长白山是潜在的活火山，根据史料记载，最后一次小规模的喷发应该是在1000年前，现在虽然火山归于沉寂，但是附近地热极其丰富，不少火山时期的地质缝隙和熔岩口都保持着极高的温度，这盘龙封石的后面，说不定就压着一条冒着热气的地缝，才会冒出硫磺的味道。

Trường Bạch là một dãy núi lửa đã ngủ đông, căn cứ vào tài liệu lịch sử thì lần phun trào quy mô nhỏ gần đây nhất của nó hẳn đã kết thúc từ 1000 năm trước. Hiện giờ tuy núi lửa đã yên tĩnh trở lại nhưng những nguồn địa nhiệt quanh nó vẫn đặc biệt dồi dào, vô số khe nứt địa chất và miệng phun dung nham từ thời kỳ hoạt động vẫn còn duy trì nhiệt độ cực cao. Phía sau khối phong thạch Bàn long này không chừng còn đè lên một khe đất bốc hơi nóng, vì thế mới toát ra mùi lưu huỳnh.

这对于我们来说无疑是一个好消息，在这样的环境里，能有一个稳定的热源肯定比点篝火要经济实在，可是黑色的巨大盘龙封石压在上面，目测一下少说也有十几吨重，我们没有任何开山设备，要把它翻覆过来，实在有点难度。

Chuyện này đối với chúng tôi chắc chắn là một tin tốt lành. Trong hoàn cảnh này, có được nguồn nhiệt ổn định đương nhiên là tiết kiệm hơn hẳn so với đốt một đống lửa. Thế nhưng lại vướng tảng phong thạch Bàn long vĩ đại màu đen chèn chặt bên trên, liếc qua đủ biết phải nặng đến hơn mười tấn, chúng tôi lại không có bất kì thiết bị phá đá nào, muốn lật nó sang một bên quả là hơi khó.

胖子是行动派，撩起胳臂招呼我们去搬石头，几个人上去尝试性的扛了两下，一群人抬得满头大汗，面红耳赤，石头却纹丝不动。

Bàn Tử thuộc phái hành động, hăng hái vung tay kêu gọi chúng tôi cùng khuân tảng đá lên, có vài người cũng bước tới nhấc thử mấy cái. Nhưng cả đám ra sức khiêng tới nỗi đầu tóc nhễ nhại mồ hôi, mặt đỏ đến mang tai mà tảng đá vẫn không mảy may suy suyển.

胖子气喘吁吁，骂道："不成啊，老爷子，早说咱们装备不行，你看现在这情况，要有点炸药多好。"

Bàn Tử thở hổn hển, than vãn: "Không được rồi. Ông già kia, tôi đã bảo trang bị của chúng ta không dùng được rồi mà, ông xem giá lúc này có ít thuốc nổ thì tốt quá."

华和尚说你不懂就不要乱说，我们老爷子过的桥比你走的路多，不带炸药来是对的，你说我们现在谷底，你头顶上白雪皑皑，你随便那里放个炮眼，把上面的雪震下来，一下就给活埋了。

Hoa hòa thượng đáp: "Anh không biết thì đừng có nói lung tung, lão gia nhà này qua cầu còn nhiều hơn anh đi đường đấy. Không mang thuốc nổ là đúng rồi, anh nói coi giờ chúng ta đang ở dưới đáy khe, trên đỉnh đầu tuyết phủ trắng xóa, anh cứ thử đào bừa cái lỗ, chôn xuống quả mìn rồi cho nổ, chờ đám tuyết đọng bên trên chấn động sụt xuống xem có bị chôn sống ngay không."

胖子没话反驳，这时候我看到盘龙石的下沿，卡着很多大小不一的石头，灵机一动，对他们说道："可能不需要炸药，让我来。"

Bàn Tử cứng họng, đúng lúc đó tôi lại thoáng thấy mép dưới của phiến đá Bàn long còn kẹp rất nhiều khối đá to nhỏ không đều, nảy ra một ý, bèn bảo bọn họ: "Có lẽ không cần dùng thuốc nổ đâu, để tôi thử xem."

说着我从行李上拿出一把石工锤，走到盘龙封石的一边，仔细检查了一下下面几块比较大的石头，然后对准其中一块用里一敲，那块石头一方面受着十几吨的压力，又收到我侧向锤击，马上裂开一条缝，紧接着卡拉拉一连串石头磨擦声，上面的盘龙封石因为支撑力突然变化，顺着石坡开始滑动。

Nói rồi tôi lấy từ trong hành lý ra một chiếc búa đục đá, đến bên cạnh khối phong thạch Bàn long, cẩn thận kiểm tra mấy khối đá lớn bên dưới rồi nhắm chuẩn vào một tảng trong số đó mà khỏ một búa. Khối đá kia một mặt đã phải chịu sức nặng hơn mười tấn, nay lại phải nhận thêm nhát búa thốc từ bên sườn của tôi, tức khắc nứt ra một kẽ nhỏ. Tiếp đó là những tiếng đá nghiến vào nhau rào rạo liên hồi, tảng phong thạch Bàn long phía trên vì lực chống đột ngột biến đổi mà bắt đầu trượt xuống theo vách núi đá.

