Câu 3: Sự trình diện KN protein ngoại bào kết hợp với phân tử MHC lớp II?

Trả lời:

Tóm bắt và xử lí KN: Kn protein trước hết phải được gắn vào các APC. Tùy loại APC mà cách tóm bắt KN theo nhiều cách khác nhau cũng như tính hiệu quả cúng như tính đặc hiệu của sự tóm bắt cũng khác nheu. ĐTB và các tb dendritic tóm bắt được nhiều loại KN khác nhau với tính đặc hiệu thấp hay không đặc hiệu. Một số phân tử tóm bắt KN, đưa KN vào trong tb như:

Các thụ thể đặc hiệu với Fc gamma.

Các thụ thể với C3b.

Hai loại thụ thể này tóm được KN đã opsonin hóa đưa vào bên trong tb. Do đó đáp ứng thứ phát chỉ cần với liều thấp hơn đáp ứng nguyên phát.

Các Ig trên bề mặt tb B là các receptor KN đặc hiệu, có thể tóm bắt KN với nồng độ rất thấp. trong vài phút , sau khi các APC đã bắt giữ KN, Kn sẽ được đưa vào trong các nang endosome bên trong tb. Các APC có thể ẩm bào để hút các pr hòa tan vào trong các endosome này. Tiếp sau đó, KN sẽ đc xử lí. Đặc điểm của hiện tượng này phụ thuộc vào thời gian và sự chuyển hóa nội bào.

Một số đặc điểm của hiện tượng xử lí KN:

Nó xảy ra trong khu vực acid nội bào: các chất làm tăng pH của các nang acid như chloroquin, cloruamon là các chất ức chế mạnh xử lí KN.

Các protease cần cho sự xử lí KN. Các chất ức chế protease ức chế sự trình diện KN của APC. Nhiều protease hoạt động tối thuận ở pH acid do đó sự xử lí KN xảy ra tốt nhât ở những endosome acid.

Các đoạn peptid do xử lí Kn sinh ra phải được kết hợp với các phân tử MHC lớp II và được trình diên trên các APC thì các tb T mới nhận biết và hoạt hóa được.

Cũng có một số KN không cần các protease xử lí khi đoạn cuối của nó móc được váo rãnh gẳn peptid của MHC, như fbrinigen. Với các phân tử 30kD, như thế vẫn được trình diện mặc dù các APC bị cố định, nghĩa là không có quá trình xử lí KN ở đây. Nói chung tb T chỉ có khả năng nhận biết được các peptid thẳng, do đó đa số KN cần được xử lí trước khi trình diện, đặc biệt là các KN có hình cầu phức tạp: cytocrom C, OA, myoglobin…

Lipid và polysaccarid không thể xử lí đến dạng kết hợp được với pt MHC nên không được tb T nhận biết, không gây được đáp ứng miễn dịch.

Các loại APC khác nhau có khả năng vây bắt KN khác nhau. Khả năng xử lí khác nhau là do số lượng protease, loại protease khác nhau và bản chất KN khác nhau nên các peptid sinh ra cũng khác nhau.

Sự kết hợp của peptid sinh ra với phân tử MHC:

Sau khi KN đã bị cắt nhỏ thành các đoạn peptid thẳng, nó tích tụ lại trong các nang endosome sát màng tb. Các pt MHC lớp II được tổng hợp và vận chuyển đến bề mặt tế bào trong các nang của bộ máy golgi. Các nang này cắt ngang qua các endosome có chứa các peptid KN nên peptid và MHC gặp nhau nối với nhau không đồng hóa trị. Các phức hợp peptid-MHC sau đó được chuyển đên bề mặt tb và được biểu lộ trên đó.

Tóm lại quá trình xử lí Kn pr ngoại bào kết hợp với MHC lớp II gồm các bước sau:

Đưa KN pr lạ ở ngoại môi vào các APC.

Xử lí các KN này trong các andosome acid, sinh ra các đoạn peptid nhỏ còn khả năng sinh miễn dịch, nhưng vẫn giữ nguyên cấu trúc ban đầu.

Gắn các peptid này vào các MHC lớp II bên trong APC.

Biểu lộ các phức hợp này lên bề mặt APC.

Tb T có TCR nhận biết đặc hiệu các phức hợp.