5.1.KHÁINIỆMVÀĐỘDỐCCẦUTHANG,YÊUCẦUTHIẾTKẾCẦU THANG

5.1.1.Kháiniệm.

Trongcôngtrìnhkiếntrúccầuthanglàphươngtiệngiaothônglênxuốnggiữacác mặtphẳngnằmngangcòngọilàsànnhàcóđộcaokhácnhau.Cáccôngtrìnhkiếntrúc nhiềutầngđềuphảithiếtkếđườnggiaothônglênxuốngliênhệgiữacáctầng  trong đógồm:Cầuthangthường,thangmáy,thangtựchuyển,đườngdốc.v.v.

-Đườngdốc:giớihạnđộdốctừ0–200.Độdốctừ1:8trởxuốnglàmđườngdốc

thoải.Đườngdốcthoảichiếmnhiềudiệntíchnênchỉsửdụngởmộtsốcôngtrìnhđặc biệtnhưbệnhviện,garaôtônhiềutầng

-Cầuthangthường:giớihạnđộcdốctừ200–450.Thíchhợpnhấtlà<=350cho

nhàcôngcộng,<=400  chonhàở,<=450  chothoátngười,<=600  chokỹthuật,70-

900dùngchovệsinhbểnướchoặcmáinhà.

-Cầuthangtựchuyển:dùngởnhữngnơicóluồngngườiđilạirấtnhiềunhưcủa hàngbáchhoá,nhàga.v.v...

-Thangmáy:dùngchocácnhàcaotầngnhưnhàở,nhàlàmviệccócótầngcao trên5tầngnhằmgiảmbớthaophínănglượngcủangườilênxuốngcầuthang,tiết kiệmthờigianvậnchuyển.Nhàcaotầngcầnphảicóthiếtbịthangmáysongbêncạnh đóvẫnphảithiếtkếcầuthangthường.Thangmáyvàcầuthangtựchuyểnthiếtkếcó thiếtbịcơkhíphứctạpbảoquảnsữachữatốnkém.

5.1.2.Yêucầu.

Khithiếtkếcầuthangcầnphảiđảmbảocácyêucầusau:

•   Thẩmmỹ,sửdụngthuậntiện,độdốcvàchiềurộngvếthangphảithíchhợp.

•   Rẻtiền,thicôngdểdàngvànhanhchóng.

•   Bảođảmantoàn,cóđầyđủánhsángkhôngtrơntrượt.

•   Chịuđựơctảitrọngkhivận chuyểnnhữngvậtnặngvàcókhảnăngchịulửalớn.

5.2.Phânloạicầuthang.

5.2.1.Theochứcnăng:

•   Cầuthangchính:thườngđặtởcácsảnh,cácvịtrígiaothôngchínhcủanhà

đượcsửdụngnhiềunhất.

•   Cầuthangphụ:thườngđặtởvịtríphụ.

•   Cầuthangphụcvụ:dùngđẻvậnchuyểnđồđạcthứcăn.

•   Cầuthangphongcháy:dựphòngkhicósựcốhoảhoạnxảyra.

5.2.2.Theovịtrí:

•   Cầuthangtrongnhà

•   Cầuthangngoàinhà.

5.2.3.Theohìnhdáng:Theohìnhdángcóthểphânraloạicầuthangmộtvế,cầu thanghaivế,cầuthangbavế,bốnvếvàcácloạicầuthangcócáchìnhdạngkhác nhaunhưcong,tròn,xiên.

5.2.4.Theokếtcấuchịulực:

•   Thânthangkiểubảnchịulực:kếtcấucủathânthanglàmộttấmbảnphẳng

đặtnghiêng,trêntạobậcthanghìnhtamgiác.Bậcthanghìnhtamgiácdùngđể đilạithuậntiệnkhôngcótácdụngvềkếtcấu,ngượclạilàmtăngthêmtải trọngtảitrọngtrênthânthangtruyềntheohướngmũitênđếngốitựatrênvà dưới.

•   Thânthangkiểubảndầmchịulực:haibênthânthangcóhaidầmnghiên

đựocgọilàlimông.Nếumộtbêncủathânthangdựavàotườngchụilựcthìchỉ cầnmộtdầm.Trọnglượngcủabảnthôngquadàmnghiêngtruyềntớigốitựa trênvàdưới.

5.2.5.Theovậtliệu

•   Cầuthangbêtôngcốtthép

•   Cầuthangxâygạchđá

•   Cầuthangthép,gỗ

5.2.6.Theobiệnphápthicông

•   Cầuthangbêtôngcốtthéptoànkhốicóđộcứngvàổnđịnhcao,khôngbị hạnchếbởichuẩnhoá,hìnhthứcđadạng,thoảmãnmọiyêucầuthẩmmỹ củakiếntrúc.Tuynhiêncầuthangbêtôngcốtthéptoànkhốitốncốppha, tốcđộthicôngvàđưavàosửdụngchậm.

