1. Khái niệm:

Vai trò xh là chức năng xh, là mô hình hành vi được xác lập một cách khách quan bởi vị thế xh của cá nhân trong hệ thống các qhệ xh hoặc hệ thống các qhệ giữa các cá nhân. Hay nói cách # vị thế là chỗ đứng của vài trò.

2. Đặc trưng :

+ Vai trò là sự kết hợp của khuôn mẫu tác phong bên ngoài (hành động) và tác phong tinh thần ở bên trong (kiến thức, sự suy nghĩ). Nó ko phải bao giờ cũng là những cơ chế tác phong độc đoán, cứng rắn, thụ động (như các vai trò trong một số nghi thức tôn giáo) mà có tính co giãn (có thể lựa chọn, lầm lẫn…), chủ yếu chịu sự tác động từ phía chủ thể, phong cách thực hiện vai trò, mức độ tích cực, mức độ nhận thức về vai trò đó.

+ Vai trò xh mô tả các tác phong đồng nhất được xh chấp nhận. Nó xhiện từ những mqh xh, những mqh qua lại của những ng cùng hoạt động. Vai trò xh bao hàm các quyền lợi và nghĩa vụ liên quan tới 1 nhiệm vụ nào đó. 

+ Vai trò được thực hiện trong sự phù hợp với các chuẩn mực xh nói chung, với sự mong đợi của người xung quanh, không phụ thuộc vào cá nhân - người thực hiện vai trò.

+ Các cá nhân chấp nhận vai trò (vai trò chủ động, vai trò lựa chọn) chủ yếu dựa vào mức độ phù hợp của chúng với nhu cầu và lợi ích cá nhân trong sự tồn tại ptriển của mình. Khi nó không còn phù hợp nữa sẽ bị loại bỏ.

+ 1 cá nhân có thể đóng nhiều vai trò. Trong tình huống ấy thường xảy ra sự xung đột vai trò. Vì vậy cần có sự điều chỉnh để vai trò này hoà hợp với vai trò khác (cha - con, chủ - thợ, thầy - trò…).

+ Các loại vai trò: Vai trò chủ yếu - thứ yếu, chính - phụ. Vai trò then chốt (là khi nó được giành nhiều thời gian, nỗ lực và đại diện cho giá trị cao cả nhất của xã hội), vai trò không then chốt.