Căn phòng tối om, chỉ có tiếng khe khẽ của chiếc máy chiếu hắt những tấm bản đồ dịch chuyển lên tường. Biên giới nhấp nháy – những đường kẻ được vẽ đi vẽ lại, như những bóng ma không cam lòng yên nghỉ.

China đứng trước bản đồ. Bàn tay gã di chuyển chậm rãi, thận trọng, trên dải đất Cambodia. Một nụ cười nhạt thoáng qua trên môi gã – tính toán, cố ý, gần như dịu dàng.

"Khống chế Cambodia... chẳng khác nào đặt lưỡi dao sau lưng Việt Nam. Chỉ cần khẽ thở thôi, là cậu ta lạnh gáy."

Gã chẳng cần nói hết. Tấm bản đồ đã thì thầm điều đó.

Qua Cambodia, các tuyến thương mại sẽ bị thắt lại. Qua Cambodia, các dòng sông có thể bị giám sát. Qua Cambodia, một lời nói nhỏ bên tai Việt Nam cũng có thể hóa thành tiếng quát thấu xương.

Nhưng China không quát. Gã nghiêng người tới – ấm áp, mượt mà, nguy hiểm.

"Ngươi xây dựng cơ đồ cũng nên vóc nên hình rồi nhỉ?"

"Một đất nước gang thép với lửa hận. Những cơn bão chẳng biết cúi đầu. Để ta giúp ngươi mạnh thêm. Ngươi cứ nghĩ mà xem – một dải lụa vàng. Đường sá sáng choang. Bến cảng sâu rộng đủ để ôm cả thiên hạ."

Việt Nam không trả lời. Anh chẳng bao giờ đáp thẳng thừng.

Thay vào đó, anh quay ánh mắt ra ngoài – qua khung cửa sổ giăng đầy hơi mưa. Mắt anh hẹp lại. Tâm tư khó đoán.

Ngàn năm chống ngoại xâm khắc sâu vào từng hơi thở.

Bên trong, sự im lặng kéo dài, nhưng không hề trống rỗng. Nó là một lưỡi kiếm đang được cân nhắc.

Việt Nam đã thấy chuyện này trước đây rồi.

Những "món quà." Những lời hứa hẹn. Lụa là bọc ngoài xiềng xích.

Anh hiểu rõ: đây chẳng phải là đối tác. Đây là một màn kịch. Một sự quyến rũ thầm lặng từ phương Bắc, khoác áo "cùng nhau phát triển," nhưng lại ẩn chứa một cơn đói khát xưa hơn cả ký ức. Cambodia chẳng phải là miếng mồi ngon.

Cambodia là cái đòn bẩy.

"Với chúng ta, ngươi sẽ không đơn độc," China thì thầm. "Kẻ khác đã khoanh tay đứng nhìn cả rồi. Sao phải chống? Sao không đứng lên – bên vai chúng ta?"

Câu trả lời của Việt Nam không bằng lời mà bằng một động tác duy nhất – chậm rãi đặt một tập hồ sơ sơn son thếp vàng lên bàn. Bên trong, những ghi chép từ các cuộc trao đổi kín với Lào, những lời thì thầm từ các đồng minh cũ trong ASEAN, và dưới tất cả những điều đó, một dòng chữ duy nhất:

"Chống ngoại xâm không chỉ là gìn giữ non sông, mà là giữ lấy linh hồn."

Việt Nam chơi ván cờ này rất giỏi. Tham dự hội nghị. Mỉm cười trước ống kính. Gật đầu với những văn bản ghi nhớ mà anh chẳng bao giờ định ký. Ngoại giao của anh cũng như địa hình đất nước – hiểm trở, phức tạp, giăng đầy cạm bẫy.

Sau cánh cửa đóng kín, các chiến lược được vẽ lại.

"Bọn nó không chỉ xây đường," miền Nam khẽ nói với miền Bắc, "bọn nó đang cấy những mạch máu vào tận biên giới mình."

"Cứ để chúng xây," miền Bắc đáp. "Nhưng máu chảy qua đó sẽ là của mình."

Vậy mà ngay cả khi Việt Nam vẫn kiên cường, lòng anh vẫn trĩu nặng. Một mình trong căn phòng chỉ được chiếu sáng bởi ánh vàng vọt của buổi chiều tà, anh nhìn chằm chằm vào một lá thư – một lời mời tham gia một hành lang kinh tế khác do ngân hàng Trung Quốc chống lưng. Anh dùng đầu ngón tay khẽ chạm vào những con chữ.

Im lặng.

Đây có phải là tương lai?

Hay một cỗ áo quan bọc tiền giấy?

Đâu đó sâu thẳm trong tâm trí, một giọng nói vang lên – không phải sợ hãi, không phải bất định, mà là một điều gì đó xưa cũ hơn. Tiếng vọng của ngàn đời. Tiếng xào xạc của tre trước cơn giông.

