Rượu nóng rốt cục cũng được đưa lên, không thể chờ được mà uống một hớp, chén rượu nóng bừng thơm phức kia trôi vào bụng, Thẩm Ngạo lập tức cảm giác trong bụng nhiều thêm vài phần ấm áp, cười ha ha tán gẫu cùng mọi người, mọi người nói đến cuộc thi ngày mai, liền có người bắt đầu suy đoán lung tung về đề thi.

Kỳ thật, đề thi vẫn dùng thi từ làm chủ, dù sao cái này không giống khoa cử, khoa cử khảo thi luận văn kinh nghĩa, vì muốn chọn lấy người mới tài giỏi càng hữu hiệu hơn, mà đối với trung tâm đại học mà nói, luận văn kinh nghĩa ở thời đại này vẫn bị tài tử phong lưu khinh thường. Vương An Thạch biến pháp, thay đổi quy củ khoa cử, lập tức đưa tới một đống lời chửi mắng, nguyên nhân rất lớn nằm ở cải cách trên việc này.

Làm luận văn sâu sắc mới có thể làm quan, so với làm thi từ ca phú, không dễ phán đoán xem ai giỏi ai kém, chỗ tốt duy nhất của làm luận văn chỉ sợ cũng chỉ có hai chữ công bằng, cần phải luận sự cao nhã cùng tài học, lại cần phải tuân thủ từng luật lệ trong thi từ.

Giám sinh rất thống hận đối với Vương An Thạch, nguyên nhân lớn nhất cũng ở chỗ này. Phần lớn gia cảnh của bọn hắn khá tốt, mưa dầm thấm đất, đều làm thi từ không kém. Nhưng bàn về luận văn kinh nghĩa lại cần phải chăm chỉ, khổ luyện đọc sách. Nếu muốn làm một áng văn hay, cần phải đem Tứ thư Ngũ kinh khô khan kia thuộc nằm lòng, trừ việc đó ra, không còn cách nào khác.

Bàn về khắc khổ, giám sinh làm sao có thể so sánh cùng với Thái Học sinh. Bởi vậy, Vương tướng công biến đổi biện pháp, Quốc Tử Giám đột nhiên liền lạc hậu cách xa hơn Thái Học, mãi đến gần đây mới có chỗ đổi mới.

Mấy tên say khướt cùng trường nói đến kinh nghĩa, luận bàn sách vở, lập tức liền giận tím mặt, tự nhiên không tránh khỏi oán thầm vài câu, mà ngay cả Ngô Bút kia xưa nay luôn khiêm tốn, lại kể một truyện cười, nói về vị Vương tướng công hại người rất nặng kia cũng đọc Tứ thư Ngũ kinh, chỉ là, làm sao đọc được?

Nhưng hắn lại đem cái Tứ thư Ngũ kinh này nhét ở trong hốc tường hầm cầu, mỗi lần muốn đến nhà xí ngồi, liền lấy ra đọc, thuận tiện thì dùng để chùi mông cũng là chuyện thường xảy ra. Kết quả có một ngày toàn bộ cái Tứ thư Ngũ kinh kia hóa thành giấy vệ sinh, Vương tướng công mang theo quần, lao ra khỏi hầm cầu, đấm ngực kêu rên: "Thật sự đến lúc sử dụng sách lại hận vì thiếu!"

Mọi người cười to, câu chuyện chê cười, châm chọc này, chỉ sợ Vương An Thạch dùng vài cuốn sách liền đỗ tiến sĩ, tự nhiên cũng có chỗ vớ vẩn của hắn.

Thẩm Ngạo tự nhiên là không có hứng thú đối với đảng mới, đảng cũ, những thứ này liên quan cái rắm đến hắn, bất quá Vương tướng công xác thật có một chút cần xin lỗi hắn, nếu theo quy củ khoa cử từ trước, mình tùy tiện làm mấy bài thơ đời sau, đâu còn phải mỗi ngày khổ luyệnTứ thư Ngũ kinh, nghiền ngẫm từng từ kinh nghĩa và chú thích khô khan trong mấy cuốn sách kia.

