Câu 18: Đổi mới tưduy về xây dựng, phát triển nền văn hóa thời kỳ đổi mới:

- Đại hội VI đề cao vai trò của văn hóa đối với quá trình đổi mới tư duy, thống nhất tư tưởng, dứt bỏ cơ chế cũ không còn phù hợp, thiết lập cơ chế mới; khẳng định đồng thời với xây dựng kinh tế phải coi trọng các vấn đề văn hóa xã hội.

- Đại hội VII xác định đặc trưng nền văn hóa VN đang xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiến hành CM XHCN trên lĩnh vực văn hóa.

- Nghị quyết TW 5 khóa VIII (7/1998): về xây dựng và phát triển nền văn hóa VN tiên tiến, đậm đà bản săc dân tộc.

   Nêu ra 5 quan điểm chỉ đạo:

+ văn hóa là nền tảng của tinh thần xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì xã hội công bằng, văn minh, con người phát triển toàn diện

+ nền văn hóa VN là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản săc dân tộc

+ nền văn hóa VN là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc VN

+ xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân, do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng

+ văn hóa là một mặt trận, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp CM lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí CM và sự kiên trì, thận trọng.

- Đại hội IX cụ thể hóa tiêu chí xây dựng con người VN trong thời đại mới: "Mọi hoạt động của văn hóa đều phải nhằm vào xây dựng con  người VN phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, có lối sống văn hóa, quan hệ hài hòa  trong gia đình, cộng đồng và xã hội".

Câu 19: Quan điểm,chủ trương xây dựng và phát triển văn hóa thời kỳ đổi mới:

1, Một là, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lựcthúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế.

* Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội:

- Văn hóa VN được hình thành và phát triển trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc. Đó là 1 hệ giá trị truyền thống và lối sống bên vững, nhờ đó, dân tộc ta khẳng định bản sắc riêng của mình.

* Văn hóa là động lực thúc đẩy xã hội phát triển:

- Thứ nhất, công cuộc đổi mới ở nước ta đạt được nhiều thành tựu càng khẳng định vai trò động lực của văn hóa.

- Thứ hai, trong thời đại CM KH-CN, yếu tố quyết định nhất cho sự phát triển là văn hóa, là trí tuệ, là thông tin, là "tài nguyên người" - nguồn vốn trí tuệ của dân tộc.

- Thứ ba, trong nền kinh tế thị trường, 1 mặt văn hóa dựa vào cái chân - thiện - mỹ để hướng dẫn người lao động không ngừng phát huy tư duy sáng tạo, sản xuất ra hàng hóa chất lượng cao; mặt khác, văn hóa hạn chế những lối sống tầm thường, nhằm giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, làm cho văn hóa không hòa tan trong quá trình hội nhập quốc tế.

- Thứ tư, trong vấn đề bảo vệ môi trường, văn hóa hướng dẫn 1 lối sống có chừng mực, hài hòa, thân thiện với tự nhiên: không tàn phá làm cạn kiệt nguồn tài nguyên, ô nhiễm môi trường sinh thái vì sự phát triển bền vững cho hôm nay.

* Văn hóa là một mục tiêu của phát triển:

- Mục tiêu xây dựng xã hội VN "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" là mục tiêu văn hóa .

- Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 1991-2000 xác định: tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ, công bằng xã hội, phát triển văn hóa, bảo vệ môi trường.

- xây dựng chính sách văn hóa trong nền kinh tế để đưa các yếu tố văn hóa vào các hoạt động kinh tế - xã hội, xây dựng văn hóa kinh doanh, đạo đức kinh doanh, văn minh thương nghiệp, xây dựng đội ngũ doanh nhân thời hội nhập.

* Văn hóa có vai trò bồi dưỡng, phát huy nhân tố con người và xây dựng xã hội mới:

-tri thức con người là nguồn lực vô hạn, có khả năng tái sinh, tự sinh.

-> các nguồn lực khác chỉ được khai thác hiệu quả khi con người có trí tuệ, nhân lực.

- Từ năm 1990, UNDP ra tiêu chí mới đánh giá chỉ số phát triển con người (HDI): giáo dục, tuổi thọ, thu nhập.

2, Hai là, nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

- tiên tiến: yêu nước và tiến bộ, cốt lõi là lý tưởng  độc lập dân tộc và CNXH theo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng HCM.

- Bản sắc dân tộc: giá trị truyền thống; phẩm chất, tính cách, sức mạnh tiềm tàng, cội rẽ bên trong của dân tộc giúp duy trì tính duy nhất, thống nhất.

- bảo vệ bản sắc, giao lưu, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, chống lạc hậu lạc thời.

3, Ba là, nền văn hóa VN là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc VN

- Nét đặc trưng của nền văn hóa VN là nền văn hóa thống nhất, đa dạng, hòa quyện, bình đẳng.

- mỗi dân tộc có truyền thống, bản sắc văn hóa riêng; cộng đồng có nền văn hóa chung nhất, không có sự đồng hó, thôn tính, kỳ thị.

4, Bốn là, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp chung của toàn dân do Đảng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.

- Liên minh công - nông - trí là nền tảng khối đại đoàn kết toàn dân, đồng thời là nền tảng của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa dưới sự lãnh đạo cảu Đảng, quản lý của nhà nước, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.

5, Năm là, giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học và công nghệ được coi là quốc sách hàng đầu.

Văn hóa theo nghĩa rộng bao hàm cả giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ. Quan điểm chủ trương:

- nâng cao chất lượng nền giáo dục VN, bồi dưỡng các giá trị văn hóa ( lối sống, lý tưởng, đạo đức)

- chuyển dần mô hình giáo dục hiện nay sang mô hình giáo dục mở: xã hội học tập, đào tạo liên tục, học tập suốt đời, liên thông giữa các bậc học, ngành học.

- đổi mới các bậc học: mầm non, phổ thông (khắc phục tình trạng quá tải); phát triển mạnh hệ thống giáo dục nghề nghiệp; đổi mới hệ thống giáo dục đại học và sau đại học, phát triển nhanh nguồn nhân lực chất lượng cao...

6, Sáu là, văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một sự nghiệp CM lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí CM và sự kiên trì, thận trọng.

- bảo tồn các di sản văn hóa, sáng tạo giá trị văn hóa mới; làm cho những giá trị ấy thấm sâu vào cuộc sống toàn xã hội, tạo thành tâm lý, tập quán tiến bộ, văn minh là quá trình CM khó khăn, lâu dài.

U\;