Câu 7 : Khái niệm thiết bị chịu áp lá»±c và những yếu tá»' nguy hiểm Ä'ặc trÆ°ng của thiết bị chịu áp lá»±c?

Thiết bị chịu áp lá»±c (TBAL) là các thiết bị dùng Ä'ể tiến hành các quá trình nhiệt há»c, hóa há»c, sinh há»c, cÅ©ng nhÆ° dùng Ä'ể bảo quản, vận chuyển... các mÃ'i chất ở trạng thái có áp suất nhÆ° khí nén, khí hóa lá»ng, khí hòa tan và các loại chất lá»ng khác. TBAL, theo Ä'ịnh nghÄ©a bao gá»"m rất nhiá»u loại khác nhau và có tên gá»i riêng (Ví dụ: ná»"i hÆ¡i, máy nén khí, máy lạnh, chai, bể xeteecs, bình sinh khí axetylen, bình liên hợp, thùng chứa, bình hấp...). Chúng có thể là những thiết bị Ä'Æ¡n chiếc và trá»n bá»™ (bình axetylen, chai oxy...) cÅ©ng có thể là những tổ hợp thiết bị (ná»"i hÆ¡i nhà máy nhiệt Ä'iện, ná»"i hÆ¡i cÃ'ng nghiệp; thiết bị sản xuất và nạp oxy, hệ thá»'ng lạnh...).

*Những yếu tá»' nguy hiểm Ä'ặc trÆ°ng của TBAL

Thiết bị chịu áp lá»±c, nhÆ° Ä'ịnh nghÄ©a có thể là những thiết bị trá»n bá»™ Ä'Æ¡n lẻ (máy nén khí, bình sinh khí axetylen, thiết bị (ná»"i (lò) hÆ¡i, thiết bị sản xuất oxy nạp chai, hệ thá»'ng lạnh...) do Ä'ó nó có Ä'ầy Ä'ủ các yếu tá»' (hoặc má»™t vài yếu tá»') nguy hiểm: các chi tiết chuyển Ä'á»™ng; bá»ng nhiệt; chất lá»ng hoạt tính; bụi, hÆ¡i khí Ä'á»™c hại, nổ,..) xuất hiện trong quá trình vận hành và khai thác thiết bị. Tuy nhiên ở Ä'ây ta chỉ xem xét những yếu tá»' nguy hiểm mang tính Ä'ặc trÆ°ng nhất của TBAL.

Nguy cơ nổ:

Thiết bị chịu áp lá»±c, nhÆ° ta Ä'ã biết làm việc trong Ä'iá»u kiện mÃ'i chất (các loại khác nhau) chứa trong Ä'ó có áp suất khác vá»›i áp suất khí quyển (lá»›n hÆ¡n - áp suất dÆ°Æ¡ng; nhá» hÆ¡n áp suất âm (chân khÃ'ng) do Ä'ó giữa chúng (mÃ'i chất cÃ'ng tác, và khÃ'ng khí bên ngoài) luÃ'n luÃ'n có xu hÆ°á»›ng cân bằng áp suất kèm theo sá»± giải phóng năng lượng khi Ä'iá»u kiện cho phép (Ä'á»™ bá»n của thiết bị khÃ'ng Ä'ảm bảo do những nguyên nhân khác nhau).... thì sá»± giải phóng năng lượng Ä'ể cân bằng áp suất diá»...n ra dÆ°á»›i dạng các vụ nổ

Nguy cÆ¡ bá»ng:

Hiện tượng bá»ng nhiệt xảy ra do nhiá»u nguyên nhân: xì hở mÃ'i chất, nổ vỡ thiết bị, tiếp xúc vá»›i các bá»™ phận có nhiệt Ä'á»™ cao khÃ'ng Ä'ược bá»c hoặc hÆ° há»ng cách nhiệt, do vi phạm chế Ä'á»™ vận hành, vi phạm quy trình xá»­ lý sá»± cá»', do cháy...

Bên cạnh hiện tượng bá»ng do mÃ'i chất có nhiệt Ä'á»™ cao ta còn gặp hiện tượng bá»ng do nhiệt Ä'á»™ thấp ở các thiết bị mà mÃ'i chất Ä'ược làm lạnh sâu ở áp suất lá»›n (Trong hệ thiết bị sản xuất oxy) má»™t hiện tượng bá»ng khÃ'ng kém phần nguy hiểm; hiện tượng bá»ng do các hóa chất, chất lá»ng có hoạt tính cao (axit, chất oxy hóa mạnh, kiá»m,...)

Các chất nguy hiểm và có hại

Các TBAL sá»­ dụng trong cÃ'ng nghiệp, trong nghiên cứu khoa há»c, Ä'ặc biệt là trong cÃ'ng nghiệp hóa chất thÆ°á»ng có yếu tá»' nguy hiểm do các chất hoặc sản phẩm có tính nguy hiểm, Ä'á»™c hại nhÆ° bụi, hÆ¡i, khí Ä'ược sá»­ dụng hoặc tạo ra trong quá trình sá»­ dụng, khai thác thiết bị. Bản thân các chất nguy hiểm và Ä'á»™c hại này có thể gây ra các hiện tượng ngá»™ Ä'á»™c cấp tính, mãn tính, bệnh nghá» nghiệp, cÅ©ng có thể gây nên cháy, nổ làm nổ vỡ thiết bị và gây nên những sá»± cá»' nghiêm trá»ng hÆ¡n (Ví dụ: Hiện tượng nổ khí, bụi trong buá»"ng Ä'á»'t, Ä'Æ°á»ng khói của lò hÆ¡i