Giảng đường ngày hạ, hoa trạng nguyên dệt đỏ mái hiên.

Bài học vỡ lòng, thầy Lê Tần bình thơ "Nam quốc sơn hà"

Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

_Lý Thường Kiệt_

(Sông núi nước Nam vua Nam ở,
Rành rành địa phận tại sách trời.
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm,
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời.)

Triều Lý hội tụ anh tài, quốc gia cường thịnh dưới sự trị vì của nhiều đấng minh quân, chiến sự chống Tống trên sông Như Nguyệt vẫn còn vang danh sử sách muôn đời. Học trò trước khi đọc sách kinh thư, phải tỏ tường đạo lý này: Ý thức độc lập chủ quyền, chống giặc trong giặc ngoài xâm phạm bờ cõi, giang sơn có được bình yên, dân cư mới an ổn, từ đó tính việc phát triển quốc gia về mọi mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

Luận bàn tiền triều, có nên không?

Học trò nên nghe cả cái sai, lầm lỗi từ thực tế đời trước để mà biết cách cải sửa, tránh đi bại vong; nghe những cái đúng đắn, thành công của họ thì cũng phải biết ứng dụng tùy vào hoàn cảnh của mình, nếu không chỉ là lý thuyết phù hoa mị hoặc kẻ lười tư duy thôi.

Thầy giảng một hồi, Trần Tranh nghe đoạn đầu xong dần dần từng chữ nhạt đi, nhạt đi, như gió thoảng qua tai.

Lý triều thuở đầu hưng thịnh, tới cuối suy yếu, phản loạn nổi dậy, Lý đế không đủ sức chống đỡ, con cháu họ Trần thân chinh dẹp loạn, Lý đế nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh tức quan gia hiện giờ, Đại Việt từ đây lại bền sức đi lên.

Tranh cảm thán rằng chỉ một vài lời đã có thể kể lại sự hưng vong cả một triều đại. Hay đó là những gì lão sử gia chép thôi, dù sao đương triều là nhà họ Trần không phải họ Lý.

Ngẫm mà xem, số phận các vị vua tướng hào kiệt quả là: "Gieo thái sơn nhẹ tựa hồng mao."

Nghĩ tới vậy, Tranh hỏi thầy: "Vị Lý đế cuối cùng kia vẫn còn sống phải không ạ?"

Lý đế cuối cùng ở đây không phải chỉ vị vua đã xuất gia và tử mệnh vì bệnh tật kia, mà là nói con gái ông ấy, nữ đế duy nhất trong lịch sử Đại Việt- Lý Chiêu Hoàng.

Lê Tần đang chuyên tâm giảng bỗng nghe thấy câu hỏi ấy âm vang, tựa như đứa trẻ kia vừa nghịch ngợm ném một hòn đá xuống mặt hồ tĩnh lặng rủ bóng rêu xanh.

Thầy chậm rãi đáp: "Người đó đã tịnh tu, một lòng quy y phật đạo rồi."

Tranh nói: "Tại sao nhân thế gặp chuyện mới tìm tới phật thế nhỉ?"

Phải không? Không phải sao?

Lê Tần mỉm cười điềm tĩnh: "Phật ở trong tâm. Công chúa nếu hỏi sâu về phật pháp, thứ cho ta kiến thức hạn hẹp, chỉ có thể xin Quan gia thỉnh sư thầy đạo hạnh cao về giảng cho công chúa. Có điều ta xin được nói với công chúa từ góc độ một phàm phu như này... Con người có nhiều điều khổ, chưa tu tập đạt tới cảnh giới nhất định thì tâm ắt vì khổ mà loạn, cảm thấy mỏi mệt tuyệt vọng, chánh niệm đã yếu rồi thì nghĩ đến cúi lạy mong phật giúp tâm an định, nhìn thấu suốt biến sự trong cuộc đời."

"Tương tự việc học cũng vậy, nếu các trò không tu rèn trí tuệ và sức khỏe, tới lúc gặp biến sự sẽ không đủ sức chống đỡ."

