⌑∘ ིྀ

Gió bắc tràn vào tháng Chạp, trận bão tuyết lớn mười năm có một bất ngờ đổ xuống thôn Mậu Khê nằm nép mình bên núi.

Sáng sớm, khói bếp mỏng manh bay lên từ ống khói đất của từng nhà, tụ lại thành làn khói nhân gian, theo con đường lầy lội phủ băng tuyết mà cuốn xa, chưa đến chân núi đã bị gió cuốn tan.

Tuyết đến, hiếm có ai vào núi. Tiếng bước chân dồn dập, hốt hoảng giẫm lên tuyết dường như đã kinh động đến điều gì, tiếng quạ kêu rít chói tai vang vọng trên bầu trời hoang vắng của rừng sâu.

Trong gió rét tuyết dày, một cậu bé ôm chặt lấy cái hũ đất nhỏ, vừa khóc vừa chạy loạng choạng đầy hoảng sợ.

Thằng bé tên là Quán Quán. Cậu cũng không biết tại sao mình tên là Quán Quán, càng không biết vì sao lại ở đây. Cậu chỉ biết cái hũ đất trong lòng rất, rất quan trọng với mình.

…

Ngụy Thừa nén cơn ho, nấp gần một hang thỏ suốt gần nửa canh giờ. Lúc bẫy làm bằng cành cây và nhành liễu sắp siết chặt lấy chân một con thỏ xám vừa thò đầu ra, thì chẳng biết từ đâu vọng tới tiếng bước chân khiến con thỏ cảnh giác, lập tức chui tọt vào hang.

Y không nhịn được nữa, quỳ gối xuống đất ho rũ rượi, mấy giọt máu to như hạt đậu bắn xuống nền tuyết.

Y quay đầu lại thì thấy cách đó không xa đứng một cậu bé toàn thân lem luốc, đang ngây ngốc nhìn y chằm chằm.

Ngụy Thừa cũng khựng lại một chút.

Y lau vết máu ở khóe miệng, trong lòng hơi bực, nếu không có thằng bé này, có lẽ y đã có thuốc uống rồi.

Y bệnh đã lâu nhưng không ai quan tâm, cũng chẳng có đồng nào mua thuốc, đành tính bắt một con thỏ đem xuống làng đổi lấy vài thang thuốc trị phong hàn của thầy lang.

Ngụy Thừa vừa ho vừa lớn tiếng đi đến gần đứa bé: “Con nhà ai thế? Sao lại chơi bời ở đây?”

Đến gần rồi, y lại thấy không nỡ. Đứa nhỏ này thấp bé, chừng bốn năm tuổi, mặt tròn trịa, hai má đỏ bừng vì gió, còn in lại vệt nước mắt đã khô. Đôi mắt to, nhìn rất ngoan ngoãn dễ mến, chỉ là đang chân trần, đôi chân nhỏ đỏ tấy vì lạnh, trên người chẳng thể gọi là quần áo, chỉ như một mảnh giẻ rách, vai và bắp chân đều để trần, đã tím tái lại, hai bàn tay nhỏ vẫn ôm chặt một cái hũ đất bẩn thỉu.

Ngụy Thừa lại hỏi một lần nữa: “Con nhà ai thế? Sao lại chạy lên núi? Cha mẹ em đâu rồi?”

Quán Quán nghe hiểu những lời đơn giản này, cậu lẽ ra cũng biết nói, chỉ là không biết nên nói thế nào.

Vì thế cậu cụp mắt, khẽ lắc đầu.

“Không còn ai hết sao?”

Ngụy Thừa lại ho vài tiếng: “Em cũng là trẻ mồ côi à?”

Ánh mắt Quán Quán lộ vẻ mơ hồ.

Ngụy Thừa nói: “Không cha không mẹ, không ai cần đến, thì gọi là trẻ mồ côi. Anh cũng là trẻ mồ côi.”

Quán Quán suy nghĩ rất lâu, rồi khẽ gật đầu thử.

Ngụy Thừa lại hỏi: “Em mấy tuổi rồi? Là chưa học nói hay không thể nói?”