我们赶紧向后退去，盘龙封石向下滑了几寸，又开始倾斜，可是这块石头实在太重了，滑动了一点点位置就停了下来，虽然如此，我们还是看见封石的后面，露出了山体上的一条岩缝。

Chúng tôi gấp gáp lùi về phía sau, phiến phong thạch Bàn long trượt xuống vài tấc lại bắt đầu nghiêng ngả. Thế nhưng phiến đá kia thật sự quá nặng, chỉ trượt khỏi vị trí một chút đã ngừng lại. Nhưng như thế cũng đủ để chúng tôi nhìn thấy phía sau tảng phong thạch lộ ra một khe nứt nằm trên vách núi.

岩缝有脑袋宽，人勉强能通过。看洞口的边缘，呈岩层撕裂状，没有人工开凿的痕迹，一阵阵的硫磺味道就是从里面传出来的。

Khe đá này rộng vừa một đầu người, cố ép mình cũng có thể chui qua. Nhìn mép động thì thấy đường đứt gãy của nham thạch vẫn còn nguyên trạng, không có dấu vết đục đẽo của con người, mùi lưu huỳnh từ trong đó phả ra từng đợt.

胖子调亮手电，伸手进去看了看，转头道："里面很暖和，不过角度太难受了，照不到什么，而且，里面的石壁上好象有字。"

Bàn Tử vặn đèn pin sáng lên, thò tay chiếu vào xem thử rồi quay đầu lại nói: "Trong này ấm lắm, mỗi tội góc độ thì quá khó đỡ, chẳng chiếu đến cái gì cả. Với lại, tường đá bên trong hình như còn viết chữ."

"写着什么?"我问道。

"Viết cái gì vậy?" Tôi hỏi.

胖子眯起眼睛仔细看了看，道："看不懂，妈的不知道写些什么。"

Bàn Tử nheo mắt nhìn cẩn thận một lát rồi đáp: "Đọc không được, con bà nó, chẳng biết nó viết cái của nợ gì nữa."

说着他试图猫腰钻进去，但是胖子的确太胖了，这个洞显然不适合他，挤了几次，挤不进去。最后他把外面的大衣脱了，才勉强钻了进去。

Nói rồi hắn lại định khom lưng chui vào, có điều Bàn Tử quả thực quá mập, hang động này hiển nhiên không vừa với hắn, cố nhét người vào mấy lần vẫn không được. Rốt cuộc hắn phải cởi tấm áo khoác bên ngoài ra mới miễn cưỡng chui lọt.

陈皮阿四让叶成，郎风和潘子留在外面，有什么事情好照应。我们跟在胖子后面，钻进缝隙里。

Trần Bì A Tứ lại bảo Diệp Thành, Lang Phong và Phan Tử ở lại bên ngoài, có gì còn tiếp ứng, còn chúng tôi theo sau Bàn Tử tiến vào trong khe hở.

这里整个儿就是条山体运动时候裂开的岩缝，进去之后，发现缝隙是一个陡峭的向下的走向，里面非常黑。看样子极其深，恐怕通到这山内部。

Đây là một kẽ đá nứt ra do vận động tạo núi, đi vào rồi mới phát hiện nó đột ngột dốc thẳng xuống dưới, bên trong tối om om, xem ra khe này rất sâu, chỉ e nó thông thẳng vào trong lòng núi.

缝隙开口处的空间不大，两个人无法并排，而且缝隙里面非常难以行走，底下全是大块的石头，棱角分明，洞里的硫磺味道非常浓，温度起码有三十度，摸了摸，连石头都是烫的。

Không gian ngoài miệng khe nứt hơi chật, hai người không thể sóng vai cùng vào, hơn nữa trong khe rất khó đi, dưới chân toàn là những khối đá lớn góc cạnh lởm chởm. Mùi lưu huỳnh trong hang phải nói là nồng nặc, nhiệt độ ít nhất cũng tầm 30 độ C, đến cả đá cũng nóng rẫy lên.

我们手脚并用的往前走了几步，胖子用手电照了照一边，说道："你们看，这些是什么字?"

Chúng tôi dùng cả chân lẫn tay nhích lên vài bước, Bàn Tử lấy đèn pin chiếu sáng một bên, bảo: "Các anh xem, đây là chữ gì?"

我转过头去，字不是刻在缝隙的壁上，而是刻在一块横在的底部乱石上，都是几个陌生的文字，有点像中文，又有点像韩文，刻的很凌乱。

Tôi quay đầu sang, thấy đám chữ không được khắc lên vách khe nứt mà chạm trên một khối đá nằm ngang lẫn trong đống đá lộn xộn dưới đáy. Đây toàn là những chữ lạ lùng, có phần giống tiếng Trung, lại hơi na ná chữ Hàn, chạm khắc không theo thứ tự gì cả.