Tranh đăm chiêu: "Người nói vậy nữ đế tám tuổi kia dù tu rèn cũng làm thế nào gánh vác trọng trách quân vương như núi? Thay triều đổi đại... kết cục như vậy sao?"

Lê Tần nhìn Tranh bằng ánh mắt âm trầm, thầy đang đánh giá gì nàng...

Ngón tay Lê Tần chầm chậm gõ xuống mặt bàn, người quay qua Trần Quốc Tuấn hỏi: "Trò nghĩ thế nào?"

Ánh nhìn của Tuấn lướt qua người Tranh, rồi hướng Lê Tần đáp: "Người còn cảnh còn. Mà đất nước còn thì vị ấu đế ấy cũng đã làm trọn trọng trách rồi. Không kể triều đại, chỉ kể thiên hạ, nhân dân hưởng thái bình, tức nhà Trần lên ngôi là thuận theo thiên mệnh. Nếu cứ vì chấp nhất danh vị đế vương và triều đại trăm năm mà để dân chúng rơi vào cảnh loạn lạc mới thực là đáng oán trách."

Lê Tần mỉm cười, tự tay lấy giấy bút viết cho Tranh một đoạn thơ của Sư Vạn Hạnh:

Thị đệ tử

Thân như điện ảnh hữu hoàn vô,
Vạn mộc xuân vinh, thu hựu khô.
Nhậm vận thịnh suy vô bố uý,
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô.

Đã trôi qua cả canh giờ rồi, trong phòng công chúa, Tranh vẫn chống cằm nơi bàn học nhìn đoạn thơ ấy. Tranh cảm thấy đó là đạo lý thôi, còn thực sự hành xử nếu không cẩn trọng sẽ đem đến hậu họa. Giả dụ kẻ nào mưu đồ bất chính, mang danh phù Lý diệt Trần, lợi dụng vị nữ đế kia để gây lên biến sử thì sao. Quan gia ắt đã nghĩ đến điều này. Với thân phận đặc biệt của vị Lý đế kia hẳn phải được triều đình canh chừng cẩn trọng, mà nơi nghiêm ngặt nhất chính là hoàng cung.

Giống như Tranh tự biết mình có thể ra vào cung tùy ý là vì Quan gia ngầm cho phép như vậy, chứ không phải do nàng cải trang thành thái giám là qua mắt được ai. Tranh mặc quần áo nam để đi lại thuận tiện, đỡ mỗi lần đều rình rang phải mang theo cả đám nô tì thị vệ thôi. Ngay nơi hoàng thành tai mắt An phủ sứ ở khắp nơi, tin tức gì Quan gia đều nắm trong lòng bàn tay cả.

Tóm lại là... Tranh vẫn có chút tò mò về Lý nữ đế, nàng biết người ấy chính là phế hậu trong lãnh cung hiện giờ.

Dịch thơ:

(Người đời như bóng chớp, có rồi lại không,
Như cây cối, mùa xuân tốt tươi, mùa thu khô héo.
Mặc cho vận đời dù thịnh hay suy, đừng sợ hãi,
Vì sự thịnh suy [cũng mong manh] như giọt sương đầu ngọn cỏ.)

Xuân tươi, hạ chín, thu khô, đông tàn, liền như vậy đã qua bốn năm. Giảng đường của thầy Lê Tần vẫn náo nhiệt.

Trần Tranh 12 tuổi vừa từ chỗ dì Hạ về. Tranh nhìn trước nhìn sau, thoạt cái ba bước giẫm được lên cành cổ thụ cao ngang tường, nhảy vào sân lãnh cung.

Tranh vừa đáp đất, một bàn tay bóp cổ nàng ép thẳng vào tường, Tranh theo phản xạ tay phải ấn vào huyệt hợp cốc của bàn tay đó, tay trái nàng đẩy cánh tay người kia lên bẻ thế khóa này, nhưng ngay lập tức bị người đó dùng tay trái túm cổ áo đè ngã xuống đất và chiếm thế thượng phong, ép chuôi kiếm đến kề sát cổ Tranh.