Quán Quán vẫn lắc đầu.

“Không có cha mẹ, vậy còn họ hàng thân thích thì sao?”

Lại lắc đầu.

“Em là người làng nào? Có phải người làng Mậu Khê không?”

Ngụy Thừa liên tiếp hỏi mấy câu, thằng bé trước mặt vẫn cứ lắc đầu.

Bỗng nhiên, sau lưng vang lên một tiếng kêu the thé như chó con bị đau, Ngụy Thừa quay đầu nhìn lại, vậy mà, vậy mà lại có con thỏ mắc bẫy!

Y chẳng buồn hỏi han thằng bé nữa, lập tức bước nhanh tới chỗ cái bẫy, cẩn thận nhặt mấy hạt bắp rơi vãi trên đất lên như báu vật, sau đó thoăn thoắt trói chân con thỏ xám lại. Thỏ nhấc lên nặng trịch, xem ra thuốc lần này có hy vọng rồi.

Trận tuyết lớn chặn lối lên núi, hiếm ai vào được rừng. Vùng này cũng chỉ nằm dưới chân núi Mậu, lại thường xuyên có trai tráng trong làng tới săn bắn nên mấy cái hang thỏ ở đây hầu như đã bị dọn sạch. Ngụy Thừa đã rình mấy ngày mới tìm ra được cái hang này. Người ta hay nói “thỏ khôn có ba hang”, vừa rồi mới bị dọa chạy mất một con, thế mà vẫn còn con khác? Thật đúng là kỳ lạ!

Ngụy Thừa nhét con thỏ vào giỏ tre, rồi lấy đám cỏ khô củi vụn đã chuẩn bị sẵn phủ lên làm ngụy trang. Y quay đầu nhìn lại đứa nhỏ đang run cầm cập vì lạnh.

Nếu mặc kệ nó...

Nó chắc chắn không sống nổi...

Ngụy Thừa bước đến trước mặt thằng bé, không đành lòng nói: “Anh đưa em đi tìm thôn trưởng, nếu còn ở lại trong núi nữa em sẽ chết cóng đấy.”

Hai chữ “chết cóng” khiến Quán Quán rụt người lại, cậu ngoan ngoãn ôm chặt cái hũ nhỏ, bước về phía trước một bước. Ngụy Thừa chú ý thấy hai bàn chân nhỏ kia đã nứt nẻ vì lạnh, đang rỉ máu, thế nhưng đứa trẻ này lại như không cảm thấy đau, chỉ ngoan ngoãn đáng thương ngước nhìn y.

Ngụy Thừa lại liếc nhìn đôi giày bông của mình, cả mũi lẫn gót đều rách, đi hai năm rồi, bên trong chẳng còn mấy sợi bông, đây là đôi giày mẹ y làm cho trước khi tái giá, giờ đã chật đi nhiều, gót chân cũng lòi ra ngoài.

Ngụy Thừa gỡ giỏ tre xuống, ngồi xổm xuống: “Lên đi, anh cõng em xuống núi.”

Rồi lại nhìn cái hũ nhỏ mà cậu đang nắm chặt, nói: “Đem cái hũ nhỏ của em bỏ vào giỏ đi.”

Lời vừa dứt, đứa trẻ trước mặt lập tức rưng rưng nước mắt, lắc đầu nguầy nguậy, đứng im không nhúc nhích.

Ngụy Thừa nhìn kỹ cái hũ đất, thấy rõ đó chỉ là một đồ gốm bình thường, chẳng khác gì mấy cái vò sành cũ nát chất đống ở đầu làng. Nếu đứa nhỏ quý như vậy, có lẽ đó là vật của cha mẹ đã mất của em ấy?

Ngụy Thừa ho vài tiếng nặng nề, nuốt xuống chút máu lẫn vị tanh ngọt: “Thế thì em cứ ôm lấy đi, sắp có tuyết rồi, chúng ta phải mau xuống núi.”