华和尚凑过去看了看，确定道："这是女真字。"

Hoa hòa thượng sáp lại gần nhìn thử rồi khẳng định: "Đây là chữ của người Nữ Chân*."

* Nữ Chân chính là dân tộc của hoàng thất nhà Thanh, vốn họ thuộc một nhóm các bộ tộc du mục sống tại vùng Mãn Châu – nay là đông nam Nga và đông bắc Trung Quốc – và miền bắc Triều Tiên, cũng tức là sát với dãy Trường Bạch Sơn trong truyện. Trong quá khứ họ từng thành lập nhà Kim, xung đột với triều Tống cho đến khi bị liên minh Tống và bộ tộc Mông Cổ của Thành Cát Tư Hãn diệt quốc. Sau này họ lại nổi lên xâm chiếm toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc của nhà Minh và lập ra triều Thanh, cũng chính là vương triều cuối cùng của giai cấp phong kiến Trung Hoa.

"写的什么?"胖子问。

"Nó viết cái gì thế?" Bàn Tử hỏi.

华和尚道："等等，我没那么厉害，要看看才知道，我先把它描下来。"

Hoa hòa thượng đáp: "Chờ chút, tôi đâu có lợi hại như vậy, phải xem kỹ mới biết được. Để tôi chép lại đã."

我们等了片刻，华和尚把这些字抄到本子上，胖子打头，我们排成一队，继续往洞的深处走去。

Chúng tôi chờ một lát cho Hoa hòa thượng chép xong những chữ này vào sổ. Rồi Bàn Tử dẫn đầu, chúng tôi lại xếp thành hàng ngũ, tiếp tục đi sâu vào trong động.

说是走，其实用手的机会比脚还多，整条缝隙几乎是三十度向下，又没有阶梯，几乎全靠爬着下去，里面时宽时窄，时高时低，有些地方人要坐着才能通过。

Nói là đi, chứ thực ra dùng tay còn nhiều hơn chân. Toàn bộ khe nứt cơ hồ đều nghiêng 30 độ xuống dưới, lại không có bậc thang, gần như phải bò xuống. Bên trong khúc rộng khúc hẹp chỗ thấp chỗ cao, có nhiều nơi phải thụp người xuống mới luồn qua được.

唯一让人舒服的是，这里面暖和很多，我们爬着爬着，都开始出汗，只好解开衣服扣子。这时候胖子问道："老爷子，你说会不会那封石堵着这条缝，不是偶然啊?"

Điểm duy nhất khiến người ta thoải mái là trong này ấm áp hơn rất nhiều, chúng tôi bò mãi cũng bắt đầu đổ mồ hôi, đành phải tháo bớt nút quần nút áo. Đúng lúc đó Bàn Tử lên tiếng: "Lão già ơi, phiến phong thạch chặn ngoài kẽ nứt kia hình như không phải ngẫu nhiên đúng không?"

陈皮阿四吟道："开同建陵，就地取材，这里的外面这么多乱石头，应该是修建陵墓时候用来采石的石场，可能这条缝是他们采石的时候发现的，不知道为什么，最后要用封石压住。

Trần Bì A Tứ ậm ừ nói: "Phá núi xây lăng thường lấy vật liệu tại chỗ, bên ngoài nhiều đá vụn như thế, hẳn đây chính là công trường khai thác đá để xây lăng mộ. Khe nứt này dễ chừng bọn họ đã phát hiện ra trong khi lấy đá, không hiểu sao cuối cùng lại dùng phong thạch chặn lại."

下了不到一百米，硫磺的味道越来越浓，岩石也越来越黑，都开始呈现琉璃的光彩，那是云母高温融化过的痕迹，我哎呀一声，心里已经在想，这里应该是一处火山的熔岩口啊，长白山是潜在的活火山，要是突然间喷发了，岩浆从山体内部喷出来，我们不就死定了。

Còn chưa xuống đến 100 mét, mùi lưu huỳnh đã ngày càng nồng, nham thạch càng lúc càng đen, cũng bắt đầu phản chiếu ánh ngọc lóng lánh bảy màu, đó là dấu vết để lại sau khi đá mica bị nhiệt độ cao nung chảy. Tôi kêu úi cha một tiếng, trong lòng thầm nghĩ đây chắc là miệng phun dung nham của núi lửa rồi. Trường Bạch là ngọn núi lửa ngủ đông, lỡ như nó đột ngột tỉnh giấc, nham thạch nóng chảy từ trong lòng núi phun ra thì chúng tôi chết là cái chắc.

胡思乱想着，忽然，打头阵的两个人停了下来，手电照去，原来前面裂缝陡然收缩，乱石重叠，只剩下一个极小的缝隙能够下去。

Tôi đang nghĩ ngợi lung tung, bỗng hai người đi đầu đoàn ngừng lại, chiếu đèn pin về phía trước. Thì ra khe nứt đằng trước đột ngột thu hẹp lại, đá vụn ngổn ngang, chỉ chừa ra một khe hở bé tý có thể chui xuống dưới.