Động tác và lực của người ấy quá nhanh, quá mạnh, nàng đành phải dùng võ mồm thôi: "Chiêu phi cứu con, con chỉ đến thăm người thôi mà!!"

"Ai?"

Chiêu Thánh bước đến nhìn gương mặt Tranh, vỗ vai người kia: "Là Thiên Thành công chúa. Thả con bé ra đi Đông."

Đông nghe lời đứng về phía sau Chiêu Thánh. Trần Tranh bật dậy khỏi thảm cỏ ướt sương kia, thật khiến người ta không rét mà run.

Xui quá, à không, đây là hậu quả cho việc liều đấy. Bình thường thị vệ của phụ hoàng toàn mắt nhắm mắt mở chiều ý Tranh khiến nàng suýt quên mất họ thực sự nguy hiểm, đến lãnh cung gặp phải cung nhân không biết nàng liền bị dọa cho một trận hết hồn.

Tranh đi theo Chiêu Thánh vào chính phòng.

Trầm hương từ lư đồng vương vấn trong không khí, nhả những sợi khói mềm mỏng như tơ chảy ngược lên cao, thanh tỉnh thân tâm.

Chiêu Hòa cung này quả thật quá nguy nga để bị gọi là một lãnh cung. Hàng cây cổ thụ bao quanh điện uy nghi sừng sững tỏa bóng rợp xanh vùng trời, mái ngói gạch nung trạm khắc hoa văn mỹ miều, từng cột gỗ đều được sơn son thiếp đỏ, nói thật ra thì... còn lộng lẫy hơn cả Thuận Ninh cung của hoàng hậu, có điều nơi đây vắng vẻ ít cung nhân hơn.

Chiêu Thánh một thân áo trắng dệt kim hoa vàng lóng lánh, suối tóc đen nhánh của người chảy dài trên vạt áo, rủ cả xuống sập gỗ. Bên người luôn có hương thơm thanh cao tựa đóa sen trắng bung nở sau trận mưa rào chao nghiêng đất trời. Người đang rót trà cho Tranh. Tranh nhìn sâu đôi mắt phượng hoàng của người, từng cử chỉ âm điệu của người toát lên ngạo khí tại thượng như mây trên tầng trời.

Tranh nhận lấy chén trà, hỏi: "Chiêu phi à, đó là ai vậy? Lợi hại thật đấy."

Chiêu Thánh cười: "Đông xuất thân từ đội quân Thánh Dực mà, công chúa vẫn nên cẩn thận thì hơn."

Tranh kinh ngạc khi nghe cái tên này. Thánh Dực nghĩa là là 'đôi cánh thần thánh', phải, họ là quân cảm tử huyền thoại, thiện chiến nhất của Trần triều hoàng thành. Đội quân Thánh Dực bao gồm hai quân: Thứ nhất là cấm quân bảo vệ Quan gia, lẽ tất yếu họ đều xuất thân hoàng tộc. Thứ hai là nghĩa quân, thu nạp những đứa trẻ mồ côi không nơi thân thích, được triều đình nuôi nấng. Đội quân Thánh Dực liền tiếp các thế hệ từ nhỏ đã được huấn luyện võ công đánh trận rất bài bản với kỷ luật nghiêm khắc, tuyệt đối trung thành chiến đấu với tinh thần cảm tử.

Đông chắc chắn thuộc nghĩa quân, nhưng Tranh cũng chưa từng thấy trường hợp nữ nhân vào đội quân ấy, Đông hẳn phải có sự đặc cách của Quan gia, tức là ngay từ đầu Quan gia đã muốn đào tạo một người bên cạnh Chiêu Thánh rồi.

"Con có thể xin người đó truyền võ thuật cho không?"

"Công chúa, người có Lê Tần dạy rồi mà? Hay là ta bảo lại với ngài ấy một tiếng nhé?"

"Không được đâu! Lê Tần nghiêm khắc lắm, thầy mà biết con tới đây kiểu gì cũng giáo huấn rồi bắt con chép tam thư ngũ kinh đến ngất trong phòng mất."

Chiêu Thánh cười lớn.