Hắn thuận miệng cười cười, nhưng trong lòng lại rùng mình: "Thái Học và Quốc Tử Giám tranh đấu, có thể nào liên quan cùng đảng mới, đảng cũ hay không? Quốc Tử Giám là vật hi sinh cho đảng mới, mà đối với Thái Học mà nói, chẳng phải thành toàn cho người bên Thái Học được lợi ích? Thì ra là thế..."

Thẩm Ngạo cũng không phải người ngu, chỉ tưởng tượng thoáng qua đã hiểu, kỳ thật cái gọi đảng phái tranh giành, căn bản không có ai trung ai gian, nói cho cùng, còn là vấn đề vị trí, đứng ở vị trí nào liền nói chuyện vì ai mà thôi.

Thí dụ như kiện tướng đắc lực nhất trong đảng mới là Thái Kinh, sinh ra trong gia cảnh bần hàn, còn có Tằng Bố, phần lớn xuất thân không tốt. Trái lại, bọn người đảng Tư Mã Quang, Tô Đông Pha, phần lớn lại là xuất thân từ thế gia đại tộc.

Thẩm Ngạo đã ngộ ra vị trí hiện tại của hắn, đúng là thuộc về đảng cũ.

Liên tưởng đến cuộc nghị triều oanh động kia, ngòi nổ chính là bởi vì thân phận giám sinh hay Thái Học sinh của mình, làm cho vô số triều thần lên triều dâng tấu, Thẩm Ngạo tuyệt đối không tin rằng một giám sinh như hắn có thể gây ra phong ba lớn như vậy, nhưng bây giờ hồi tưởng lại đột nhiên minh bạch, kỳ thật bản thân mình chỉ là cái cớ ngụy trang, là một người trung tâm tạm thời để hai đảng tranh đấu mà thôi.

Xem ra chính trị cũng không dễ chơi lắm, mắt nhìn bộ dáng đám bạn học mang đầy vẻ bi phẫn không rõ, trong lòng Thẩm Ngạo không khỏi cảm khái.

Nhưng nghĩ lại, mồ hôi lạnh liền không nhịn được liền tuôn chảy. Hiện tại hắn chính là cán bộ dự trữ của đảng cũ, mà mấy năm trước đảng mới đương quyền trên triều lấy Thái Kinh cầm đầu, đảng cũ hao tổn thảm trọng, hai năm qua bởi vì Thái Kinh nghỉ hưu, lại để cho đảng cũ miễn cưỡng thở dốc một hơi. Nếu thật sự dựa theo lịch sử phát triển, không lâu sau, đảng Thái Kinh sẽ khởi phục, đối với Thái Kinh, danh tiếng Thẩm Ngạo chính là dự trữ tiên phong đảng cũ, chẳng phải là đối tượng đả kích sau khi người thứ nhất lên đài?

Thẩm Ngạo mới phát giác, từ lúc nhận Đoan Chính làm dượng, bước chân vào cái Quốc Tử Giám này, chính mình sớm đã quấn vào vòng xoáy chính trị, mà cái hố đó, còn như chính mình tự đào cho mình.

Cùng các bạn học không yên lòng tán gẫu vài câu, trở lại phòng ngủ liền  ngả đầu xuống ngủ. Ngày thứ hai tỉnh dậy, tinh thần hắn lại bắt đầu sáng láng, quản hắn khỉ gió là cái gì đảng mới đảng cũ, ai cũng chớ chọc đến bổn công tử, nếu không sẽ ngọc thạch câu phần(cùng chết chung) cùng với hắn.