我蹲下去用手电照了照里面，这里是缝隙坍塌造成的，里面空隙很小，看样子要匍匐着才能进去。

Tôi ngồi thụp xuống, chiếu đèn pin vào bên trong. Nơi đây do khe nứt sụp xuống hình thành, không gian bên trong rất nhỏ, kiểu này chắc phải nằm hẳn xuống mới trườn vào được.

陈皮阿四看了看这个洞口，知道自己的体力是爬不进去了，商量了一下，我让华和尚陪着他等我们。我，胖子和闷油瓶进去看看，里面还有什么。

Trần Bì A Tứ nhìn thấy miệng cái khe, biết ngay với thể lực của mình thì đừng hòng bò vào nổi. Bàn bạc một lát, tôi bảo Hoa hòa thượng ở lại chờ chúng tôi với lão, còn tôi, Bàn Tử và Muộn Du Bình thì tiếp tục chui vào xem bên trong còn có thứ gì.

我们脱掉外衣，让自己的体积尽量减小，这一次是闷油瓶打头，三个人前后下去，一点一点挤进那条缝里。

Chúng tôi cởi áo ngoài, cố giảm hết cỡ kích thước cơ thể mình. Lần này chúng tôi để Muộn Du Bình đi đầu, ba người lần lượt trườn xuống, từng tý từng tý một luồn dần vào cái khe kia.

我以为这一段坍塌只是暂时的，向前爬个几步，必然会有出口，如果是实的，我们也可及时掉头回去，没想到这一段空隙很长，爬了很久，前面还能通行，深得出乎意料。

Tôi cho rằng chỗ bị sụp xuống chỉ là một đoạn ngắn, cứ bò về phía trước vài bước khắc có lối ra. Nếu đúng là như thế thì chúng tôi có thể quay về kịp thời, ai dè cái khe này dài khiếp, bò mãi bò mãi vẫn chưa hết đường, quả là vượt quá dự liệu.

里面的石头尖子非常锋利，我爬了几步，身上的衣服已经勾破了好几处。岩石挤压着我的肺部，加上温度越来越高，我逐渐感觉到呼吸困难起来。

Những tảng đá trong khe đều sắc nhọn khác thường, mới bò được vài bước quần áo trên người tôi đã bị móc rách vài chỗ. Nham thạch đè ép phổi tôi, cộng thêm nhiệt độ ngày càng tăng khiến tôi dần dần cảm thấy khó thở.

后面的胖子和我感觉一样，拉住我的脚道："不成，这里的空气质量可能有问题，咱们探也没探就进来，太莽撞了。"

Bàn Tử đi sau cũng có cảm giác giống tôi, bèn níu chân tôi lại, nói: "Không xong, thành phần không khí ở đây hình như có vấn đề, chúng ta chưa thăm dò đã tiến vào thế này là quá liều lĩnh."

我想回头看看，空间太小，实在没办法，想着刚才爬过来很长一段距离，要回去也舍不得，而且现在这个局面，倒着爬恐怕比来时要更加痛苦，于是道："咱们再往前几步，如果还没底再退出去。"

Tôi muốn ngoảnh lại nhìn nhưng không gian quá chật chội, thật sự không cách nào làm được. Nghĩ bụng nãy giờ đã trườn được một đoạn khá xa, quay lại thì cũng tiếc, hơn nữa tình hình hiện tại như vầy, chỉ e bò lại còn khốn khổ hơn bò đi, vì vậy tôi nói: "Tiến thêm vài bước nữa đi, nếu còn chưa đến đáy thì chúng ta lại lui ra ngoài."

胖子应了一声，这时候，忽然，前面的闷油瓶子叫了一声："恩?"

Bàn Tử ậm ừ. Đúng lúc này, Muộn Du Bình ở đằng trước bất chợt kêu lên một tiếng: "Hửm?"

我转头向前看去，前面却空空荡荡，刚才还在堵着我的闷油瓶子，前面却不见了，只剩下一个黑漆漆的石隙通道，不知道通向何方。

Tôi quay đầu lại nhìn về phía trước thì thấy đằng đó trống trơn, Muộn Du Bình mới nãy còn chặn trước mặt tôi giờ đã không thấy đâu nữa, chỉ để lại cái khe nứt tối om om, chẳng biết thông đến tận đâu.

从我听到闷油瓶说话，到发现他在我面前消失，绝对不超过五秒钟，就算是一只老鼠，也无法在这种环境下如此迅速的在我眼前消失，更何况是一个人。

Từ lúc nghe thấy tiếng Muộn Du Bình cho đến khi phát hiện ra hắn biến mất ngay trước mắt tôi, tuyệt đối không quá năm giây. Cho dù có là một con chuột thì trong hoàn cảnh này cũng không thể nào biến mất trước mặt tôi nhanh đến thế, huống chi là một con người.