Tranh chợt nhận ra người trêu nàng.

Chiêu Thánh quanh năm suốt tháng đều ở trong Chiêu Hòa cung này, người ngoài vào đây đã khó, nói việc Chiêu Thánh tự ra khỏi cung thì càng là chuyện chẳng bao giờ xảy ra.

Tranh nhấp một ngụm trà thơm phức, nàng tươi tỉnh vì hương trà khoan khoái ấy liền dốc hết cả chén.

"Sao người biết con là ai hay vậy? Mà người biết thầy Lê Tần luôn?"

"Nghe cung nhân buôn chuyện thôi."

Chiêu Thánh lại rót cho nàng chén trà nữa. Tranh vẫn dốc cạn ngay tức khắc. "Hàa!"..."Nhưng mà thầy Lê Tần khi dạy võ chỉ chú tâm vào học trò nam thôi, thầy rất bận."

"Thế thì công chúa phải hỏi ý kiến của Đông xem nàng ấy đồng ý không đã."

Chiêu Thánh gọi Đông vào. Tranh vừa trông thấy vị này, bất giác đặt chén trà xuống đứng lên nghiêm trang.

Chiêu Thánh thấy vui vẻ lắm, đẩy nhẹ lưng Tranh cho nàng tiến lên trước.

Tranh nghiêm túc thỉnh cầu: "Đông, người có bằng lòng nhận ta làm học trò, dạy ta võ thuật hay không?"

"Hai điều kiện."

"Điều kiện như nào?"

"Thứ nhất, mỗi ngày phải đến đây tập luyện hai canh giờ liên tục, thời điểm tùy ý, dù chịu vết thương hay đau ốm cũng không được nghỉ trừ khi ta cho phép. Thứ hai, ta tạm thời chưa nghĩ ra nhưng công chúa vẫn phải đồng ý làm trong tương lai, yên tâm sẽ không phải chuyện bất nhân bất nghĩa."

"Ta đồng ý!"

"Không, công chúa suy nghĩ trong hai ngày rồi hẵng quay lại đây. Tới hết hai ngày ta không thấy người trở lại thì sẽ tự hiểu."

Tại sao lại cần hai ngày, chắc chắn Đông tính đường thông báo cho phụ hoàng, tới lúc đó nếu Quan gia đồng ý để Tranh học thì Tranh có thể bái sư, còn nếu Quan gia không đồng ý sẽ cho thị vệ canh phòng nghiêm ngặt cấm nàng vào đây. Thật tình... kiểu gì vẫn phải thông qua phụ hoàng trước thôi.

Tranh chấp thuận, rồi lấy ra một túi gấm đưa cho Đông.

"Vật này là dì Hạ nhờ ta đưa cho người."

Đông nhận lấy.

Túi gấm này cách thắt dây đặc biệt hẳn là chị em họ nghĩ ra để mật giao với nhau, nhưng Tranh vẫn giải được rồi thắt lại. Trần Tranh nghĩ thầm: "Thứ lỗi, ta không thể chuyển giao một vật ta không biết là gì được, nếu có thứ phi pháp bên trong thì mạng công chúa cũng không gánh nổi đâu."

Tranh vui vẻ nói: "Thật ra ta đến tìm Đông."

Chiêu Thánh suýt sặc. "Không phải tìm ta à~~"

"Ha ha... Không phải, nhưng sau này con có thể đến tìm người."

Tranh tạm biệt hai người, lại tính nhảy qua cây cổ thụ vượt tường ra ngoài.

Chiêu Thánh nhìn bóng dáng Tranh nhỏ bé thoăn thoắt chạy đi, ánh mắt đầy suy tư.

"Ngươi đồng ý với Tranh làm ta bất ngờ đấy."

Đông đáp lại: "Ta cảm thấy Trần Tranh phản ứng khá nhanh, sức lực vừa đủ, xem ra Lê Tần cũng dạy dỗ tới nơi tới chốn. Hơn nữa Hạ tin tưởng công chúa."