Quán Quán cẩn thận leo lên lưng, lưng của anh trai gầy guộc khiến cậu thấy hơi cứng nhưng lại rất ấm áp dễ chịu, cậu hít hít chiếc mũi đỏ vì lạnh, ôm chặt lấy cổ anh ấy.

Ngụy Thừa cõng đứa nhỏ hơi vất vả, năm nay y mới tám tuổi, ăn uống thường xuyên không đủ no nên hơi gầy, nhưng dáng người cao, thậm chí còn cao hơn cả anh họ mười một tuổi. Dân làng gặp y đều nói y giống cha y, người thợ săn đã mất sớm.

Nhà thầy lang nằm ngay căn đầu tiên dưới chân núi. Do lo sợ bị người khác phát hiện chuyện mình săn được thỏ, Ngụy Thừa không đến tìm trưởng thôn, mà đi thẳng đến nhà thầy lang.

Phu lang của thầy lang nghe thấy tiếng động thì ra mở cửa, nhìn thấy y liền nói: “Là thằng bé Thừa à.” Nhưng ngay sau đó lại nhìn thấy đứa trẻ sau lưng y, liền kinh hãi kêu lên: “Đây… đây là con nhà ai vậy?!”

Ngụy Thừa bước vào, bình tĩnh đáp: “Con nhặt được trên núi.”

Thầy lang cũng bước ra, hai tay giấu trong tay áo, chau mày nói: “Nhặt được? Trời giá rét thế này mà cũng có người bỏ con sao…”

“Đưa nó lại đây mau, ta bôi thuốc trị nứt da do lạnh cho.”

Quán Quán sợ hãi trốn sau lưng Ngụy Thừa, rụt rè níu chặt vạt áo y.

“Không sao đâu, đừng sợ.”

Ngụy Thừa bế Quán Quán đặt lên giường sưởi: “Chú thầy lang là người tốt.”

Thầy lang múc nửa chậu nước nóng, rồi hòa thêm ít tuyết sạch lấy từ ngoài sân, nhúng miếng vải thuốc đã chuẩn bị sẵn vào nước, nhẹ nhàng lau hai bàn chân bé con. Sau đó, anh mở chiếc lọ sứ nhỏ, dùng đầu ngón tay quệt một lớp thuốc mỡ đặc quánh như mỡ heo, rồi tỉ mỉ bôi lên những chỗ da chân khô nứt của cậu bé.

Trong lúc bôi thuốc, đứa bé mắt đỏ hoe, không hé một lời, chỉ vùi khuôn mặt nhỏ vào lòng Ngụy Thừa, như thể đang cố chịu đựng cơn đau.

Phu lang đứng bên cạnh im lặng một lúc rồi hỏi: “Thằng Thừa này, con đưa đứa trẻ đến nhà ta là có ý gì vậy?”

Ngụy Thừa kể lại chuyện mình nhặt được đứa bé, rồi nói tiếp: “Chú ơi, con đến là để mua thuốc, mua xong định đưa em ấy đến nhà trưởng thôn.”

Người chồng thở phào, khẽ “ừ” một tiếng: “Không đúng lúc rồi, chú nhớ là nhà trưởng thôn vừa ra ngoài thăm người thân, chưa về làng đâu.”

Ngụy Thừa khựng lại, vừa ho khẽ vừa lấy từ chiếc giỏ sau lưng ra một con thỏ xám béo mập: “Hai chú ơi, con có thể dùng con thỏ này đổi ít thuốc uống được không, rồi…” Y cúi đầu liếc nhìn đứa trẻ đang nép sau lưng mình, “đổi thêm chút quần áo, giày dép cũ em trai nhà chú không mặc nữa cũng được, mỏng một chút cũng không sao… Giữa mùa đông giá rét, chỉ cần có cái gì đó che thân cho em ấy là được rồi.”

Y biết nhà thầy lang có một cậu con trai tầm tuổi với đứa bé này, mà thầy lang vốn làm nghề bắt mạch bốc thuốc bao năm, cũng xem như một trong những hộ khá giả trong làng. Nghĩ bụng chắc hẳn họ sẽ may dư dả cho con trai vài bộ quần áo.