我顿时感觉到不妙，下意识的往后退了一步，想再看仔细了，一恍神间，却看闷油瓶子又出现在了我的前方。

Tôi lập tức cảm thấy có gì không ổn, vô thức lùi lại một bước, định nhìn lại cho cẩn thận. Bỗng vụt một cái, lại thấy Muộn Du Bình hiện ra lù lù ngay trước mặt mình.

胖子就在我后面，给我退后了的一步，吓了一跳，问道："怎么回事?"

Bàn Tử bò sát phía sau, thấy tôi lùi một bước thì hốt hoảng khựng lại, lên tiếng hỏi: "Có chuyện gì vậy?"

我一时间丈二和尚摸不着头脑，支吾道："没。。。没事。"

Nhất thời tôi cũng mù mờ chẳng hiểu đầu cua tai nheo gì, bèn trả lời lấy lệ: "Không... không có gì đâu."

闷油瓶子似乎并不知道自己刚才出了异状，顿了一下，招呼我们一声，开始加快速度向前爬去。

Muộn Du Bình hình như cũng không biết chuyện kỳ dị vừa xảy ra với mình. Hắn dừng lại một lát, gọi chúng tôi một tiếng rồi bắt đầu tăng tốc trườn về phía trước.

这一隐一出在一瞬之间，虽然我感觉的十分真切，但是看到面前的景象，又突然没有了十足的把握，心里非常疑惑，难不成是这的空气让我产生了幻觉?

Dù hắn thoắt ẩn thoắt hiện chỉ trong tích tắc nhưng tôi vẫn cảm nhận được hết sức rõ ràng. Tuy nhiên nhìn vào cảnh tượng trước mắt, bỗng dưng tôi lại không thể chắc chắn một trăm phần trăm. Trong lòng tôi cực kỳ hoang mang, lẽ nào là do không khí trong này khiến tôi sinh ảo giác?

情况不容我多考虑，胖子在后面拉我的脚催我，我一边纳闷一边又跟着爬了一段距离，爬过刚才闷油瓶消失的那一段的时候，我特别留意看了看四周，也没有任何凹陷和可以让我产生错觉的地方，心里隐约觉得不妥起来。

Nhưng tình hình không cho phép tôi cân nhắc nhiều. Bàn Tử đằng sau kéo chân tôi thúc giục, tôi đành ôm cảm giác bực bội bò thêm một quãng. Lúc bò qua cái đoạn Muộn Du Bình vừa biến mất kia, tôi đặc biệt chú ý quan sát xung quanh nhưng không thấy bất kì chỗ lõm hay cái gì tương tự có thể khiến tôi sinh ra ảo giác, trong lòng mơ hồ dấy lên cảm giác bất an.

通过这一段，又前进了大概十分钟，闷油瓶子忽然身形一松，整个人探了出去，我看前面变的宽敞，知道出口到了。

Qua khúc này lại đi thêm tầm mười phút nữa, Muộn Du Bình bất chợt thả lỏng, cả người rướn ra ngoài dò xét. Tôi thấy trước mặt trở nên rộng rãi, biết rằng đã đến lối ra.

缝隙的尽头是大量的乱石，爬出去后，闷油瓶子打出数只荧光棒，扔到四周，黄色的暖光将整个地方照亮起来，我转头看去，发现这里应该是整条山体裂缝中比较宽敞的地方，大概有四五辆金杯小面包的宽度，长大概有一个半篮球场，底下全是大大小小的碎石。都是这条裂缝形成的时候给撕裂下来的。

Phần cuối của khe nứt là một đống lớn đá ngổn ngang. Sau khi leo ra, Muộn Du Bình bẻ vài khúc gậy huỳnh quang ném ra tứ phía, ánh sáng ấm áp màu vàng lan tỏa khắp không gian. Tôi quay đầu lại nhìn, nhận thấy đây hẳn là chỗ rộng rãi nhất của cả cái khe nứt trong lòng núi này, chiều rộng cỡ bốn năm chiếc xe bảy chỗ hiệu Kim Bôi, chiều dài đại khái bằng nửa sân bóng rổ, bên dưới lổn nhổn toàn đá vụn lớn có nhỏ có, đều là bị hoạt động địa chất xảy ra vào thời điểm hình thành cái khe này lắc cho vỡ xuống.

胖子扩大手电的光圈，四处观察，说道："怪了，这里竟然还有壁画，看样子我们不是第一批来这里的人。"

Bàn Tử điều chỉnh quầng sáng của đèn pin chiếu rộng ra, quan sát bốn phía rồi nói: "Quái lạ, chỗ này mà còn có bích họa. Xem ra chúng ta không phải những người đầu tiên tới đây rồi."