Đông ngừng chút, rồi nàng quay sang nhìn Chiêu Thánh: "Năm ta vừa 6 tuổi, Quan gia đã tìm tới tận nhà đưa ta đi, đồng thời đặt ra ba điều kiện tương tự như vừa rồi."

"Ngươi vừa nói có hai thôi mà?"

Đông nhìn xa xăm như đang thấy cả người trong hồi ức. Đông xoay người, dìu Chiêu Thánh vào, bảo: "Ta đếm nhầm..."

...Điều kiện thứ ba, là ta sống chết cũng phải bảo vệ Chiêu Thánh bất kể đối đầu thế lực nào. Nhớ rõ là bất kể thế lực nào cũng vậy...

Trần Tranh không thể gánh trọng trách cả đời như ta nên không cần điều thứ ba ấy, nhưng chắc chắn Tranh sẽ bảo vệ người.

---

Trần Tranh lén đem theo rượu dì Hạ mới ủ xong tới lầu Trường Minh. Vừa vén rèm liễu, đồng tử Tranh đông lại vì cảm giác nguy hiểm lan nhanh trước ánh bàng bạc sắc lạnh của thanh kiếm đang chĩa thẳng mặt. Tranh rút kiếm gạt vũ khí đối phương về bên phải, thanh kiếm đó lại thuận chiều quét tới ngang sườn cổ nhưng nàng đã nhanh hơn một nhịp gập người chống tay xuống đất lộn vòng ra xa cách ba bước. Người kia hình như nhìn rõ nàng rồi, thu kiếm về. Tranh tự nhủ thầm, hôm nay ngày vận hạn hay gì mà cứ gặp người là bị kề kiếm vào cổ.

Tranh phủi tay đứng lên, cười trừ: "Hì hì... Sao anh lại ở đây giờ này thế?"

"Người mới không nên ở đây giờ này."

Trần Quốc Tuấn bước về phía thành lầu. Tranh chạy theo. Thành tường cao ngang cổ Tranh, nơi đây trồng nhiều loài hoa đều là thân dây leo, đương độ sang xuân, loài hoa xanh biếc ấy ra lộc đơm bông vấn hương thanh khiết.

"Cảm giác nhìn xuống cao thật, ta cứ tưởng chỗ này chỉ ta biết thôi."

Quả thật lúc Chiêu Thánh nói cho Tranh, nàng đã đắc ý tưởng là mình khám phá được một nơi bí mật, không ngờ lại có người khác biết trước lâu rồi.

Trần Quốc Tuấn đáp: "Lối vào lầu Trường Minh là Quan gia chỉ cho ta."

Tranh tròn mắt: "Phụ hoàng sao? Xem ra phụ hoàng rất thân với anh nhỉ."

Tranh lại tò mò: "Nhưng sao anh đến đây vậy, chẳng lẽ...anh cũng giống ta?"

Trần Quốc Tuấn nhìn bình sứ trắng trên tay Tranh, lắc đầu: "Không. Nếu hoàng hậu thấy công chúa về cung người bám mùi rượu thì có khi mấy hôm nữa nơi này sẽ lại chỉ có ta, thoải mái hơn chút."

Tranh giơ bình sứ trắng lên trước mặt Trần Quốc Tuấn, tươi cười: "Anh ghen tị ta có rượu ngon nên dọa vậy chứ gì. Anh cứ nói một tiếng, ta có thể mời anh uống chung mà."

Trần Quốc Tuấn đẩy nhẹ bình sứ ra tỏ ý không hứng thú, Tranh bảo: "Tiếc ghê, rượu thơm này còn thơm hơn cả trà của Chiêu phi, anh không có phúc hưởng rồi."

Tranh uống một ngụm, rồi nói: "Sao anh nhìn ta với ánh mắt ấy? Có gì đáng ngạc nhiên đâu?"

Trần Quốc Tuấn trầm ngâm: "Ta nghe nói Quan gia đối với hoàng hậu tương kính như tân. Cả thiên hạ này ai mà không biết người Quan gia nặng lòng là vị phế hậu trong Chiêu Hòa cung kia. Công chúa thân thiết với Chiêu phi hơn ta nghĩ."