#12. NGHỊCH LÝ STOCKDALE

Nghịch lý Stockdale. Tâm lý thị trường lúc này đang giống như bài viết này. Hãy đọc và nghiền ngẫm nhé!

Stockdale ở đây chính là tướng James Stockdale, nguyên đô đốc của lực lượng hải quân Mỹ trong chiến tranh. Ông từng bị cầm tù suốt 8 năm ròng mà vẫn sống sót không cần đến quyền tù binh, không biết trước ngày được trả tự do, không biết chắc mình có còn sống để gặp lại gia đình hay không. Ông nhận trách nhiệm chỉ huy, làm mọi việc có thể để tạo ra những điều kiện giúp thêm nhiều tù binh khác sống sót.

Sau khi được trả tự do và trở về quê hương, ông đã cùng vợ viết cuốn sách: “In love and war” ghi lại theo thứ tự những trải nghiệm của họ trong suốt 8 năm bị giam cầm. Dưới đây là đoạn hội thoại giữa James Stockdale và Jim Collins, tác giả của cuốn sách “Từ tốt đến vĩ đại – From Good to Great”. Khi ấy Jim Collins gặp Stockdale và hỏi về lý do tại sao ngài đô đốc có thể tồn tại trong suốt 8 năm khổ sở ròng rã:

- Tôi chưa bao giờ mất niềm tin vào việc sẽ được trả tự do. – Stockdale nói. Tôi cũng luôn lạc quan tin tưởng rằng mình sẽ không chỉ thoát được, mà còn chiến thắng để biến những trải nghiệm đau khổ thành một sự kiện quan trọng trong cuộc đời, mà nếu nhìn lại, tôi không muốn đánh đổi.

- Vậy những ai là người không thể sống sót để thoát ra khỏi nhà tù và trở về. – Jim Collins hỏi.

- Ồ, dễ biết lắm. – Stockdale cười và nói. Đó là những người lạc quan.

Câu trả lời làm cho Jim Collins vô cùng ngạc nhiên vì nó hoàn toàn trái ngược so với những gì ông ta vừa được nghe thấy từ vị tướng già.

- Những người lạc quan, - Tướng Stockdale tiếp tục, chính là những người sẽ nói: “Chúng ta sẽ được thả vào Giáng sinh”. Rồi Giáng sinh đến, Giáng sinh đi, họ lại nói: “Chúng ta sẽ được thả vào Lễ Phục sinh.” Rồi Phục sinh đến, Phục sinh đi họ vẫn không được thả. Sau đó lại Lễ Tạ ơn, rồi lại đến Giáng sinh nữa mà hi vọng của họ vẫn không trở thành hiện thực. Và rồi họ chết vì thất vọng và trái tim tan nát.

Thấy Jim Collins im lặng, vị tướng già lại nói tiếp:

- Anh biết đấy, đây là một bài học rất quan trọng. Anh không được lẫn lộn giữa niềm tin rằng mình sẽ chiến thắng, cái mà anh không bao giờ được để mất, với việc anh đồng thời phải đối diện với sự thật hiện tại, bất kể nó phũ phàng đến thế nào đi nữa.

Cuộc sống luôn đầy bất công, có khi lợi cho ta, nhưng cũng có khi bất lợi cho ta. Ai cũng phải trải nghiệm sự thất vọng hay những sự kiện đớn đau trong cuộc đời, những bước lùi mà không có một lý do hay một ai đó để đổ lỗi. Nghịch lý Stockdale dạy chúng ta trong những trường hợp như thế, hãy: “Giữ vững niềm tin rằng mình sẽ chiến thắng nhưng đồng thời cũng phải đối diện với sự thật phũ phàng của hiện tại”. Cả hai vế của nghịch lý ấy đều phải được giữ cân bằng, không để bên nào lấn lướt bên nào. Chỉ cần sự cân bằng đó bị phá vỡ, bạn sẽ trở nên hoặc lạc quan tếu hoặc đau khổ quá mức mà đánh mất niềm tin.

Chúc bạn thành công.

#13. THUA LỖ LIÊN TỤC TRONG MỘT KHOẢNG THỜI GIAN, NHÀ ĐẦU TƯ CÓ NÊN DỪNG LẠI?

Thua lỗ liên tục trong một khoảng thời gian, nhà đầu tư có nên dừng lại?

