Định nghĩa, đường di chuyển và các loại huyết tắc

·   Định nghĩa: là kết quả của 2 hiện tượng kế tiếp nhau: sự di chuyển 1 vật lạ trong dòng tuần hoàn và dừng lại đột ngột trong 1 mạch máu, gây nên cục huyết tắc

·   Đường di chuyển:

-  Thuận chiều theo dòng máu bình thường: cục nghẽn sinh ra từ TM hệ đại tuần hoàn gây tắc ĐM hệ tiểu tuần hoàn hoặc từ hệ tim-ĐM đại tuần hoàn gây tắc ĐM hệ đại tuần hoàn

-  Ngược dòng: sinh ra từ TM hệ đại tuần hoàn, gây tắc ĐM của hệ đại tuần hoàn. (hiếm, chỉ xảy ra khi có thông liên nhĩ, thông liên thất, lỗ thông động - tĩnh mạch)

-  Thụt lùi (rất hiếm gặp): sinh ra khi dòng máu của đại tuần hoàn bị đảo ngược tạm thời (rặn, ho mạnh), cục nghẽn từ khung chậu có thể bị đẩy ngược lên TM chủ dưới vào TM thận

·   Các loại huyết tắc{5}

-  Huyết tắc do cục máu đông: (95%)

+  Do sự di chuyển của toàn bộ/ 1 phần cục huyết khối

+  Cục máu đông thường sinh ra ở:

üTM đại tuần hoàn, đặc biệt là TM vùng chậu/ chi dưới ở bệnh nhân sau mổ, sau đẻ, suy tim

üTim trái (hẹp van 2 lá, nhồi máu cơ tim, mảnh sùi van tim)

üĐộng mạch (phồng mạch, xơ vữa ĐM){}

-  Huyết tắc do mảng xơ vữa

+  Huyết khối hình thành trên mảng xơ vữa có thể di chuyển gây tắc ĐM

+  Mảng xơ vữa loét của ĐM chủ có thể bong ra gây tắc ĐM ngoại vi

-  Huyết tắc do khí

+  Thường khó phát hiện, chỉ chẩn đoán được khi phân tích các tổn thương do nó gây ra như hoại tử thiếu máu nhiều ổ nhỏ ở não, xương...

+  Các trường hợp:

üKhông khí vào hệ thống TM chủ (trong chấn thương, mổ sọ não, đẻ, sảy thai...)

üKhông khí tràn vào TM phổi (trong rách phổi do chấn thương, mổ lồng ngực, bơm hơi màng phổi)

üTai biến do giảm áp lực nhanh: hơi đang hòa tan trong máu và mô trở thành bong bóng, gây tắc vi mạch xương xốp và hệ TKTW

-  Huyết tắc mỡ

+  Những đám TB mỡ, những mảnh tuỷ xương tạo máu, những giọt mỡ tự do (biểu hiện là các khoang rỗng) có thể thấy trong các nhánh ĐM phổi, ĐM nhỏ của não, thận, da, nhãn cầu

+  Nguyên nhân: chấn thương (gẫy nhiều xương), bỏng tới lớp mỡ dưới da, tiêm TM các thuốc dầu, mỡ hóa gan kèm hoại tử, nhiễm khuẩn mô mỡ...

-  Huyết tắc nước ối

+  Dịch nước ối gồm: mảnh vụn màng, TB Malpighi, lông tơ thai nhi, chất bã... có thể tràn vào TM mẹ, gây tắc ĐM phổi

+  Nguyên nhân: những cơn co tử cung quá mạnh hoặc âm đạo bị tắc, cản trở nước ối thoát ra ngoài.

Dịch ối mang theo thromboplastin kích thích đông máu nội quản rải rác, có thể gây chết đột ngột