"Bọn chúng ngưỡng mộ anh đấy, anh biết không?" một giọng nói vang lên, vô hình, có lẽ từ ký ức. "Đó là lý do tại sao bọn chúng phải bẻ gãy anh."

Việt Nam gấp lá thư lại.

Và đốt nó.

Tro bay lơ lửng trong không khí, duyên dáng, như đàn sếu bay về phương nam.

Ngày mai, anh sẽ lại mỉm cười. Anh sẽ bắt tay, gật đầu và nói về những tương lai chung.

Nhưng đêm nay, anh giáp trụ cho tâm hồn mình.

Và dõi theo bản đồ.

China nghĩ rằng gã biết mọi thứ về Việt Nam.

Nhưng gã đã quên một điều:

Càng đẩy sâu, Việt Nam càng đào sâu.

Và anh luôn biết cách để đổ máu mà không gục ngã.

---

Chén trà sứ đã nguội lạnh từ lâu, nhưng China vẫn chậm rãi khuấy, như thể nhìn những vòng sóng có thể thay đổi hình dáng thế giới. Ánh mắt gã không dừng lại trên chén trà, mà dán vào bàn cờ lớn ở phương Nam, nơi những đường kẻ đang được vẽ trên cát và nước, và tên các quốc gia treo lơ lửng như những sợi tơ mỏng manh – chờ đợi bị giật xuống.

Cambodia.

Không chỉ là một vùng đất, mà là một chiếc chìa khóa.

Không chỉ là một nước láng giềng, mà là một thành trì cần chiếm lấy và nhào nặn lại.

Việt Nam chưa bao giờ là điểm cuối. Anh là chướng ngại vật, là tấm gương, là bóng ma cổ xưa mà China không bao giờ xóa bỏ được hoàn toàn, và cũng không bao giờ khuất phục được hoàn toàn.

"Khống chế Cambodia..."

"Và dòng Mekong sẽ nghe theo chúng ta."

"Các cảng sẽ mở ra."

"Sườn phía Nam sẽ gãy gập như lụa ướt."

Nhưng sâu hơn nữa – dưới lớp vỏ chiến lược – là cảm xúc.

Mối quan hệ của China với Việt Nam chưa bao giờ thuần túy là địa chính trị.

Nó mang tính cá nhân.

---

Một mớ bòng bong phức tạp của sự ngưỡng mộ, oán hận, ham muốn và tổn thương.

"Ngươi giống ta," China từng thì thầm trong một khoảnh khắc im lặng suy tư, "nhưng ngươi không quỳ gối."

"Ta đã thấy ngươi chảy máu mà vẫn cất lời bằng đống lửa tự nơi nào."

"Vậy nên ta sẽ nghiền nát ngươi một cách nhẹ nhàng. Bằng lụa. Bằng vàng. Bằng cơ hội."

Sự quyến rũ bắt đầu.

Những món quà được gói ghém trong hợp tác.

Những thỏa thuận được khoác lên mình chiếc áo hữu nghị.

Những nụ cười sắc lạnh sau cánh cửa đóng kín.

Lần này, các sứ thần của China đến không mang theo gươm giáo, mà mang theo những bản thiết kế đầu tư.

Họ vẽ ra một viễn cảnh: những siêu cảng ở Đà Nẵng, những tuyến đường sắt cao tốc xuyên qua vùng cao nguyên, những hành lang kinh tế biến những vùng đất hẻo lánh thành trung tâm giàu có.

"Nhìn xem," họ nói, giọng ngọt như mật. "Chúng tôi không muốn xung đột."

"Chúng tôi muốn cùng nhau thịnh vượng, đoàn kết, là anh em trong thế kỷ mới."

"Vì sự thịnh vượng chung của toàn cầu."

Những lời đề nghị là những kiệt tác chiến lược.

Hàng tỷ đô la cho vay – lặng lẽ ràng buộc vào phụ thuộc.

Liên doanh – nơi Việt Nam sở hữu đất đai, nhưng không có quyền lựa chọn.

Những bản ghi nhớ – viết bằng tiếng Trung, dịch sang tiếng Việt một cách lỏng lẻo.

Và Việt Nam... lắng nghe.

Bình tĩnh. Cẩn thận. Với sự tĩnh lặng của khu rừng trước mùa mưa.

Anh gật đầu trong các cuộc họp, mỉm cười trong các buổi cắt băng khánh thành, ký những văn bản mà anh đã viết lại bằng mực vô hình.

Nhưng sâu thẳm bên trong, sự kháng cự vẫn âm ỉ.

Linh hồn Việt Nam không phải để trao đổi.

---

Trong những hành lang yên tĩnh, những giọng nói thì thầm:

"Chúng nghĩ có thể nhốt ta bằng thương mại."

"Nhưng song sắt chỉ là hư ảo."