Có kinh nghiệm là người của hai thế giới, tư tưởng Thẩm Ngạo phóng khoáng hơn, hiểu rõ đối với rất nhiều sự tình, năm đó bị cảnh sát hình sự quốc tế đuổi bắt nhiều năm, hoàn cảnh gì không chịu đựng qua? Bây giờ còn không phải đang từ từ sống sao? Không cần buồn lo vô cớ làm gì cho mệt người.

Đẩy cửa sổ ra, một luồng gió lạnh rót vào, mắt thường cũng có thể thấy được. Tuyết đã ngừng rơi, chỉ là, trên ngọn cây kia, trên mái hiên, tuyết đã phủ đầy trắng xóa, kết tủa đầy băng nhọn, làm cho người ta có một loại mát mẻ sảng khoái.

Thẩm Ngạo duỗi lưng một cái, cảm thụ luồng khí mát lạnh rét thấu xương này, mỉm cười, đi rửa mặt, sau đó mới lau mặt.

Cuộc thi đến, trường thi vẫn tiến hành trong rạp khảo thi, chỉ là tuyết rơi nhiều quá, nước tuyết thấm vào trong lều thí, băng lạnh thấu xương. Các thí sinh ào ào tiến vào trường thi, nghe nói lúc này giám thị vẫn là Lễ bộ Thượng Thư Dương Thực.

Chuyện này cũng đã định ra rồi, có người đồn đại, ngay cả người trong nội cung cũng tới, nghe nói hoàng thượng rất coi trọng cuộc thi này, cố ý sai nội thị đợi tại chỗ này xem chư vị đại nhân duyệt bài thi, lấy ra vài bài thi đứng đầu, đưa vào trong cung.

Cuộc thi này, bất kể Quốc Tử Giám hay Thái Học, đều âm thầm nổi lên ý tứ muốn phân cao thấp, chẳng những là hoàng thượng, mà ngay cả triều thần, cũng chú ý cuộc thi, hiện tại chỉ đợi các thí sinh hoàn thành bài thi xong, đợi thành tích công bố, về sau, chính là một người làm quan cả họ được nhờ.

Thẩm Ngạo bị phân tại rạp khảo thi số giáp, nơi này sát trường thi bên cạnh, gần đó có một bức tường viện cao cao, lại vừa đủ để chặn cơn gió lạnh thấu xương, chỉ là, trên mái hiên rạp khảo thi kia, lại ngưng kết không ít tảng băng, nước băng tan chảy, tí tách rơi xuống đất, Thẩm Ngạo hất toàn bộ tảng băng ra ngoài, ngồi ở trên ghế chờ đợi đề thi đưa tới.

Không bao lâu, mấy quan viên giám thị đi tới, cầm đầu là một tiến sĩ Thẩm Ngạo quen biết, đúng là Tần tiến sĩ, sư phụ giảng bài cho mình.

Tần tiến sĩ nhìn thấy Thẩm Ngạo, chỉ cười cười về hướng hắn, vứt tới một ánh mắt cổ vũ, vì để tránh tị hiềm, lại nhanh bước rời đi.

Đợi cho đề thi được đưa đến, Thẩm Ngạo xem xét thoáng qua, độ khó của cuộc thi so với lúc sơ thí hiển nhiên khó hơn chút ít, làm thơ tự nhiên là có, trừ thứ đó ra, còn muốn bắt thí sinh làm một bài 'kinh nghĩa'.

Sự tình thi từ lại không cần quan tâm, nhược điểm chính thức của Thẩm Ngạo nằm ở trên kinh nghĩa. Lúc này, kinh nghĩa so với văn bát cổ đời sau tuy càng thêm tự do, chỉ cần chau chuốt từ ngữ mỹ lệ, có thể bám theo đề mục trình bày tư tưởng học thuật, biểu đạt lý tưởng chính trị của hắn là được.

