之后，我和盘马老爹的对话持续了三个多小时，我不停地提问题，一边了解事情的经过，一边试图试探出那个秘密。

Sau đó, cuộc trò chuyện giữa tôi và cụ Bàn Mã kéo dài hơn ba giờ, tôi không ngừng đặt câu hỏi, vừa tìm hiểu diễn biến sự việc, vừa cố gắng dò xét bí mật mà ông ta giấu.

谈话内容十分的分散，老爹讲话加上阿贵翻译，有时候还要互相解释概念，非常花时间。而且老爹并不十分配合我的问题，也或许是阿贵的翻译有一些偏差。所以谈完之后，我的脑海中完全是一片支离破碎的景象。

Nội dung cuộc trò chuyện rất rời rạc, ông lão nói, A Quý dịch lại, đôi khi hai bên còn phải giải thích thêm khái niệm, nên mất rất nhiều thời gian, hơn nữa, ông lão cũng không hoàn toàn phối hợp trả lời câu hỏi của tôi, hoặc có thể do A Quý dịch không chính xác. Vì vậy, sau khi nói chuyện xong, những gì đọng lại trong đầu tôi chỉ là một mớ ký ức vụn vặt, rời rạc.

文锦他们进山的年份，大概是在1976年，老头没法很精确地说出时间。

Năm mà nhóm Văn Cẩm vào núi, khoảng chừng năm 1976, nhưng ông lão không thể xác định chính xác thời gian.

当时带队的应该就是文锦，但是我拿出西沙的合照让老爹看的时候，他却无法分辨出其他人。时间太久人也太多，当时那种环境下，所有的人都一个发型一种衣服，他只记住了唯一的一个带队，非常合理。

Có vẻ người lãnh đạo chính là Văn Cẩm, nhưng khi tôi lấy bức ảnh chụp chung ở Tây Sa cho ông ta xem, ông lão lại không thể nhận ra những người khác. Thời gian đã quá lâu, hơn nữa người trong ảnh quá nhiều, lại thêm bối cảnh khi đó, ai cũng có chung một kiểu tóc, một loại trang phục, nên ông lão chỉ nhớ được người lãnh đạo, như vậy cũng rất hợp lý.

前面的事情平淡无奇，当时这里边境冲突频繁，村里出现部队太平常了，要知道在1978年前后，上思一带几乎都是解放军，山里的路大部分都是打对越反击战时挖出来的，部队要进山里找向导，那是属于军事任务。

Những chuyện trước đó không có gì đặc biệt, khi ấy, biên giới khu vực này thường xuyên xảy ra xung đột, bộ đội xuất hiện trong thôn là bình thường, phải biết rằng, vào khoảng năm 1978, khu vực Thượng Tư gần như tràn ngập quân Giải phóng, phần lớn những con đường trong núi đều được đào ra trong cuộc phản kích chống lại quân đội Việt Nam, do đó, việc bộ đội vào núi tìm người dẫn đường cũng thuộc về nhiệm vụ quân sự.

盘马拿了部队的津贴，当时他还是壮年，打猎的时候他一个人走得最远、最深，自然是当向导最合适的人选。

Bàn Mã nhận được phụ cấp của quân đội, khi đó, ông lão vẫn còn sung sức, là người đi săn xa và sâu nhất trong vùng, vì thế đương nhiên là lựa chọn phù hợp nhất để làm người dẫn đường.

他们在当天的清晨出发，部队的任务他不便多问详情，只是将部队的人引到了羊角山里，之后便是跟着部队走。他的心思放在了记路上，羊角山他去得也不多，他必须保证能安全返回。

Bọn họ xuất phát vào sáng sớm hôm đó, ông lão không tiện hỏi về nhiệm vụ của quân đội mà chỉ đưa bọn họ vào núi Dương Giác, sau đó đi theo họ. Toàn bộ tâm trí ông lão đều tập trung vào việc ghi nhớ đường đi, vì dù sao ông ta cũng không thường vào núi Dương Giác, và quan trọng nhất là ông ta phải đảm bảo có thể trở về an toàn.

他们走了相当长的时间，在山里过了一夜，来到了山里的一处湖泊。

Họ đi suốt một khoảng thời gian dài, ngủ lại một đêm trong núi, rồi đến một hồ nước trong rừng.

那个地方盘马只到过一次，那还是他三十一岁那年，他娶老婆要打几只獐子回去请舅爷。那年山里太不太平，野兽都躲到深山里去了。他一路带着狗找进来，找到了这个湖，在湖边上埋伏了一天，猎到了一只野猪。之后他再没有深入过那里。

Bàn Mã chỉ từng đến nơi đó một lần, khi lão ba mốt tuổi. Lần đó, lão cần săn vài con hoẵng về để đãi cậu của vợ mình trong lễ cưới, nhưng năm ấy, trong rừng không yên ổn, dã thú đều trốn vào vùng núi sâu. Ông ta dắt chó săn vào rừng lần theo dấu vết, tìm đến cái hồ đó, phục kích suốt một ngày bên bờ hồ, cuối cùng săn được một con lợn rừng. Từ đó về sau, ông lão không bao giờ vào sâu trong khu vực đó nữa.