Thầy lang đón lấy con thỏ, cân thử trong tay, rồi đưa mắt nhìn chồng. Người chồng thở dài, nói: “Thằng Thừa này con đúng là… Thôi, chờ một lát.”

Thầy lang bắt mạch cho Ngụy Thừa, cau mày nói: “Lưỡi con rêu trắng, mạch yếu, ngực tức nặng nề, phổi nhiễm phong hàn. May là ho ra máu chỉ là do ho lâu ngày không dứt, cổ họng lại còn lở loét. Phải kê thêm cho con một vị thuốc cầm máu, hóa khí — là huyết than, thuốc này hơi đắt, nhưng con nhất định phải uống. Bằng không tổn thương căn bản, sợ là sống…” Những lời còn lại thầy lang không nỡ nói ra. Một đứa trẻ số khổ thế này, thôi thì đừng dọa nó thêm.

Bình thường, một con thỏ nhỏ có thể bán được khoảng năm mươi đồng, con nào đẹp thì được bảy tám mươi. Nhưng mùa đông thịt vốn hiếm, mà lông thỏ lại quý, con thỏ xám to thế này, mang ra chợ huyện chắc cũng bán được trăm hai, trăm ba mươi đồng là ít.

Thế nhưng, thuốc thang thì từ xưa tới nay vẫn luôn đắt đỏ. Nghe thầy lang vừa đọc tên các vị thuốc, vừa tính toán số tiền, Ngụy Thừa tuy không rành tính toán, nhưng cũng lờ mờ đoán được mấy thang thuốc này e là đã tiêu mất quá nửa số tiền bán con thỏ rồi.

Phu lang của thầy lang cũng từ trong đi ra, trên tay cầm một chiếc áo vá mỏng manh và một đôi giày hổ đầu nhỏ đã hơi rách.

“Đôi giày này là con trai nhà ta để lại, chỉ đi có hai năm thôi, lớp bông bên trong cũng mới dùng qua một lượt. Thấy đứa nhỏ tội nghiệp quá nên để lại cho các con với giá rẻ.”

Tuy có cũ, nhưng bên trong vẫn còn bông giữ ấm, vải may tốt, đường kim mũi chỉ cũng cẩn thận. Nói thật thì còn chỉn chu hơn đôi giày hiện tại Ngụy Thừa đang đi rất nhiều.

Phu lang lại nói thêm: “Cái áo này là áo thu, tuy không đủ giữ ấm mùa đông nhưng cũng còn đỡ hơn mảnh vải rách đang khoác trên người nó.”

Ngụy Thừa đưa tay nhận lấy, nói: “Cảm ơn chú.”

Y ngồi xuống, đắp áo lên người đứa bé, rồi bảo cậu bé giơ chân lên để xỏ giày. Đứa trẻ ngoan ngoãn làm theo, im lặng không khóc cũng không quấy.

Mang giày xong, thấy cậu bé tròn mắt, ánh nhìn long lanh tò mò nhìn đôi giày hổ đầu trên chân mình, Ngụy Thừa khẽ hỏi: “Ấm không?”

Quán Quán mỉm cười với y, gương mặt nhỏ đỏ bừng, da khô nẻ, vừa đáng thương lại vừa đáng yêu.

Thấy Ngụy Thừa đeo giỏ sau lưng, dắt theo đứa bé rời đi, thầy lang thở dài nói: “Thằng nhóc Ngụy Thừa này bình thường ít nói, chỉ biết cắm đầu làm việc, vậy mà người nhà họ Ngụy lại chửi nó là vô ơn bạc nghĩa. Nhìn nó hôm nay, xem ra cũng giống như Ngụy Đại Niên, là người có lòng tốt.”

“Có lòng tốt thì được gì? Thời buổi này, người lương thiện là thiệt thòi nhất.”

Phu lang của thầy lang lắc đầu: “Chỉ mong thằng Ngụy Thừa đừng giống cha nó, nuôi toàn những thứ vong ân phụ nghĩa!”