我们想要去帮忙搜山，阿贵一开始并不答应，我们好说歹说才跟了过去。阿贵的小女儿叫云彩，阿贵让他的女儿跟着我们，别走散了。村民们聚合起大概二十人，举着火把和手电，带着猎狗往水牛头沟走。

Chúng tôi muốn đi giúp họ soát núi, ban đầu A Quý còn không chịu, hai đứa phải năn nỉ hết nước hết cái mới được đi theo. A Quý bảo con gái nhỏ của mình là Vân Thái đi cùng chúng tôi, căn dặn không được tách đoàn, người trong thôn gom lại được chừng hai mươi người, giơ cao đuốc và đèn pin, dắt theo chó săn hướng về rạch Đầu Trâu.

山路四周漆黑一片，我们一边叫喊一边让猎狗闻着衣服去。

Đường núi bốn bề tối tăm lạnh lẽo, chúng tôi vừa gọi vừa đưa quần áo cho chó săn ngửi mùi.

这里的林场都被砍伐过一遍，前路并不难走，只是这里雨水充沛，山上多有积水坑，里面全是山蚂蟥。我们一直走到保林区，路才难走起来，不过这些山民全是猎人，经验丰富，走起来一点也不吃力。对于我们来说，这样的山路和塔木托比起来实在像是散步一样。一行人就这么往大山的深处走去。

Lâm trường này đã bị chặt một lần, con đường phía trước cũng không quá khó đi, khổ nỗi vùng này mưa nhiều, nước đọng lại thành vũng trên núi, trong đó nhung nhúc những đỉa rừng. Đến khu rừng bảo tồn đường mới bắt đầu khó đi, được cái những người miền núi này đều là thợ săn, kinh nghiệm đầy mình, đi cũng không vất vả cho lắm. Mà đối với chúng tôi, so với lối dẫn ra khỏi Tháp Mộc Đà thì đi con đường này khác gì tản bộ. Đoàn người cứ thế tiến sâu vào ngọn núi lớn.

我一边走一边问云彩，水牛头沟一带是什么情况，老爹是否会有什么危险？

Tôi vừa đi vừa hỏi Vân Thái, rạch Đầu Trâu là nơi thế nào, có nguy hiểm gì không?

云彩回头道："那里是大保林区和我们村护林区的边界线，羊角山在大保林区，周渡山在护林区，中间就是水牛头沟。羊角山后面就是深山老林了。林场的人都在山口立了牌子的，让我们不要进去，所以除了以前的老猎人，我们一般都不去羊角山，羊角山后面的林子更是没听说有人进去过。"

Vân Thái ngoảnh đầu lại đáp: "Đó là ranh giới giữa mặt sau khu rừng bảo tồn và rừng phòng hộ của thôn bọn em, núi Sừng Dê nằm trong khu rừng bảo tồn còn núi Chu Độ nằm trong rừng phòng hộ, giữa hai ngọn núi là rạch Đầu Trâu, sau lưng núi Sừng Dê chính là rừng già sâu thẳm. Người ở lâm trường căng một tấm bảng chỗ sơn khẩu, trên bảng viết chúng tôi không được đi vào, cho nên ngoại trừ những thợ săn già thời trước, đám chúng tôi thường không đặt chân đến núi Sừng Dê, càng chưa nghe nói có ai đã từng tiến vào cánh rừng sau núi."

阿贵在我后面道："村子里对羊角山最熟悉的，恐怕只有盘马老爹。后面的林子据说以前只有古越的脚商才敢走，古时候越南玉民为了逃关税，从林子里穿一个月的路过来卖玉石，不知道多少人被捂在这些山的深处。"

A Quý đi sau tôi nói: "Trong thôn này, người thông thạo núi Sừng Dê nhất e rằng chỉ có lão Bàn Mã. Cánh rừng sau núi nghe đâu trước kia chỉ có dân buôn lậu người Việt cổ mới dám đặt chân vào, thời xưa dân buôn ngọc người Việt trốn thuế thường đi xuyên rừng ròng rã cả tháng để bán ngọc thạch, không biết đã có bao nhiêu người đi qua vùng rừng sâu núi thẳm này rồi."

玉石买卖是古中越边境最暴利、最残酷、最具有神秘色彩的商业贸易，我听说过越南和缅甸玉帮之间惨绝人寰的斗争，一夜暴穷、一夜暴富在这里平常到不能再平常，在那种以一搏万的巨大利益下，人性完全没有任何容身之所。

Buôn bán ngọc thạch là cái ngành thương mại hái ra tiền nhất, khắc nghiệt nhất, mà cũng thần bí nhất ở biên giới Trung Việt thời xưa. Tôi đã từng nghe kể về cuộc cạnh tranh vô cùng khốc liệt trong giới buôn ngọc Việt Nam và Myanmar, sau một đêm trở nên giàu sụ hoặc trắng tay đều là chuyện thường. Trước những món lợi khổng lồ lấy một đổi vạn, nhân tính hoàn toàn không có đất dung thân.