•   Cầuthangbêtôngcốtthéplắpghépgồmcáccấukiệnđủchịulựcthìmang đếnvịtrílắpghép.Cóưuđiểmtốcđộthicôngnhanh,đápứngđượcyêucầu côngnghiệphoáxâydựng,tiếtkiệmđượcvánkhuôn,nângcaochấtlượng sảnphẩm.

5.3.CÁCBỘPHẬNCỦACẦUTHANG

Cầuthanggồmcóhaibộphậnchính:thânthangvàchiếunghỉhoặcchiếutới

5.3.1.Thânthang

5.3.1.1.Kháiniệm:

Thânthangtươngtựlàkếtcấunghiêng,trêncótạobậc.Sốbậccầuthangkhôngđựơc liêntụcquá18bậccũngkhôngđượcdưới3bậctrênmộtthânthang.Khivượtquá18 bậccầnthiếtkếchiếunghỉ.

Kếtcấuthânthangcóhaikiểu:bảnvàbảndầm.

Bậcthangcóthểlàhìnhchữnhật,chữLhoặchìnhtamgiác

Đểđảmbảoantoànkhiđilạitrêncầuthang,dọcthânthangvàchiếunghỉ,nơi tiếpgiápvớikhoảngkhôngcầnlàmlancan.Cấukiệnởbêntrênlancandùngđểtựa hoặcvịngọilàtayvịn.Vớinhữngthânthangrôngtrên2,7mđểphụcvụthoátantoàn chonhiềungườicầnbổsungthêmlancantrunggian.

5.3.1.2Chiềurộngcủathânthang.

Tuỳthuộcvịtrí:

.Tayvịnhaibên                                                                                                                                                     :0,6m/đơnvị

.Tayvịnmộtbên,mộtbêntường                                              :0,7m/đơnvị

.Tườngởhaibên                                                                                                                                             :0,8m/đơnvị

Tuỳthuộcvàolưulượngvàsốngườisửdụngtínhtheovịtrísau:

Thôngthườngđốivớicầuthangtrongnhàcôngcộngngườitatínhtrungbìnhchiều rộngcủamộtđơnvịlà0,5-0,6m.Chiềurộngcủathânthangtrongcáccôngtrìnhkiến trúccôngcộngcầncăncứvàoquyphạm,sốtầng,lượngngườiđilạiđểtínhtoán, thôngthườngrộngvàokhoảng1,4m-2,0m.

Trongkiếntrúcnhàở,cầuthanggiànhchomộthộsửdụngrộng0,9m-1,0m, nhiềuhộsửdụng1,1m.

Đốivớithangleochiềurộngthânthangkhoảng40-50cm.

5.3.1.3.Quanhệgiữachiềucaovàbềrộngcủabậcthang

Độdốccầuthangquyếtđịnhbởitỷlệchiềucao(h)vàchiềurộng(b)củabậc thang.Chiềucaovàchiềurộngcủabậcthangcóquanhệmậtthiếtvớichiềudàicủa bướcđi.Bảngdướiđâyđưaracácchiềucaovàcácchiềurộngcủabậcthangthường dùng

Quanhệgiữachiềucaohvàchiềurộngbcủabậcthangcóthểbiểudiễnbằng côngthức:m=2h+b.Vớim=590÷640làchiềudàitrungbìnhcủabướcđi.

Trongcáccôngtrìnhkiếntrúcchiềucaobậctrongnhàthườngdùnglà140–

200mmvàchiềurộng320–220mm  tươngứngvớiđộdốc200–450  .

Chiềucaocủabậcthangthíchhợpcóchiềucaoh=150-180mm,chiềurộng240-

300mm  tươngứngvớiđộdốc260–330   .

Độdốccầuthangcòntươngquanđếncôngnăngcủacôngtrình.

Đốivớicầuthangđilạiítngười,cóthểlàmhơidốcmộtít. h/b             =170/260mm

h/b                  =175/250mm

Thậmchíh/b                        =200/200mm  (tươngđương450)

5.3.2.Chiếunghỉ.

5.3.2.1.Kháiniệm

Chiếunghỉlàbộphậntrunggiannốiliềncácthânthang,lànơidùngđểnghỉchân vàthayđổihướngđi

Chiềurộngcủachiếunghỉkhôngđượcnhỏhơnchiềurộngcủathânthang,đồng thờicầnđảmbảovậnchuyểncácđồdùnglớnđựơcdểdàng.

