bầu cử, ứng cử và   kiểm soát đối với đại biểu do mình bầu ra.

 Nhà nước phải phát triển quyền dân chủ và sinh hoạt chính trị của toàn dân, để phát huy tính tích cực và sự sáng tạo của nhân dân, làm cho mọi công dân Việt Nam thực sự tham gia quản lý công việc Nhà nước, ra sức xây dựng CNXH.

Công dân phải có nghĩa vụ và tính năng động của người làm chủ. Đó là nghĩa vụ lao động, bảo vệ Tổ quốc, tôn trọng và chấp hành pháp luật, tôn trọng và bảo vệ của công, học tập, nâng cao trình độ.

“Đã là người chủ Nhà nước thì phải chăm lo việc nước như việc nhà... Đã là người chủ thì phải biết tự mình lo toan gánh vác, không ỷ lại, không ngồi chờ.” (Tập 10, tr. 310)

+ Mục tiêu kinh tế:

 Xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa với công nghiệp và nông nghiệp hiện đại, khoa học và kĩ thuật tiên tiến. (Tập 9, tr. 588)

 Khi kinh tế XHCN ngày càng phát triển, cách bóc lột theo CNTB được xoá bỏ dần, đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân ngày càng được cải thiện. (Tập 9, tr. 592)

Cần phải phát triển toàn diện các ngành, chủ yếu là công nghiệp, nông nghiệp và thương nghiệp, trong đó công nghiệp và nông nghiệp là hai chân của nền kinh tế.

Kết hợp các loại lợi ích kinh tế (ví dụ: chế độ khoán)

    + Mục tiêu văn hoá - xã hội:

    CNXH nhằm giải phóng cho con người, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện. Chính vì thế Hồ Chí Minh rất coi trọng vai trò của tư tưởng, văn hoá, đạo đức và lối sống. Cụ thể, thực hiện xoá nạn mù chữ, xây dựng và phát triển giáo dục, nâng cao dân trí, xây dựng, phát triển văn hoá nghệ thuật, thực hiện nếp sống mới, vệ sinh phòng bệnh...

Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu mục tiêu xây dựng con người: “Muốn xây dựng CNXH, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”. Nếu không có con người thiết tha với lý tưởng XHCN thì không có CNXH được.

Con người xã hội chủ nghĩa là con người có lí tưởng XHCN, có tinh thần và năng lực làm chủ, có kiến thức khoa học kĩ thuật, tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn nhạy bén với cái mới; có đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

Phải giải phóng phụ nữ, nói phụ nữ là nói phân nửa xã hội. Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người. Nếu không giải phóng phụ nữ là xây dựng CNXH chỉ một nửa.

    b. Các động lực của CNXH

    Để đạt được các mục tiêu trên đây cần nhận thức và phát huy tất cả các động lực của CNXH. Động lực là tất cả những nhân tố góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội thông qua hoạt động của con người. CNXH có hệ thống động lực rất phong phú.

- Các động lực muốn phát huy được tác dụng đều phải thông qua con người. Do đó, bao trùm lên tất cả là động lực con người được thể hiện trên hai bình diện là cộng đồng và cá nhân. Các biện pháp nhằm  phát huy các động lực của CNXH bao gồm:

Phát huy sức mạnh đoàn kết của cả cộng đồng dân tộc:

Cộng đồng dân tộc bao gồm các tầng lớp nhân dân, các dân tộc, các tôn giáo… . Phải phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc bởi vì CNXH là sự nghiệp chung của toàn thể dân tộc, không phải là sự nghiệp riêng của công nông hay một giai cấp nào khác. Phát huy sức mạnh của toàn thể dân tộc, đó là truyền thống yêu nước của dân tộc, sự đoàn kêt cộng đồng, sức lao động sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng CNXH, đây là sức mạnh tổng hợp tạo nên động lực của CNXH. 

Phát huy sức mạnh của từng con người:

Sức mạnh cộng đồng được hình thành từ sức mạnh của từng cá nhân.     Cần tìm ra các biện pháp khơi dậy, phát huy động lực của từng cá nhân. Đó là một hệ thống các biện pháp vật chất và tinh thần nhằm tạo ra sức mạnh thúc đẩy hoạt động của con người trong sự nghiệp xây dựng CNXH.

    Tác động vào nhu cầu và lợi ích của con người:

     Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm đến lợi ích chính đáng thiết thân của con người, đồng thời chăm lo bồi dưỡng sức dân ( lợi ích của nhân dân và lợi ích của từng cá nhân ), coi trọng phát triển kinh tế, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, đề ra các hình thức khoán, thưởng, phạt trong kinh tế… làm cho mọi người, mọi nhà trở nên giàu có, làm cho ích quốc lợi dân. 

    Tác động vào các động lực chính trị,  tinh thần:

    Phát huy quyền làm chủ và ý thức làm chủ của người lao động, đồng thời  cần quan tâm bồi dưỡng ý thức làm chủ, tâm lý làm chủ của người lao động. Thực hiện công bằng xã hội.

Sử dụng vai trò điều chỉnh của các nhân tố tinh thần khác: quan tâm tới phát triển văn hoá, khoa học, giáo dục đạo đức, pháp luật…

Để động lực được phát huy, Hồ Chí Minh nhận thấy sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng có ý nghĩa quyết định, sự quản lý bộ máy nhà nước có hiệu lực là rất quan trọng.

- Động lực nữa của CNXH là kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại: tăng cường đoàn kết quốc tế, sử dụng tốt những thành quả của cách mạng khoa học kỹ thuật trên thế giới…      

- Khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của CNXH: chống chủ nghĩa cá nhân; chống các biểu hiện tiêu cực; chống chia rẽ bè phái, mất đoàn kết, vô kỷ luật; sự chủ quan, bảo thủ, giáo điều…