阿贵说这里离玉石交易最盛的地点不远，从巴乃到广西的玉商，都和广东的一些老板做小生意，是最苦的一批玉民，所以也特别的凶狠。特别是清朝的时候，越南人半商半匪一批批过来，那是当地一害。

A Quý bảo nơi này còn cách khá xa địa điểm giao dịch ngọc thạch lý tưởng nhất. Dân buôn ngọc từ Ba Nãi đến Quảng Tây đều có mối làm ăn với một vài ông chủ bên Quảng Đông, đều là người nghèo khổ nên cũng đặc biệt hung ác. Nhất là vào thời nhà Thanh, khi đó người Việt Nam một nửa là dân buôn một nửa là thổ phỉ, đến đây theo tốp, trở thành một mối nguy của vùng này.

我心里想着如果是这样，如果能在林子里发现那些越南玉民的遗骸，说不定能找到他们带来的玉石原石。这年头玉色好的原石十分稀有，玉石价格高得离谱，当年的玉石质地比现在高出好多，如果找到一两块好的，那比什么明器都值钱。不过转念一想，那些越南玉民当年对这些玉石看得比自己的命还珍贵，如今如此截取，是很大的不义，这和盗墓不同，恐怕会招来不祥之事。

Tôi thầm nghĩ, nếu tìm được di hài của dân buôn ngọc Việt Nam trong cánh rừng này, thì không chừng cũng sẽ tìm được ngọc thạch nguyên khối mà họ mang đến. Dạo gần đây những khối ngọc thạch lấy từ mạch ngọc tốt cực kỳ hiếm hoi, giá ngọc thạch bị hét lên cao chót vót. Vả lại chất lượng đá hồi đó tốt hơn bây giờ nhiều, tìm được vài khối ngọc tốt còn đáng giá hơn bất cứ món minh khí nào. Nhưng nghĩ lại thì dân buôn ngọc Việt Nam thời đó coi ngọc thạch còn quý hơn mạng mình, giờ cứ thế lấy đi là rất bất nghĩa, cái này không giống với trộm mộ, e rằng sẽ gây ra chuyện chẳng lành.

走到前半夜头上我们才走进沟里，发现血衣的人指了指一棵树，就说衣服是树上发现的，他先看到有血粘在树干上，抬头看才发现衣服，刚开始以为是被野猫咬死的夜猫子，后来才发现不是。

Đi một mạch đến nửa đêm, chúng tôi mới tiến vào trong rạch. Người phát hiện ra bộ quần áo nhuốm máu chỉ vào một gốc cây, nói bộ đồ này tìm thấy trên kia. Hắn nói mình thấy có máu dính vào thân cây, ngẩng đầu lên mới phát hiện ra nó, mới đầu còn tưởng có con cú bị mèo hoang cắn chết, sau mới nhận ra là quần áo của người.

手电照到树上，这种铜皮手电简直没有什么照明能力，但是能确定上面没有其他东西，显然是盘马老爹爬上树后，将血衣留了下来。

Chiếu đèn pin lên cây, loại đèn pin vỏ đồng này chiếu sáng rất kém, nhưng cũng đủ để xác định bên trên không còn gì khác nữa. Hiển nhiên lão Bản Mã đã trèo lên cây rồi để bộ quần áo dính máu đó lại.

老爹快八十岁了，虽然以前爬树是高手，但按道理不可能无缘无故爬到树上去，显然是遇到了什么危险。我问云彩，这里有什么猛兽？云彩说很久以前听过有老虎，现在在山里，最厉害的东西可能是豹子。

Lão già ấy đã gần tám mươi, dù trước kia là cao thủ trèo cây, nhưng theo lý mà nói cũng không thể vô duyên vô cớ leo lên đó, hiển nhiên là gặp chuyện gì nguy hiểm. Tôi hỏi Vân Thái nơi này có thú dữ không, Vân Thái đáp hồi xưa nghe nói có hổ, chứ bây giờ trong núi chỉ còn báo.

我一听，心说老虎现在绝对没了，豹子是爬树的好手，如果真是豹子那就麻烦了，而且豹子有把食物挂到树上藏起来的习性，搞不好老爹已经遇难了。

Tôi nghe vậy liền nghĩ thời nay đào đâu ra hổ nữa, nhưng báo lại leo cây rất giỏi, lỡ gặp báo thì phiền phức to. Vả lại báo có tập tính tha thức ăn lên cây giấu, không khéo lão già gặp nạn rồi cũng nên.

不过阿彩又道豹子都在深山里，这里的山不够深，遇到豹子的概率太小了。老爹没有带枪，到这么深的山里来干吗？

A Quý lại nói báo sống sâu trong núi, rừng chỗ này chưa đủ sâu, rất khó gặp báo. Nhưng lão Bàn Mã không mang súng, chẳng biết đi vào tít vào trong đây làm gì nữa.

我想起小兵嘎子把缴获的手枪藏在鸟巢里的情节，心说难道盘马老爹也学的这一招，但是树上并没有鸟巢。

Tôi nhớ lại chuyện tiểu binh giấu những khẩu súng thu được trong tổ chim, thầm nghĩ lẽ nào lão Bàn Mã cũng học theo cái chiêu này. Nhưng trên cây làm gì có tổ chim cơ chứ?