Kếtcấucủachiếunghỉtươngtựnhưmộtsàn,cóhìnhthứcbảndầm.Dầmnàylà gốitựacủachiếunghỉtươngtựnhưmộtsàn,cũnglàgốitựacủathânthang.Cácbộ phậncủachiếunghỉcóthểkêlêntườngchịulựchoặccộtdầm.

Đốivớicầuthangdùngchủyếuchothoátngười,ởchổchiếunghỉkhôngđựơc thiếtkếcácbậchìnhrẻquạt.

5.3.2.2.Kíchthướcchiếunghỉ

Đểbảođảmđilạithuậntiệnvàkhôngbịứđọngngười,chiềurộngcủachiếunghỉ

≥chiềurộngthânthang.Đốivớicầuthangmộtvếđểtránhhiệntượngdẫmchânvìlỡ

bướcthìchiềurộngcủachiếunghỉ>3lầnchiềurộngbậcthang.  hoặcchiềurộngthân thangcóthểđựoctínhtheocôngthức:

L=  n(2h+b)+b.  (nlàsốbướctạichiếunghỉ)

Chúý:tạichiếutớicóchừakhảngcáchđiềuhoàcótácdụngđểngườiđilạiởkhu cầuthangvàhànhlangkhôngchạmnhau.Khoảngcáchđiềuhoàđựoctínhtừmép ngoàicủabứctườngchodếnmépđàutiêncủabậcthang.

Nếuchiềurộngthânthang≤1200thìkhoảngcácđiềuhoà≥300.Nếuchiềurộng

bảnthang  ≥1200thìkhoảngcácđiềuhoà≥600.

5.3.3.CẤUTẠOCHITIẾTCÁCBỘPHẬNCỦACẦUTHANG.

5.3.3.1.Cấutạomặtbậccầuthang

Yêucầu:chịuđượcmàimònvàkhôngđượctrơn.

Mặtbậclángvữaximăngmác50-75dày20mm,haytrátvữagranitohoặclátgạch hoa,đácẩmthạch,thảmcaosu,chấtdẻo....đểchốngtrượt,trênmặtbậcnênlàmgờ bằngvậtliệuítbịmàimònhoặctạorãnhchốngtrơnbằngkimloại

Mặtbậcthangnêncógờtrònnhôra1íthaythànhđứnglàmnghiêngđượcvét trònbêntrênđểmởrộngmặtbậc,tạomỹquan,tránhđượcsứtmẻkhisửdụng

Chialàm2loại:lancanrỗngvàlancanđặc

Lancanđặc:thôngthườnglàmbằngbêtôngdày50-100mm,cóthểlằmbằng gạchtrátvữaximăngvớicáctrụnhỏvàgiằngbêtôngcốtthéplẫntrongtườnglancan Lancanrổng:Thườnglàmbằnggỗ,kimloại,dùngthéptròn,thépdẹp,thépvuông

hoặcthépống.Lancan loạinàythoángantoànvớicáckhoảngtrốngkhôngđược >15cm

Lancankimloạibằngcáchđể hốc sâuchènvữa ximănghoặcchừasắtthépkhi đỗdầm limông

5.3.3.3.Tayvịn

Tayvịncầuthangthườnglàmbằnggỗcứng,bằngốngkimloạinhưđồnghaythép khônggỉ,bằngbêtôngcốtthépcótrátvữaximănghoặcvữagranitô.Tấtcảvậtliệu nàycầnđảmbảonhẵn,khôngbámbụinhiều.Liênkếttayvịcầuthangcóthểbằng đinh,đinhvít,hànhoặcliênkếttoànkhối

Chiềucaolancantayvịn

Chiềucaolancancóquanhệtớiđộdốccủacầuthang,cầuthangdốcítthìyêucầu lancancaovàngượclạicầuthangdốcnhiềuthìlancanthấphơn.Thôngthường

chiềucaolancantínhtừtâmtâmmặtbậcthangtrởlênlà0,8m-1,0mtrungbìnhlấy

0.9mđốivớingườilớnvà0,65mđốivớitrẻem.

5.3.3.4.Khoảngcáchđilọt(khoảngthoátđầu)

Độcaothôngthuỷcầuthangcầnđảmbảochongườiđilạibìnhthường>1,80m

5.3.3.5.Xửlýcaothấpchỗngoặtlancancầuthanghaithân

Thôngthườngđốivớicầuthanghaivếhaynhiềuvếthìđườngtrụclancantayvịn

đượcđặtsongvớidầmthânthang.

Cáchxửlý:

Uốncongtayvịn,giảmchiềusâu,giảiphápnàylợikhônggian,nhưnggiacông khó.

Mởrộngchiếunghỉhoặcbếtríbậcsoleởchiếunghỉ.

