Tiếp nối thành công khi ra mắt tại BSFE 2018, series Nâng cao khả năng viết cùng BSFE đã trở lại vào mùa 2019 này. Tại đây, chúng mình xin phép được dịch lại một bài viết chia sẻ một số tips nhằm tạo lập ý nghĩa cho câu chuyện. Hi vọng các bạn sẽ cảm thấy bài viết hữu dụng và rút ra cho mình được những kinh nghiệm hữu ích!

(Original post : https://daily-writing-tips.tumblr.com/post/163780640793/guide-how-to-give-your-story-a-purpose).

Trước khi bắt đầu, chúng mình muốn giải thích cụm từ "filler events" một chút. "Filler events" tức là những sự kiện thêm vào để lấp khoảng trống trong câu chuyện, không có chủ đích đặc biệt, thường rất nhạt nhòa dễ quên. Trong bài, chúng mình xin phép được dùng cụm từ "sự kiện lấp đầy" để diễn tả ý này.

.

.

.

Các bạn chắc chắn sẽ không muốn các "sự kiện lấp đầy này" xuất hiện trong truyện của mình đâu, bởi vì thêm những chi tiết này vào chỉ tổ tốn thời gian, và độc giả thì họ chẳng muốn tốn thời gian tẹo nào.

Thay vì đó, thử làm như thế này xem :

1. Chọn một xung đột cho truyện 

Xung đột chính là đầu máy kéo câu chuyện về phía trước. Thiếu xung đột thì chuyện của bạn sẽ rất là chán. Nói thì nghe phức tạp chứ thật ra chúng chỉ là những nỗ lực đấu tranh mà câu chuyện xoay quanh thôi. Xung đột của series Harry Porter là sự đấu tranh để tiêu diệt Voldemort. Xung đột của The Hunger Games là nỗ lực để hạ gục Capitol (ban đầu là thắng Đấu trường sinh tử, sau là hạ gục quân phiến loạn). Và xung đột của series The Lord of the Rings chính là việc tiêu diệt Chiếc nhẫn quyền lực (the One ring) và đem hòa bình trở lại. Nhưng những xung đột cũng chẳng cần là thứ gì to tát cả - nó có thể chỉ đơn giản là nỗ lực sống sót năm cuối trung học, nỗ lực kết bạn ở nơi ở mới, hoặc là nỗ lực tán đổ anh xinh trai bán sữa chua gần nơi bạn làm việc chẳng hạn. Bạn chọn gì cũng vậy, chính sự nỗ lực – cuộc xung đột – này sẽ khỏa lấp câu chuyện của bạn và cho nó cái ý nghĩa mà bạn đang kiếm tìm.

2. Chọn một mục tiêu cho nhân vật của bạn

Bản thân cuộc xung đột đã chứa đựng sự nỗ lực rồi, nhưng mục tiêu mới chính là cái mà nhân vật nỗ lực đạt được. Trong The Hunger Games, Katniss muốn sống sót hơn là muốn đánh bại Capitol. Vấn đề là để có thể sống sót thì cô nàng phải đánh bại Capitol. Nếu nỗ lực của nhân vật là sống sót cho qua năm cuối trung học, mục tiêu của nhân vật có thể là có một bảng điểm đẹp và tránh xa mọi rắc rối. Mục tiêu phải bám sát xung đột nhưng sẽ biến đổi cho phù hợp với cá nhân từng nhân vật.

3. Tìm động lực cho nhân vật

Động lực khiến cho nhân vật vượt qua khó khăn, tiến đến mục tiêu của mình. Nó chính là lý do khiến cho nhân vật muốn chiến thắng cái xung đột này mà. Nó là lý do vì sao họ lại hành động như vậy. Katniss muốn sống để làm gì ? Cô ấy muốn sống để chăm sóc những người cổ yêu thương. Tại sao nhân vật của bạn lại muốn một bảng điểm đẹp và tránh xa mọi rắc rối ? Có thể vì đây là cách để nhân vật được nhị vị phụ huynh cho phép đi du lịch bụi vòng quanh châu Âu mùa hè này. Một khi bạn đã chọn được động lực cho nhân vật, hành động của nhân vật sẽ có lý hơn rất nhiều.