Văn bát cổ chú ý nhất là kết cấu nghiêm chỉnh, nếu như có thể phá đề, thừa đề, các bộ phận cơ bản là tuyệt đối không thể thiếu. Thật tốt, vào lúc này, trên kết cấu kinh nghĩa, còn chưa hạn chế nghiêm khắc như vậy, nhưng đã có vài hình thức ban đầu của bát cổ.

Mấy tháng qua, Thẩm Ngạo đã đọc thuộc lòng Tứ thư Ngũ kinh, cuối cùng cũng có chút thông hiểu, nhưng làm luận văn kinh nghĩa còn có chút mới lạ, cũng may có bút ký của Trần Tế chỉ điểm bến mê cho hắn, lại để cho hắn học được một ít tinh túy, cũng không đến mức không thể nào hạ bút.

Nhìn đề mục kinh nghĩa, đề mục ghi « phi lễ chi lễ », Thẩm Ngạo trầm ngâm một lát, lập tức liền nhớ tới cái đề mục này xuất phát từ Luận Ngữ, nguyên văn là Tử viết: Sự tình quân tận lễ, người cho rằng siểm cùng (đối với vua phải lễ phép, người người đều tuân theo).

Đại ý nói là: Lễ cũng phải có mức độ, lễ quá phận khó tránh khỏi bị lầm là gièm pha, có đôi khi cũng sẽ lâm vào gièm pha. Làm người phải đứng thẳng, đi đường chính nghĩa, lễ mới thôi. Làm lễ để lễ, lễ không thể phi lễ.

Cái đề mục này lại có chút khó khăn, Thẩm Ngạo cười khổ, cái gọi là kinh nghĩa, chỉ riêng cái đề thi này, liền khảo nghiệm giải thích của thí sinh đối với Tứ thư Ngũ kinh, nếu không phải có thể đọc thuộc lòng, không thể đạt tới tình trạng đọc lưu loát, chỉ sợ không tìm được nguyên câu, khó hiểu ý nghĩa, đừng nói viết văn chương, chỉ có giương mắt mà nhìn.

Cái Tứ thư Ngũ kinh này không đến nỗi quá khó khăn, Thẩm Ngạo ở phương diện này tiến bộ lại rất thần tốc, dù sao, lúc trước đã có cổ văn rất tốt hỗ trợ, lại đọc nhiều sách cổ, học về kinh nghĩa so với người bình thường lại càng dễ dàng, hơn nữa còn được danh sư chỉ điểm, giờ phút này, mặc dù là lần đầu tiên chính thức làm kinh nghĩa, vừa xem xong, lại có vài phần tin tưởng.

" Làm lễ để lễ, lễ không thể phi lễ? Nên dùng biện pháp gì để phá đề này đây?"

Thẩm Ngạo cau mày thật chặt, nhất thời ngây ngẩn cả người. Phá đề cực kỳ quan trọng đối với kinh nghĩa, một áng luận văn có được hay không còn phụ thuộc vào phá đề cao minh không. Nếu phá đề tốt, lời văn tiếp theo liền có thể viết rất dễ dàng.

Hắn cầm bút không viết, cố gắng trầm ngâm suy nghĩ, trong đầu bắt đầu tìm kiếm một ít kinh nghiệm phá đề do Trần Tế viết.

Sau một nén nhang, đôi mắt Thẩm Ngạo đột nhiên sáng ngời, rốt cục cũng có một chút điểm linh cảm, trầm ngâm hồi lâu, lại như đang thì thào tự nói: “Như vậy phải chăng nên nói thẳng ra?” rồi lại lắc đầu, không tiếng động thì thầm: “Có lẽ không ổn”.

Không tự chủ được, hai mắt Thẩm Ngạo lại mờ mịt mà cắn cán bút. Rốt cục, một lúc sau, hắn đột nhiên đưa tay cầm ngòi bút nhắm ngay bài thi, viết: “Cổ nhân dùng lễ làm lễ, mà ta hôm nay tự nhiên dùng lễ, chưa hẳn phù hợp với cổ lễ, cổ nhân dùng nghĩa, mà ta hôm nay tự nhiên dùng nghĩa, cũng chưa hẳn phù hợp cổ nghĩa.”