Khônglàmsongsongvớidầmthanggiảiphápnàychỉdùngchocáccầuthang phụ.

5.3.3.6.Vịtrívàsốlượngcầuthang

Trongkiếntrúcvịtrícầuthangkhôngnhữngthoảmãnyêucầusửdụngmàcòn làmtăngthêmmỹquancủacôngtrình.

Vịtrícầuthangcăncứvàomặtbằng,tínhchấtcôngtrình,tínhtoánlượngngười qualạimàquyếtđịnh.

Đốivớinhàởhaitầng1,0mchiềurộngcho125người

Đốivớinhàởbatầngtrởlên1,0mchiềurộngcho100người

Sốlượngcầuthangquyếtđịnhbởi:côngdụng,sốtầng,diệntích,sốngườivàyêu cầuphònghoả.

Sựliêntụcgiữacáchànhlangvàcácbuồngcầuthangrấtcầnthiếtvàcầnbốtríđể

dểnhậnthấyrõtrongcôngtrình.

Côngtrìnhkiếntrúccóchiềudài10mthìcầuthangcóthểdặtởgócnàotuỳý. Côngtrìnhkiếntrúcdài12m-30mthìcầuthangnênđặttrungtâmhoặctrụcgiữacủa nhà.Côngtrìnhkiếntrúcdài30mphảidùng2haynhiềucầuthangđặtởvịtrínhìn thấydểdàngtừhànhlangởcáctầnglầuvàtừbênngoài.

Khoảngcáchgiữacácbuồngcầuthangtừ40-50mtuỳthuộcvàobềdàycủacông trìnhkiếntrúcvàkhoảngcáchđiđếncầuthanggầnnhấttừbấtcứchỗnàotrongtoà nhàkhôngquá25m.

Côngtrìnhkiếntrúccóhợpkhốibởinhiềunhánhthìvịtríbuồngcầuthangnênđặt tạicácgóctronghaygócngoàivàtạigiaođiểmcủacáchànhlang.

5.4.HÌNHTHỨCCHỊULỰCCỦATHÂNTHANGTRONGCẦUTHANGBÊ TÔNGCỐTTHÉP.

5.4.1.Đặcđiểm:

Cầuthangbêtôngcốtthépcótínhưuviệtlàchịulửacao,bềnlâu.Dođócầuthang trongcácnhàdândụngvàcôngcộngthườnglàmBTCT.Cầuthangbêtôngcốtthép cóhailoại:cầuthangbêtôngcốtthéptoànkhốivàcầuthangbêtôngcốtthéplắp ghép.

Cầuthangbêtôngcốtthéptoànkhốikhôngbịhạnchếbởiđiềukiệntiêuchuẩn hoá,hìnhthứccóthểthiếtkếtuỳý,nhưngtốcdộthicôngchậm,tốnnhiềuván khuôn.

5.4.2.Cáchìnhthứcchịulựccủathânthangtrongcầuthangbêtôngcốtthép

Kếtcấucâuthangbêtôngcốtthéptoànkhốicóhailoại  thânthangkiểubảnvà thânthangkiểubảndầm.

5.4.2.1.Thânthangkiểubản:thânthanglàmộtbảnphẳng,bảnchịutoànbộtải trọngtácdụnglêncầuthang,bảntựlêntườnghoặctựtrêndầmđơchiếunghỉ vàchiếutới,hìnhthứckếtcấunàythíchhợpnhịpcầuthangnhỏ:4,5mvàhẹp

1,5m,chịutảitrọngtươngđốinhỏ

5.4.2.2.                   Thânthangkiểubảndầm:kếtcấuchịulựccóhaiphần:bảnvàdầm nghiêng(  dầmlimông).Cũng  cóthểcấutạobảnvàbậcthangthànhmột khối,lúcnàybậcthanggiốngnhưmộtdầmnhỏtựtrêndầmnghiêng,dầm nghiêngtựtrêndầmchiếunghỉ.

Quanhệgiữabản,bậcvàdầmnghêngcómấytrườnghợpsau:

Bản,bậcởphíatrêndầm,vềphươngdiệnchịulựckếtcấuhợplýnhưngdầmlộ

xuốngphíadướinhiều.

Bản,bậcởphíatrêndầm,nhưvậytrầnphẳng,đẹp,dễlàmvệsinh.

Bảnbậcởgiữadầm:tuỳ  tìnhhìnhcụthểmỗithânthangcóthểbốtrímộtdàm chịubảnbậc:dầmchiumộtđầu,đầukiacủabảnbậckêvàotường,hoặctheokết cấuconsolemộtdầmhoặchaidầmđặtởgiữabảnbậc