我们在树的四周搜索了片刻，没有任何所得，只能勉强看到一些血迹，几个方向都有。带来的几只狗派上了用场，猎手们都带着枪，子弹上膛后兵分几路往远处去找，我跟着阿贵那一路往羊角山的方向走。

Chúng tôi lùng sục quanh gốc cây một lúc mà không tìm thấy gì ngoài vài vết máu, nhưng rải rác khắp mọi hướng. Lúc này mấy con chó dắt theo đã có chỗ dùng, mấy tay thợ săn đều mang súng, nạp đạn đầy đủ rồi chia nhau ra mà tìm.

水牛头沟很长很深，没有人走到尽头过，沟的中段就是羊角山和周渡山相接的山口，呈现出一股热带森林的势头，和塔木托的感觉很相似，让我很不舒服。我总是忽有忽无地听到"咯咯"声然后起一身冷汗，但是也没有办法，自己要来的，只得硬着头皮跟着。

Rạch Đầu Trâu vừa sâu vừa dài, chưa có ai đi đến tận cùng, đoạn giữa rạch chính là sơn khẩu của núi Sừng Dê và Chu Độ. Nơi đây mang dáng dấp của một cánh rừng rậm nhiệt đới, cho cảm giác giống như hồi ở Tháp Mộc Đà. Tôi không hề cảm thấy dễ chịu, lúc nào cũng nghe mang máng như có tiếng cười khanh khách, sau đó rớt mồ hôi lạnh. Nhưng cũng chẳng còn cách nào khác, tự mình muốn đến đây mà, đành phải miễn cưỡng đi theo nhóm A Quý cùng với ba con chó, hướng về núi Sừng Dê.

山狗相当剽悍，站起来比我都高，虽然全是杂种狗，但是训练有素，很快就闻到了味道，一路引着我们往山谷深处走去。

Chó miền núi rất khỏe, con nào đứng thẳng lên cũng cao hơn đầu tôi. Tuy chúng là chó lai tạp nhưng đều được huấn luyện thành thục, nhanh chóng đánh hơi được mùi, dẫn chúng tôi đi một mạch vào sâu trong khe núi.

一路无话，走到后半夜月牙顶在头上，狗似乎找到了目标，我们在羊角山山口附近停下下来。那是山腰上的一个斜坡，因为泥石流的关系树木很稀，斜坡非常陡，而且泥土湿滑，松软得好比雪层。我们用树枝当拐杖，才能保持平衡，时不时踩错了地方，整片的泥就那么一路滑下去。

Suốt dọc đường không có chuyện gì xảy ra. Đi đến nửa đêm, trăng lưỡi liềm treo lơ lửng trên đầu, con chó hình như đã đánh hơi được mục tiêu nên chúng tôi dừng lại ở gần cửa núi Dương Giác Sơn. Đó là một sườn núi dốc ở lưng chừng, do bị lũ bùn đá tràn qua nên cây cối thưa thớt, độ dốc lại rất lớn, đất thì ướt và mềm, trơn trượt chẳng khác nào lớp tuyết dày. Chúng tôi phải dùng cành cây làm gậy chống mới giữ được thăng bằng, thỉnh thoảng chỉ cần đặt sai một bước là cả mảng bùn đất sẽ trượt tuột xuống dưới.

云彩有些害怕，我的心也吊了起来，如果老爹遇到了豹子，那么草丛里的东西可能惨不忍睹。

Vân Thái hơi hoảng, tim tôi cũng treo lơ lửng trên không. Nếu ông lão bị con báo tấn công, thì thứ ẩn trong bụi cỏ kia hẳn là thê thảm đến không nỡ nhìn.

阿贵上前用树枝拨开草丛，手电照射之下却发现里面没有尸体，只看见一块大石头。我们过去后发现那是一块年代久远的石碑断片，?些年头了，风吹雨打的痕迹很明显，表面都磨蚀干净了。

A Quý tiến lên, cầm nhánh cây vén bụi cỏ ra, chiếu đèn pin vào, không thấy có thi thể bên trong. Chúng tôi qua đó, phát hiện ra đó là mảnh vỡ của một tấm bia đá có niên đại rất lâu đời, hẳn là từ đầu công nguyên, in rõ dấu vết gió mưa, hoa văn trên bề mặt đã bị mài mòn sạch sẽ.

阿贵他们拨开四周齐腰的杂草寻找，忽然一个猎人哎呀了一声，人一下矮了下去。

Chúng tôi vội lao tới kéo anh ta lên, chỉ thấy trong đám cỏ rậm ẩn một hố bùn, dường như bị nước mưa xói lở tạo thành, trong hố toàn là bùn nhão. Nhìn xuống đáy hố, tôi và Mẫn Du Bình liếc nhau, trong lòng cùng "thịch" một tiếng — dưới đó lờ mờ có thể thấy vài khúc gỗ mục lẫn trong bùn, nhìn hình dạng thì tôi gần như có thể khẳng định đó là một cỗ quan tài đã vỡ nát.

这是一个被冲出来的简陋古墓。

Đây là một ngôi mộ cổ đơn sơ bị nước mưa xói lộ ra.