Đợi viết xong một câu này, Thẩm Ngạo thoả mãn mà đứng thẳng thân thể, không nhịn được, kêu lên một tiếng tốt. Hắn lựa chọn góc độ thời gian, lễ nghĩa từ cổ chí kim cho đến nay, vạch trần sự tình cổ nhân cho rằng cái gì phù hợp lễ nghĩa, mà người thời nay lại tuần hoàn rập khuôn, vậy thì chưa hẳn hợp lễ nghĩa, tiếp theo trở thành phi lễ không lễ, không phải ý nghĩa của nghĩa.

Dùng một đoạn này để phá đề, lại làm cho trong lòng Thẩm Ngạo rất vui vẻ, ngay cả bản thân cũng cảm thấy thật sự hài lòng. Cần biết câu phi lễ không lễ giống như "chặn đề lại ", lúc phá đề tối kỵ nhất là phạm phải việc chỉ có thể nói "lễ" bên trong đề, không thể liên quan đến kiêng kị về "nghĩa".

Tại lúc Thẩm Ngạo phá đề lại chiếu cố đến hai phương diện lễ và nghĩa. Phá đề như thế, tuyệt đối xem như khúc dạo đầu vô cùng tốt, không những phát huy tác dụng chuyển tiếp tuyệt diệu, đồng thời cũng có thể làm cho hai mắt người ta tỏa sáng, rất có ý tứ thắng vì đánh bất ngờ.

"Ha ha, cũng may ta đã nhớ rõ thuộc lòng bút ký Trần sư phụ rồi, lão sư phụ bánh quẩy không dạy thứ gì khác, nhưng làm ra bút ký phần lớn đều là dạy người phá đề, thừa đề." Giờ phút này Thẩm Ngạo không nhịn được, bội phục Trần Tế rồi, lúc trước không làm qua kinh nghĩa, cho nên cũng không biết Trần Tế -Trần tướng công có bao nhiêu tài năng, nhưng hiện tại làm luận văn, còn phải nhờ đến bút ký của hắn, quả nhiên là tác dụng vô cùng tuyệt diệu.

Phá đề, thừa đề xong, viết được đoạn khởi đầu liền có vẻ đơn giản hơn nhiều, ngắn ngủn một câu 'Cổ nhân dùng lễ vì lễ, mà chúng ta hôm nay tự nhiên làm theo, chưa hẳn phù hợp với cổ lễ, cổ nhân dùng nghĩa là nghĩa, mà chúng ta hôm nay tự nhiên làm theo, chưa hẳn phù hợp với cổ nghĩa', chỗ giải nghĩa tuy nhỏ bé, lại chỉ ra được tôn chỉ làm việc, kế tiếp, luận văn nên làm như thế nào, chỉ cần vây quanh lễ nghĩa là xong.

Thẩm Ngạo tuyệt đối không nghĩ tới, kinh nghĩa trong truyền thuyết lại dễ dàng như vậy, lúc trước hắn đã từng thử làm qua vài thiên, tuy cũng không lý tưởng, nhưng bây giờ phát hiện rất nhiều chướng ngại thoáng cái đã biến mất hết.

Kỳ thật, làm bát cổ, nói dễ dàng cũng dễ dàng, nói khó cũng khó, có người hạ bút nói ngàn lời, thủ pháp liên tục, có người lại gãi tay gãi chân, chậm chạp không hạ bút xuống được.

Nói toạc ra, làm bát cổ, trọng tại việc tích lũy bình thường, Tứ thư Ngũ kinh là vốn, đọc thuộc Tứ thư Ngũ kinh, mới biết được hạ bút như thế nào, phá đề thừa đề như thế nào.