我们走上去，发现在裂缝的山壁上果然有着大幅的彩色壁画，但是壁画的保存情况十分差，颜色黯淡，上面的图案勉强可以分辨出是类似天女飞天的情形。

Chúng tôi bước tới, phát hiện trên vách khe đúng là có bức bích họa lớn nhiều màu sắc. Nhưng tình trạng bảo tồn của bức bích họa này cực kỳ kém, màu sắc nhạt phai, đường nét bên trên phải cố gắng lắm mới nhìn ra nó na ná hình vẽ Thiên nữ phi thiên.

进到这里的入口给一块巨大的封石压住了，里面还有壁画。这里到底是什么地方?我再一次感到疑惑。

Những người tiến vào đây đã lấy một phiến đá vĩ đại bít cửa, bên trong lại còn có bích họa. Đây rốt cuộc là nơi nào? Một lần nữa, tôi lại cảm thấy hoang mang.

来回走了走，在碎石之间，我们发现了几处小的温泉眼，都很浅，但是热气腾腾，说不出的诱惑。却没有发现其他人活动过的痕迹。

Quanh quẩn vài vòng, chúng tôi phát hiện ra vài miệng suối nước nóng giữa lớp đá vụn, tuy cái nào cũng rất nông, nhưng bốc lên hơi nóng hôi hổi hấp dẫn không sao tả xiết. Tuy nhiên, chúng tôi lại không phát hiện ra dấu vết cho thấy có những người khác đã từng hoạt động ở đây.

再往里面，缝隙又逐渐收拢，直变成一条两人宽的小缝隙。往山岩的深处而去，从缝隙里不时吹出热风，我走到一边向里照了照，深不见底，不知道通到哪里。

Từ sâu bên trong khe nứt thỉnh thoảng phả ra những luồng gió nóng bỏng. Tôi qua đó chiếu đèn vào trong, khe này sâu không thấy đáy, chẳng biết nó còn thông đến tận đâu.

我们交换了意见，认为没有必要再进去，这里已经是躲避暴风雪的好地方，胖了测试了空气没有太大问题，打起持久照明用的风灯，闷油瓶子又爬回来时候的狭小缝隙通知外面的人。

Sau khi trao đổi ý kiến, chúng tôi thống nhất không phải vào sâu thêm nữa, đây đã là chỗ tránh bão tuyết lý tưởng rồi. Bàn Tử kiểm tra không khí, thấy không có vấn đề gì quá lớn, bèn thắp ngọn đèn bão lên duy trì ánh sáng. Muộn Du Bình lại bò qua cái khe nhỏ hẹp đã đưa chúng tôi tới đây, ra báo cho những người ở bên ngoài.

不一会儿，华和尚和叶成先后进来，顺子也给潘子拉了进来，我马上去检查他的情况，发现因为这里温度的关系，他的脸色已经开始红润，但是手脚依然是冰凉。不知道能不能挺过来。

Lát sau Hoa hòa thượng và Diệp Thành đã lần lượt chui vào, Thuận Tử cũng được Phan Tử kéo đến nơi. Tôi lập tức kiểm tra bệnh tình của Thuận Tử, nhận ra nhờ hơi ấm trong này mà sắc mặt hắn đã bắt đầu hồng hào hơn, nhưng tay chân vẫn lạnh ngắt, không biết còn có thể cố gắng chống đỡ hay không.

上来的路都是由他带的，如果他死了，虽然不至于说下不去，但是总归会多很多困难，再加上我也挺喜欢这个人，真不希望他因为我们而这么无辜的死去。

Suốt quãng đường lên đây đều do Thuận Tử dẫn chúng tôi đi, nếu hắn chết thì cũng chưa đến nỗi không đi nổi nữa, nhưng tóm lại sẽ rất khó khăn. Hơn nữa tôi cũng rất quý mến người này nên thật sự không muốn một người vô tội như thế lại phải bỏ mạng vì chúng tôi.

华和尚检查他的心跳和脉膊，然后让我让开，用毛巾浸满温泉水，放在石头稍微冷却后，给顺子擦身，等全身都给搽的血红后，才给他灌了点热水进去，顺子开始剧烈的咳嗽，眼皮跳动。

Hoa hòa thượng kiểm tra nhịp tim và mạch đập của hắn, sau đó lại bảo tôi tránh ra, dấp nước nóng đẫm chiếc khăn mặt rồi đặt trên tảng đá cho nguội bớt, sau đó dùng nó lau người cho Thuận Tử, đợi đến khi toàn thân hắn được chà xát đến đỏ lựng lên rồi mới tưới lên người hắn chút nước nóng. Thuận Tử bắt đầu ho khan dữ dội, mí mắt co giật.

我们稍微松了一口气，华和尚说道："行了，死不了了。"

Chúng tôi thở dài nhẹ nhõm, Hoa hòa thượng nói: "Xong rồi, hắn không chết được đâu."

气氛缓和下来，胖子和叶成都掏出烟，点上抽了起来。这时候陈皮阿四也给潘子搀扶着进来。

Bầu không khí dịu đi, Bàn Tử và Diệp Thành đều lấy thuốc lá ra hút. Lúc này Trần Bì A Tứ cũng được Phan Tử đỡ vào.