Trong những căn phòng ánh nến, những tập hồ sơ chuyền tay nhau:

Bản đồ các tiền đồn của China trong rừng Cambodia.

Ảnh vệ tinh của những "trường học" thực chất là căn cứ quân sự.

Những dấu vết tài chính chảy vào ngân khố chính trị.

Phản ứng của Việt Nam chưa bao giờ kịch tính.

Anh không la hét.

Anh chịu đựng.

Đó luôn là sức mạnh của anh.

Anh chống lại thứ độc dược ngọt ngào của China bằng sự thách thức có kiểm soát.

Anh tham gia các hội nghị thượng đỉnh chung – rồi bỏ phiếu chống lại China trong các tiểu ban của Liên Hợp Quốc.

Anh chấp nhận hỗ trợ cơ sở hạ tầng – rồi lặng lẽ hợp tác với Nhật Bản và Ấn Độ để cân bằng ảnh hưởng.

Anh tham gia các cuộc họp Vành đai và Con đường – rồi công khai từ chối sự phụ thuộc quân sự.

Anh đeo chiếc mặt nạ hợp tác – trong khi âm thầm rèn sắt thép bên dưới.

Nhưng áp lực vẫn gia tăng.

Có những đêm Việt Nam đứng một mình trong những hành lang lạnh lẽo của tâm trí – lần giở những ký ức về những cuộc xâm lược cũ và mới. 

Từ những cơn gió phương Bắc của quá khứ đến những gọng kìm kỹ thuật số của ngày nay.

China đang tiến hóa.

Không phải gươm giáo, mà là thuật toán.

Không phải xe tăng, mà là thương mại.

Không phải tên lửa, mà là ảnh hưởng – đổ vào Cambodia như dầu trên cỏ khô.

Và Cambodia... khuất phục.

Dưới lời hứa về những con đường, dưới bóng dáng của những khoản vay, Cambodia trở thành con tốt mà nó vốn dĩ phải là.

Quân đội China "huấn luyện" gần biên giới Việt Nam.

Các công ty China thuê đất trong 99 năm.

Biển hiệu tiếng Trung ở Phnom Penh, công nghệ Trung Quốc trong các văn phòng chính phủ.

"Con rắn siết chặt từ từ," Việt Nam thì thầm trong một báo cáo nội bộ, "nhưng nó cuộn mình trước tiên ở những nơi ấm áp nhất."

Tuy vậy, Việt Nam không hoảng sợ.

Anh chuẩn bị.

Cuộc chiến bên trong

Trong những bức tường Hà Nội, sau những cánh cửa thép, lãnh đạo gặp nhau dưới ánh đèn vàng vọt.

Chẳng ai lên tiếng.

Họ không cần phải làm vậy.

Một quan chức thì thầm, "Nếu chúng ta đẩy mạnh quá, chúng ta sẽ tự cô lập mình."

Một người khác đáp, "Nếu chúng ta nhượng bộ quá nhiều, chúng ta sẽ mất miền Nam."

Không có câu trả lời tốt. Chỉ có sự cân bằng. Chỉ có thời gian. Chỉ có hy vọng rằng sự trì hoãn sẽ là sức mạnh.

Nhưng có những đêm... nó rạn vỡ.

Việt Nam, trong cô độc, nhìn vào gương.

Và tấm gương lên tiếng.

"Nếu anh gia nhập với chúng thì sao?"

"Nếu anh buông bỏ thì sao?"

"Không còn kháng cự. Không còn máu đổ."

Nhưng rồi anh nhớ lại.

Người phụ nữ chân trần lội trong lũ.

Ông lão với tấm huân chương chiến tranh hoen gỉ trên ngực.

Những đứa trẻ gầy gò nhưng vẫn cười, bên cạnh cánh đồng vẫn còn nhiễm độc từ cuộc chiến xưa hơn cả tên tuổi chúng.

"Không."

Việt Nam sẽ không bao giờ quỳ gối.

Không trước Pháp. Không trước Mỹ. Không trước con rồng trong áo bào vàng.

Anh sẽ mỉm cười.

Anh sẽ cúi đầu.

Nhưng anh sẽ không bao giờ gục ngã.

Và ván cờ cứ thế tiếp diễn.

China thì thầm những lời hứa.

Việt Nam đáp lại bằng những câu đố.

China đưa ra những khoản vay.

Việt Nam đáp trả bằng sự im lặng.

Nhưng dưới bề mặt – sâu thẳm, lạnh lẽo, tĩnh lặng – cả hai quốc gia đều hiểu rõ sự thật:

Đây không phải là về đất đai.

Đây là về bản sắc.

Đây là về việc ai sẽ định hình Đông Nam Á theo hình ảnh của họ.

Và trong khi China tìm kiếm sự thống trị thông qua sự thao túng tinh vi,

Việt Nam chuẩn bị –

Để nhắc nhở gã:

Có những quốc gia cúi mình.

Nhưng Việt Nam tôi, mài sắc.