那种湖泊自然没有名字，也许除了盘马外，村里人都不知道那里有湖。湖是一个死湖，没有溪涧，底下有没有连着其他地方他就不知道了，部队的人在湖边上扎营立了帐篷，之后盘马的任务就完成了。

Tất nhiên cái hồ đó không có tên, có lẽ ngoài Bàn Mã ra, không có người nào trong thôn biết đến sự tồn tại của nó. Đây là một hồ nước tù đọng, không có suối chảy vào hay chảy ra, dưới đáy có thông với nơi nào khác hay không, ông lão cũng không rõ, bộ đội đóng quân tại đó, dựng lều trại ven hồ, nhiệm vụ của Bàn Mã cũng kết thúc từ đây.

接下来，他负责每隔几天送给部队一些给养，部队自身的补给很充足，所以他每次进山只带一些大米或者盐巴。阿贵说的那一次奇怪的事，就发生在其中一次。在此期间没有人知道那支部队驻扎在那里是干什么。

Sau đó, ông ta chỉ có nhiệm vụ mang lương thực tiếp tế cho bộ đội theo định kỳ, vài ngày một lần, nhưng vì họ đã có nguồn cung ứng rất đầy đủ, nên mỗi lần vào núi, ông ta chỉ mang theo ít gạo hoặc muối. Chính trong một lần tiếp tế như vậy, sự kiện kỳ lạ mà A Quý nhắc đến đã xảy ra, trong suốt thời gian đó, không ai biết rõ nhóm bộ đội này đóng quân ở đây để làm gì.

在这个过程中盘马是很好奇的，但是他也知道在那种年月里，窥探这些东西的代价太大，所以他忍住了自己的好奇心。后来队伍开拔的时候，多了很多盒子，大约有三十个，每个都是鞋盒大小。当兵的很小心地带了出来。

Bàn Mã cũng rất tò mò, nhưng ông ta hiểu rõ rằng vào thời điểm đó, những chuyện thế này không thể tìm hiểu bừa bãi, nếu không cái giá phải trả sẽ rất lớn, vì vậy, ông ta kìm nén sự tò mò của mình. Đến khi đơn vị đó rút đi, họ mang theo rất nhiều hộp gỗ, khoảng ba mươi chiếc, mỗi hộp có kích thước cỡ một hộp đựng giày, những người lính di chuyển chúng rất cẩn thận.

他好奇，曾经想拿过一个，但被一个当兵的很婉转地制止了。当兵的说这盒子里装的东西很危险，他寻了个机会拿了一下，只感觉入手十分的重，不知道装的是什么。

Ông ta thấy lạ, từng có ý định cầm thử một cái hộp, nhưng bị một người lính khéo léo ngăn lại, người này nói rằng thứ bên trong rất nguy hiểm. Dù vậy, Bàn Mã vẫn tìm cơ hội chạm vào, chỉ cảm thấy cái hộp rất nặng, nhưng không rõ thứ gì ở bên trong.

我听到这里，脑子里大概有一些印象，这种鞋盒大小的盒子，叫做收纳盒，外号叫做骨董盒，是考古队用来存放出土整理后的文物碎片的。这种盒子一般都被严格编号，有大有小，但是大部分都是鞋盒大小（出土的文物一般较重，鞋盒大小所容纳的重量最适合搬运）。

Nghe đến đây, trong đầu tôi lập tức có ấn tượng, những chiếc hộp cỡ hộp giày này thường được gọi là "hộp lưu trữ", còn có biệt danh là "hộp cổ vật". Đây là loại hộp mà các đoàn khảo cổ sử dụng để lưu giữ và sắp xếp những mảnh di vật khai quật được, chúng thường được đánh số một cách nghiêm ngặt, có nhiều kích cỡ khác nhau, nhưng đa số có kích thước tương đương hộp giày (vì hiện vật khai quật thường khá nặng, và kích thước này là phù hợp nhất để vận chuyển).

盘马非常纳闷，因为湖的边上并没有什么特别的东西，盒子里的东西是哪里来的？他当时的想法是这盒子里肯定装的是石头，因为湖泊的边上是大片的石滩，有很多很多的石头。

Điều khiến Bàn Mã băn khoăn là xung quanh hồ không có gì đặc biệt, vậy những thứ trong hộp đến từ đâu? Ông ta đoán rằng chắc bên trong chỉ toàn đá, vì ven hồ là một bãi sỏi lớn, có rất nhiều đá.

不过，他很快就发现不对劲，因为在山中行进了一段时间后，盒子里开始散发出一股奇怪的味道，非常难闻并且无法形容。

Nhưng không lâu sau, ông ta nhận ra có gì đó không ổn, khi di chuyển trong núi được một đoạn, một mùi kỳ lạ bắt đầu tỏa ra từ những cái hộp, rất khó chịu, rất nồng nặc, và không thể diễn tả nổi.