经过这一连窜变故，我们都筋疲力尽，也没力气说话，各自找一个舒服的地方靠下来。

Trải qua lần biến cố liên tiếp này, chúng tôi lâm vào tình trạng kiệt sức, cũng chẳng còn hơi đâu mà nói chuyện nữa, ai nấy đều tự tìm một chỗ thoải mái mà ngả lưng xuống.

身上的雪因为温度的变化融化成水，衣服和鞋子开始变的潮湿，我们脱下衣服放在干燥的石头上蒸干。叶成拿出压缩的罐头，扔进温泉水里热过分给众人。

Tuyết trên người vì nhiệt độ thay đổi mà tan thành nước, quần áo giày dép bắt đầu thấm hơi ẩm, chúng tôi phải lột quần áo ra phơi lên mấy tảng đá khô. Diệp Thành lấy đồ hộp nén nhỏ ra, ném vào suối nước nóng ngâm một lát rồi phân phát cho mọi người.

我一边吃一边和华和尚去看刚才发现的壁画，这里非常明显是天然形成的，而且空间狭窄，为什么要在这里画上壁画，刚才闷油瓶突然在我面前消失，和洞口的巨大封石，给我一种很不自然的感觉。

Tôi vừa ăn vừa cùng Hoa hòa thượng ngắm bức bích họa vừa phát hiện ban nãy. Chỗ này rõ ràng là do thiên nhiên tạo thành, hơn nữa không gian lại hẹp, tại sao phải vẽ bích họa làm gì? Việc Muộn Du Bình đột nhiên biến mất ngay trước mắt tôi vừa rồi, cùng với tảng đá vĩ đại chắn ngang cửa động đã cho tôi một cảm giác rất bất thường.

和古物打交道的人，对于壁画和浮雕这种传承大量信息的东西，总是非常感兴趣的，其他人看我们在看，也逐渐走了过来。

Người làm việc với đồ cổ luôn cảm thấy cực kì hứng thú với những vật truyền lại một lượng thông tin lớn như bích họa và phù điêu. Những người khác thấy chúng tôi chăm chú nhìn, cũng dần dần bước tới.

然而壁画上却没有太多的信息，天女飞天的壁画多处于华丽的宫廷或者礼器之上，只是表现一种美好的歌舞升平景象，并没有实际的意义。这里的壁画残片，大部分都是这样的东西，这里都是古墓里爬出来的人，见的多了，一看便失出了兴趣。

Nhưng trên tấm bích họa này lại không chứa nhiều thông tin cho lắm. Hình Thiên Nữ Phi Thiên được vẽ lên tường ở nhiều nơi trong cung đình hoa lệ hay in lên đồ thờ cúng chỉ để thể hiện những màn ca múa tưng bừng mừng cảnh thái bình thịnh vượng, chứ thực tế chẳng có ý nghĩa gì. Tấm bích họa tàn tạ này nhiều khả năng cũng chỉ là vật tương tự, có mặt tại đây lại toàn những người thường xuyên ra vào cổ mộ, nhìn nhiều phát nhàm, liếc qua đã chẳng có hứng xem xét gì nữa.

我正想回去揉揉我的脚指头，这一路过来出了不少汗，脚指头都冻麻痛了。这个时候，却听见胖子"啧"了一声，伸出自己的大拇指，开始用手剥起壁画来。

Trên đoạn đường tới đây tôi đã đổ mồ hôi đầm đìa, đầu ngón chân tê cóng, đau đến dại đi. Đúng lúc tôi đang định về chỗ, ngồi xoa bóp mấy đầu ngón chân thì lại nghe Bàn Tử chắt lưỡi một tiếng, chìa ngón cái ra, bắt đầu cậy bức bích họa.

我问他怎么回事情，虽然这东西没什么价值，但是也是前人遗物，你也不能去破坏它啊。

Tôi bèn hỏi hắn làm sao thế, thứ này tuy không có giá trị nhưng dù gì cũng là di vật của người xưa, anh không thế phá hoại nó chứ.

胖子说道："你胡扯什么，我的指甲就没价值了?一般东西我还不剥呢，你自己过来看，这壁画有两层!"

Bàn Tử trả lời: "Cậu lảm nhảm cái gì đấy, móng tay tôi không có giá à? Đồ đạc bình thường tôi có thèm bóc bao giờ đâu. Cậu tự qua đây mà xem, bích họa này có hai tầng đấy!"

"两层?"我恩了一声，皱起眉头，心说什么意思?

"Hai tầng á?"  Tôi hửm một tiếng, nhíu mày, trong lòng tự hỏi thế nghĩa là sao?