Lần duy nhất ta thực sự mất tiền là khi ta phá vỡ những quy tắc của chính mình - Jesse Livermore.
Khi bước chân vào sự nghiệp đầu tư, ai rồi cũng sẽ trải qua một khoảng thời gian mà “mua đâu lỗ đấy” khiến chúng ta chán nản đến cực độ. Trường hợp này xảy ra khi hệ thống giao dịch của bạn không phù hợp với điều kiện thị trường hiện tại, giao dịch thiếu kỷ luật hoặc đang trong giai đoạn tâm lý bất ổn. Mỗi người sẽ có nhiều phản ứng khác nhau đối với tình trạng này, có người tiếp tục “cố đấm ăn xôi” nhằm gỡ gạc hoặc “trả thù thị trường” trong tình trạng mất kiểm soát về tâm lý, có người dừng lại một thời gian nhằm ổn định tâm lý và thậm chí có những người quyết định từ bỏ vì thấy mình không phù hợp với đầu tư tài chính.
Bài viết này nhằm chỉ ra khi đối mặt với tình trạng trên việc dừng lại một thời gian nên hay không?
Theo nhiều nhà đầu tư dầy dặn kinh nghiệm, việc ngừng giao dịch khi đối mặt với tình trạng thua lỗ liên tiếp một thời gian phụ thuộc vào điều kiện bản thân mỗi người. Nếu như việc thua lỗ tiếp theo ảnh hưởng tới số tiền mà bạn không được quyền mất thì có lẽ bạn nên nghỉ. Lý do để dừng giao dịch tiếp theo có thể do bạn cảm thấy tâm lý bản thân đang bất ổn, hoặc chưa trang bị đủ kiến thức và xây dựng một hệ thống giao dịch hoàn thiện. Điều này là cần thiết bởi giao dịch chỉ hiệu quả tối ưu khi bạn làm chủ được tâm lý của bản thân cũng như những kiến thức mà bạn sở hữu.
Tuy nhiên nếu nghỉ giao dịch một thời gian dài do bạn mất niềm tin vào khả năng của bản thân, cảm giác mình không phù hợp với nghề đầu tư thì có lẽ không nên bởi những lý do sau:
Việc dừng giao dịch như vậy không giúp chúng ta tiến bộ, không giúp chúng ta cân bằng được cảm xúc tốt hơn cũng như không hoàn thiện được hệ thống giao dịch qua thời gian và mọi thứ vẫn như cũ. Chúng ta nên hiểu rằng việc thua lỗ là một điều tất yếu trong đầu tư dù bạn giỏi đến đâu chỉ đơn giản bởi vì nó là chi phí cho những lần giao dịch thành công.
Trong cuộc sống nói chung cũng như đầu tư nói riêng, việc học hỏi là không ngừng nghỉ để có thể đáp ứng được nhu cầu ngày càng gia tăng. Việc chúng ta nghỉ giao dịch một thời gian dài, đồng nghĩa với việc học hỏi bị dừng lại và các kiến thức hay thông tin hữu ích cho những vụ đầu tư trong tương lại sẽ bị mất đi tương đối. Vượt qua tâm lí thua lỗ, coi thua lỗ là điều bình thường trong đầu tư và làm sao để tối thiểu nó mới là mục tiêu của mỗi nhà đầu tư.
Do vậy việc ngừng giao dịch chẳng qua là chúng ta chạy trốn khỏi áp lực hiện tại, tâm lý chúng ta không đủ vững vàng và vì thế “chúng ta sẽ luôn là kẻ thất bại”. Trong khi việc cân bằng và có một cái đầu lạnh luôn cần thiết để tồn tại một cách lâu dài trên thị trường.
Thua lỗ mặc dù gây cảm giác tồi tệ cho mỗi nhà đầu tư, tuy nhiên chính nó lại giúp chúng ta tiến bộ nhanh nhất nếu chúng ta không bỏ cuộc. Sai đâu sửa đấy vì việc học hỏi là việc cả đời, và những bài học đau thương trong quá khứ luôn giúp chúng ta trở nên mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Việc đầu tư cũng giống như cuộc sống luôn có sự biến động và không bao giờ bằng phẳng. Có những chu kỳ lên xuống luôn lặp lại và đấy là điều bình thường, quan trọng là việc chúng ta hoàn thiện bản thân theo thời gian sẽ khiến các chu kỳ lên xuống luôn được đặt chồng lên nhau. Hiểu được điều này chúng ta sẽ không cảm thấy thất vọng khi thua lỗ, và do đó khi gặp một chuỗi lệnh thua lỗ dài cũng không nên bỏ cuộc.

