Trong quá trình cưới truyền thống, cô dâu chú rể Việt Nam sẽ trải qua 3 nghi lễ quan trọng, theo thứ tự là dạm ngõ, ăn hỏi và đón dâu. Lễ dạm ngõ là nghi thức đầu tiên, được coi như buổi gặp gỡ đầu tiên giữa hai gia đình, để cha mẹ hai bên tìm hiểu về hoàn cảnh, điều kiện, gia phong của nhau. Từ những hiểu biết, chuyện trò ban đầu này, hai nhà sẽ quyết định hôn nhân của đôi uyên ương. Ngày nay, dạm ngõ không còn phức tạp mà giản tiện đi nhiều nhưng vẫn có các thủ tục, lễ vật cần thiết.

1. Lễ vật không thể thiếu trong ngày dạm ngõ

- Bởi dạm ngõ là buổi gặp gỡ mang ý nghĩ văn hóa nhiều hơn ý nghĩa nghi thức nên nhà trai chỉ cần chuẩn bị một cơi trầu và cau, phủ vải nhiễu đỏ, hình thức tương tự như tráp đón dâu, ngoài ra, có thể thêm lẵng hoa quả, bánh kẹo tùy điều kiện. Thường ở miền Bắc, số lượng mỗi loại lễ vật phải là chẵn, ví dụ hai gói chè, hai chục cau, hai chục lá trầu.

2. Thành phần tham gia lễ dạm ngõ

Lễ chạm ngõ là buổi lễ nhỏ trong phạm vi gia đình, không cần rườm rà nên thành phần chủ yếu là người thân thiết.

- Thành phần tham dự bao gồm:

+ Nhà trai: Bố mẹ nhà trai, chú rể, họ hàng ruột thịt trong gia đình như ông bà, cô bác...

+ Nhà gái: Bố mẹ nhà gái, cô dâu, có thể có thêm người thân ruột thịt trong gia đình tham dự.

Cũng tùy vào điều kiện và văn hóa từng nhà, lễ dạm ngõ tại nhiều gia đình chỉ có cha mẹ hai bên gặp gỡ nhau và đôi uyên ương. Ngoài ra, đôi bạn trẻ có thể mời thêm một số bạn bè thân tới dự.

- Người tham dự lễ dạm ngõ không nhất thiết phải mặc vest, áo dài mà chỉ cần trang phục lịch sự.

- Đôi bạn trẻ cũng không cần "đóng bộ" như ngày ăn hỏi hoặc đón dâu. Cô dâu có thể diện váy ngắn, chú rể mặc quần âu, áo sơmi đơn giản.

3. Trình tự

Đa số các gia đình hiện nay coi ngày dạm ngõ là buổi gặp gỡ thân mật, không đặt nặng thủ tục nên trình tự không quá nghiêm ngặt. Nhiều phụ huynh cẩn thận còn xem trước ngày giờ, nhiều nhà khác lại chọn ngày dạm ngõ tùy vào thời gian rảnh của cả hai gia đình, chủ yếu là cuối tuần.

Tới ngày giờ đã định, nhà trai tới nhà gái tặng lễ vật, thưa chuyện, tỏ ý muốn để đôi bạn trẻ chính thức tìm hiểu nhau và có kế hoạch tiến tới hôn nhân. Sau thời gian chuyện trò, cô dâu chú rể tương lai được cha mẹ nhà gái đưa lên thắp hương và dâng lễ vật lên bàn thờ tổ tiên. 

Sau khi buổi gặp gỡ kết thúc, nhà gái có thể làm cơm thiết đãi nhà trai. Nếu không có thời gian và điều kiện, nhà gái có thể bỏ qua việc mời cơm này. 

Cô dâu chú rể cũng cần chuẩn bị tinh thần là người gắn kết gia đình hai nhà. Đôi uyên ương cần tìm hiểu trước một số tính cách, nết ăn ở của hai gia đình và chia sẻ những hiểu biết này với bố mẹ trước ngày dạm ngõ để buổi lễ diễn ra suôn sẻ. Cô dâu chú rể nên chủ động biến buổi chạm ngõ của hai nhà thành dịp gặp gỡ thân tình, vui vẻ để hai gia đình có mối quan hệ thân tình, gắn bó về sau.

Cùng với tư duy hiện đại ở miền Nam, nhiều cô dâu chú rể chọn cách tổ chức lễ đính hôn ảnh hưởng phong cách phương Tây hiện đại. Một số đôi uyên uonwg trẻ trung không đặt nặng về nghi lễ truyền thống mà chú trọng vào tiệc và chuẩn bị thêm nhiều hoạt động vui vẻ sau tiệc. Nhiều người còn tổ chức tiệc đính hôn long trọng như tiệc cưới. 

- Thời điểm: Lễ đính hôn ở miền Nam thường cách xa ngày cưới. Có đôi uyên ương tổ chức đính hôn trước đám cưới tới 6 tháng, thậm chí là một năm. Tuy nhiên theo Quỳnh Anh, một wedding planner ở TP HCM, xu hướng hiện đại nhằm đơn giản thủ tục, nên nhiều gia đình gộp luôn lễ đính hôn vào ngày đón dâu. Như vậy nhà trai chuẩn bị lễ vật, đội bưng quả, đỡ tráp một lần, nhằm tiết kiệm chi phí và giảm gánh nặng cho cả hai gia đình.

- Địa điểm: Lễ đính hôn cũng diễn ra tại nhà gái.

- Phong cách:  Ngoài những gia đình truyền thống vẫn giữ không khí ngày đính hôn trang trọng, một số người tổ chức đính hôn với phong cách thân mật, là nơi giao lưu giữa hai gia đình, giống buổi tiệc hơn là buổi lễ. Lễ đính hôn có nhiều phần, mở đầu là đón khách, sau đó là nghi lễ đơn giản, xin phép và ra mặt họ hàng hai bên hợp thức hóa quan hệ. 

Sau khi hoàn thành xong các thủ tục truyền thống, nhà gái sẽ đãi tiệc nhà trai nên nhiều gia đình coi lễ đính hôn như tiệc cưới của nhà gái và tổ chức hoành tráng. Trong bữa tiệc, cô dâu chú rể có thể chia sẻ câu chuyện tình yêu của mình và cùng bạn bè ôn lại nhiều kỷ niệm trong chặng đường tình yêu. 

- Lễ vật: Theo nghi thức Việt, khi tới lễ đính hôn tại nhà gái, nhà trai vẫn chuẩn bị các mâm tráp với lễ vật tỉ mỉ. Ngoài ra trong lễ đính hôn ở miền Nam thường có phần chú rể trao nhẫn đính hôn hoặc cầu hôn cô dâu trước sự chứng kiến của mọi người. Ở miền Bắc, tới lễ đón dâu, phần trao nhẫn cưới mới diễn ra.

- Trang trí: Dù không phải tiệc cưới, nhưng các gia đình miền Nam khá coi trọng việc trang trí cho lễ đính hôn. Đặc biệt, nếu tổ chức tiệc lớn, việc trang trí càng cầu kỳ.

- Trang phục: Vì đa số tiệc đính hôn gồm phần lễ và phần tiệc nên trong lúc làm lễ ra mắt họ hàng, cô dâu thường chọn áo dài, nhưng tới phần tiệc sau lễ, cô dâu sẽ thay váy dạ hội dáng dài hoặc váy ngắn trẻ trung.

Mỗi miền với nét văn hóa và phong cách riêng, cô dâu chú rể cần tìm hiểu cụ thể về nghi thức cũng như những khâu chuẩn bị cần thiết trong lễ ăn hỏi, đính hôn để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, chu đáo,