众人又围了上去，走过去看他到底说的是什么，他让我们看了看他的手指，只见上面有红色的朱砂料给刮了下来，再看他面前的地一块地方，果然，壁画的角落里有一块构图显然和边上的不同，画的东西也不同，只是这一块地方极不起眼，要不是胖子的眼睛尖，绝对看不到。

Mọi người bắt đầu chụm lại, tới xem rốt cuộc hắn đang nói gì. Hắn chìa đầu ngón tay cho chúng tôi xem, chỉ thấy trên đó dính lại chất chu sa màu đỏ bị cạo ra. Nhìn lại vị trí trước mặt hắn, quả nhiên trong góc bức bích họa có một khoảng đường nét không hề liên quan đến xung quanh, thứ được vẽ cũng không giống. Chẳng qua chỗ này nằm hơi khuất, nếu không nhờ Bàn Tử tinh mắt, chúng tôi tuyệt đối không thể nhìn ra.

这显然是有人在一幅壁画上重新画了一层，将原来的壁画遮住而造成的情形。

Điều này chứng tỏ đã có người vẽ chồng một tầng lên trên tấm bích họa gốc, che khuất hình vẽ ban đầu bằng hình vẽ này.

这上面一层因为暴露在空气之中逐渐脱落，将后面的壁画露了出来，这在油画里是经常的事情。

Tầng phía trên do phơi ngoài không khí, lâu dần tróc ra, để lộ bích họa đằng sau, chuyện này cũng thường xảy ra đối với tranh sơn dầu.

胖子继续用手指刮着，他刮掉的地方，开始出现一些鲜艳的颜色。

Bàn Tử tiếp tục lấy ngón tay cạo nhẹ, chỗ bị cạo dần hiện ra những mảng màu tươi sáng rực rỡ.

我也用手指刮了刮壁画，发现这表面一层，似乎并没有完成所有的工序，所以胖子随便一刮，就可以简单的将颜色擦掉，不然如果按照完整的步骤，唐以后的壁画外面会上一层特殊的清料，这层东西会像清漆一样保护壁画，使得颜色没有那么容易褪色和剥落。

Tôi cũng đưa tay cạo thử lên bức bích họa, phát hiện lớp bên ngoài dường như chưa được hoàn thiện đầy đủ các công đoạn, nên Phán Tử chỉ cần cạo sơ là màu đã dễ dàng bong ra. Nếu theo quy trình hoàn chỉnh, thì từ thời nhà Đường trở về sau, bên ngoài các bức bích họa thường được phủ thêm một lớp chất bảo vệ đặc biệt, giống như một lớp sơn bóng, giúp giữ màu lâu phai và tránh bị bong tróc.

陈皮阿四的眉头皱的很紧，很快，一大片脸盆大的壁画被剥了下来，在这壁画之后，出现了有五彩颜料画的半辆马车，马车显然是浮在云上，几个蒙古服饰的女子侍奉在马车左右，而马车的主人，是一个肥胖的男人，这个男人的服饰，我却从来没有见过。

Đôi mày Trần Bì A Tứ nhíu lại thật chặt. Rất nhanh chóng, một mảng bích họa lớn cỡ cái chậu rửa mặt đã bị lột xuống, trên bức họa đằng sau xuất hiện nửa cỗ xe ngựa được vẽ với năm màu. Chủ nhân cỗ xe ngựa này là một người đàn ông phốp pháp, phục sức trên người ông ta tôi chưa thấy bao giờ.

这是叙事的壁画，我忽然紧张起来。

Đây là loại bích họa tự sự, tôi bỗng nhiên cảm thấy hồi hộp.

显然有人先画了一幅叙事的壁画，但是因为某种原因，又非常匆忙的用另外一幅替代掉了，而且当时的时间可能十分紧张，所以这外面的壁画，连最后的工序都没有完成。

Rõ ràng đã có người vẽ lên đây một tấm bích họa tự sự trước, nhưng vì nguyên nhân nào đó lại dùng một bức họa khác thay thế hết sức vội vàng, hơn nữa có lẽ do thời gian cấp bách nên không thể làm nốt thao tác cuối cùng để hoàn thành tấm bích họa bên ngoài này.

陈皮阿四看了看这整幅壁画，又看了看周围环境，对我们说道："这。。。。和天宫有关系，把整面墙都清掉，看看壁画里讲的是什么。"

Trần Bì A Tứ ngắm nghía tấm bích họa này, lại nhìn quanh quất một vòng rồi nói với chúng tôi: "Thứ này... có liên quan tới thiên cung. Bóc toàn bộ mặt tường ra đi, để xem bức họa bên trong kể lại chuyện gì."

我早就想动手了，当下和其他一起，祭出自己的指甲，开始精细作业，去剥石壁上的壁画。

Tôi đã muốn ra tay từ khuya rồi, bèn từ một đầu khác chìa móng tay ra, cẩn thận làm việc, bóc đi lớp bích họa trên tường đá.

壁画大片大片的剥落，不一会儿，一副色彩绚丽，气势磅礴的画卷逐渐在我们面前展了开来。。。。。

Bức họa bong ra từng mảng lớn, chỉ trong chốc lát, một cuộn tranh khí thế hào hùng, màu sắc tươi đẹp đã dần dần trải ra trước mắt chúng tôi...