Tú Phạm

#14. LÀ NHÀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN, XIN ĐỪNG TÌM KIẾM SỰ HOÀN HẢO TRONG GIAO DỊCH!!!

"Bài trên cafef hay quá:

Là nhà đầu tư chứng khoán, xin đừng tìm kiếm sự hoàn hảo trong giao dịch!!!

Trong cuộc sống hằng ngày chúng ta đều biết rằng không có thứ gì gọi là hoàn hảo và trong giao dịch tài chính cũng vậy. Tuy nhiên chúng ta đều muốn hoàn thiện theo thời gian.
Sự hoàn hảo trong đầu tư là không tồn tại, tuy nhiên chúng ta có thể cải thiện phương pháp để tốt lên theo thời gian.
Không có một chiến lược đầu tư nào hoàn hảo và thua lỗ là điều chắc chắn chúng ta phải đối mặt trong quá trình đầu tư. Mặc dù điều này khiến chúng ta thất vọng, nhưng cũng nên nhớ rằng ngay cả Buffet hay Soros đều có những vụ giao dịch thất bại trong suốt mấy chục năm qua.
Vì vậy việc tìm kiếm một phương pháp giao dịch hoàn hảo hay “chén thánh” trong đầu tư là một việc làm không bao giờ có thể đạt được, thay vào đó, hãy ngừng kỳ vọng và biết chấp nhận thực tế để đối mặt với những thua lỗ. Cái nhà đầu tư nên theo đuổi là một phương pháp hay một hệ thống giao dịch được kiểm nghiệm kỹ càng qua những chu kỳ giao dịch trong quá khứ, giúp chúng ta có thể kiếm được lợi nhuận một cách ổn định trong một thời gian dài.
Còn việc tìm kiếm phương pháp để không bao giờ thua lỗ trong những lần giao dịch đơn là điều không tưởng. Đây cũng là nguyên nhân thất bại với đại đa số các nhà đầu tư.
Phương pháp giao dịch chỉ có thể hoàn thiện theo thời gian dài, không nên thay đổi một cách nhanh chóng mỗi khi chúng ta gặp thua lỗ bởi lẽ mỗi hệ thống chỉ thích ứng trong những điều kiện thị trường thích hợp mà thôi. Hãy nhìn vào phương pháp mà những nhà đầu tư huyền thoại trên thế giới sử dụng, nguyên tắc chung luôn được giữ và sự thay đổi có chăng chỉ ở việc hoàn thiện những nguyên tắc chung đó.
Ví dụ, Warren Buffett vẫn trung thành với phương pháp đầu tư giá trị, chỉ mua những gì rẻ hơn giá trị thực vốn có trong suốt sự nghiệp đầu tư. George Soros trung thành với chiến lược giao dịch ngắn hạn với cường độ lớn dựa vào việc phân tích các chiều hướng biến động của các yếu tố vĩ mô và “thuyết phản hồi” do chính ông sáng tạo ra. Jame Simon luôn sử dụng các mô hình toán kinh tế để áp dụng đầu tư vào thị trường chứng khoán…
Trở về trường hợp của những nhà đầu tư bình thường, tự nghĩ xem có nên thay đổi hệ thống giao dịch nhanh chóng để tìm kiếm sự hoàn hảo sau những ví dụ về sự bất biến đối với nguyên tắc chung của những nhà đầu tư huyền thoại trên?
Chỉ có thể trở thành nhà đầu tư thành công nếu bạn biết chấp nhận thua lỗ vì đó là bản chất của trading.
Chúng ta đã có một hệ thống giao dịch được kiểm nghiệm là mang lại lợi nhuận, tuy nhiên sau mỗi lần thua lỗ chúng ta lại tinh chỉnh nhằm tìm kiếm sự “hoàn hảo”. Nhưng sự thực điều này chỉ khiến chúng ta đón nhận những sai lầm mới mà thôi.
Việc chúng ta cần làm duy nhất chính là tìm ra những điều kiện chung khiến hệ thống của chúng ta không hoạt động hiệu quả và tránh giao dịch mỗi khi xuất hiện những điều kiện này, đồng thời tìm ra những nguyên nhân chính về mặt tâm lý hoặc thói quen khiến sự thua lỗ luôn lặp lại kể cả trong điều kiện chung thuận lợi."