4. Chọn một vai đối thủ (antagonist)

Bạn không thể có một xung đột mà không có một thế lực đối nghịch. Nếu bạn chơi kéo co mà chỉ có người chơi ở một bên đầu dây thì cứ thế mà kéo rồi thắng thôi. Chẳng có gì để mà nỗ lực, mà như thế thì chán òm. Nhưng mà nếu bạn đặt ở đầu dây còn lại một nhóm người, dùng hết sức bình sinh để kéo, thì nhóm người ban đầu đã có thứ để mà nỗ lực chống trả rồi đây. Vai đối thủ chính là người, nhóm người, vật, một đám vật ở đầu dây bên kia đấy. Mỗi khi nhân vật của bạn chiếm được thế thượng phong trong trò chơi kéo co, việc của phe đối lập chính là giật thật mạnh để làm nhân vật của bạn mất thăng bằng. Phe đối lập có thể là một super villain, có thể là phụ huynh chỉ muốn tốt cho con nhưng vô cùng hà khắc, có thể là bọn bắt nạt, một thiên tai kinh hoàng, một chính phủ tàn bạo trong một xã hội phản địa đàng (dystopian) – bạn thích gì cũng được. Mà cũng không nhất thiết phải là thứ gì xấu xa hết. Nó chỉ cần là thứ gì đó mà, vì một lý do nào đó, tạo ra chướng ngại vật trên con đường đạt được mục tiêu của nhân vật của bạn.

5. Chọn những chướng ngại vật

Một khi bạn đã chọn ra được vai đối thủ (hoặc nếu nhiều hơn một thì sẽ là những vai đối thủ), bạn cần chọn ra những chướng ngại nào sẽ cản trở nhân vật của bạn. Bạn cần chọn những chướng ngại nhân vật có thể vượt qua dễ dàng, xen lẫn với những cái có thể hành hạ nhân vật thừa sống thiếu chết. Có lúc nhân vật sẽ gục ngã và thành công ở lần cố gắng thứ 2. Nếu vai đối lập của bạn là một giáo viên khó tính, chướng ngại đầu tiên có thể là một bài kiểm tra đột xuất mà nhân vật nhắm mắt cũng làm ngon lành. Nhưng có thể chướng ngại tiếp theo sẽ là một bài tập nhóm - và đây sẽ là tin xấu đây vì nhân vật của bạn không giỏi ứng xử với mọi người. Kết quả là điểm tuột cái vèo và một con D to oạch dành cho nhân vật. Vậy cho nên nhân vật cần phải xem xét làm thế nào để xử lý con điểm xấu và cải thiện bảng điểm của mình. Có thể họ tìm cách làm thêm một số extra credit (làm thêm các bài tập tự chọn nhằm có thêm tín chỉ để nâng tổng điểm lên) nhưng cũng chẳng kéo nổi lên điểm C. Đây là thời điểm "hết thật rồi" đối với nhân vật, nhưng rồi sau đó nhân vật làm được gì đó hay ho ở lớp học và giáo viên quyết định cho nhân vật thêm một vài tín chỉ, thế là điểm của nhân vật bay vèo lên B. Nhân vật chính của bạn đang chuẩn bị hành lý cho chuyến đi châu Âu và rồi nhận ra rằng điểm thi cuối kỳ chiếm tới 75% tổng điểm của họ - mà ba má lại yêu cầu một bảng điểm toàn A thì mới cho phép đi... Liệu nhân vật của bạn có thể làm nổi không ? Sự không chắc chắn khi mà nhân vật từng bước hạ gục từng chướng ngại một sẽ là thứ giữ cho độc giả tiếp tục lật từng trang, từng trang,...

Khi bạn đã hoàn thành tất cả các điều trên, bạn sẽ thấy rằng câu chuyện của mình liên kết chặt chẽ hơn rất nhiều và đột nhiên bạn có quá trời thứ để viết luôn. Đây mới chỉ là bề nổi của tảng băng trôi thôi, nhưng mà cũng đủ để nâng cấp câu chuyện của bạn rồi :)