I. GIỚI THIỆU VỀ BẢNG THIÊN TÍNH NHÂN VẬT

Nói đến phân loại tính cách con người, chắc gần như ai cũng biết đến hệ thống MBTI đúng không nhỉ, nhưng hôm nay tôi muốn giới thiệu cho mọi người một hệ thống phân loại cực kì nổi tiếng khác, bảng thiên tính nhân vật (hay còn gọi là La bàn Đạo đức - Character Alignment Chart). Đây là một công cụ được sử dụng phổ biến trong nhiều trò chơi nhập vai (RPG), tiểu thuyết, và cả manga để mô tả tính cách và xu hướng đạo đức của nhân vật. Nó giúp người sáng tạo hình dung và định hình hành vi, lý tưởng của nhân vật một cách rõ ràng và nhất quán.

Bảng thiên tính thường bao gồm 9 ô vuông, được sắp xếp theo hai trục:
• Trục ngang: đại diện cho trật tự (Lawful) và hỗn loạn (Chaotic).
• Trục dọc: đại diện cho thiện (Good) và ác (Evil).

Sự kết hợp của hai trục này tạo ra chín thiên tính khác nhau, mỗi thiên tính mô tả một kiểu nhân vật với những đặc điểm đạo đức riêng biệt:

1. Lawful Good (Hợp Pháp - Thiện):
• Tuân thủ luật lệ và quy tắc, đề cao trách nhiệm và trật tự xã hội.
• Hành động vì lợi ích chung, sẵn sàng hy sinh bản thân để bảo vệ những người yếu thế.
Ví dụ: Captain America (Marvel)

2. Neutral Good (Trung Lập - Thiện):
• Tìm kiếm sự cân bằng giữa trật tự và tự do, hành động theo bản năng đạo đức của bản thân.
• Giúp đỡ người khác khi có thể, nhưng không bị ràng buộc bởi luật lệ hay quy tắc cứng nhắc.
Ví dụ: Yoh Asakura (Shaman King)

3. Chaotic Good (Hỗn Loạn - Thiện):
• Phá vỡ luật lệ vì mục đích tốt đẹp, đề cao tự do cá nhân và sự bình đẳng.
• Sử dụng những phương pháp phi truyền thống để đạt được mục tiêu, bất chấp luật pháp hay quy tắc.
Ví dụ: Inuyasha (Inuyasha)

4. Lawful Neutral (Hợp Pháp - Trung Lập):
• Tuân thủ luật lệ và quy tắc một cách nghiêm ngặt, không quan tâm đến thiện hay ác.
• Có thể hành động tàn nhẫn hoặc ích kỷ miễn là trong khuôn khổ luật pháp.
Ví dụ: L. (Death Note)

5. True Neutral (Chân Chính - Trung Lập):
• Tìm kiếm sự cân bằng giữa tất cả các phe phái và quan điểm, không thiên vị về thiện hay ác, trật tự hay hỗn loạn.
• Hành động dựa trên logic và lý trí, không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc hay đạo đức.
Ví dụ: Lelouch vi Britannia (Code Geass)

6. Chaotic Neutral (Hỗn Loạn - Trung Lập):
• Hành động theo bản năng và ham muốn cá nhân, không quan tâm đến luật lệ, đạo đức hay trật tự xã hội.
• Có thể là anh hùng hoặc phản diện, tùy thuộc vào tình huống và lợi ích của họ.
Ví dụ: Seto Kaiba (Yu-Gi-Oh!)

7. Lawful Evil (Hợp Pháp - Tà Ác):
• Sử dụng luật lệ và trật tự để phục vụ mục đích xấu xa, áp bức và bóc lột người khác.
• Tin tưởng vào quyền lực và sự kiểm soát, sẵn sàng hy sinh cá nhân để đạt được mục tiêu.
Ví dụ: Danzo (Naruto)

8. Neutral Evil (Trung Lập - Tà Ác):
• Tìm kiếm lợi ích cá nhân bằng mọi giá, không quan tâm đến luật lệ, đạo đức hay cảm xúc của người khác.
• Có thể tàn nhẫn và độc ác, nhưng cũng có thể xảo quyệt và thao túng.
Ví dụ: Voldermort (Harry Potter), Naraku (Inuyasha)

9. Chaotic Evil (Hỗn Loạn - Tà Ác):
• Gieo rắc hỗn loạn và tàn phá vì mục đích giải trí hoặc thỏa mãn ham muốn cá nhân.
• Phá vỡ luật lệ và trật tự xã hội, không quan tâm đến hậu quả.
Ví dụ: Joker (Batman)

II. SO SÁNH THIÊN TÍNH ĐẠO ĐỨC GIỮA FYODOR DOSTOEVSKY VÀ DAZAI OSAMU

1. Fyodor Dostoevsky: Neutral Evil (Trung Lập Tà Ác)

Đôi khi thiên tính này còn được gọi là “Chân Chính Tà Ác” bởi nhân vật mang kiểu thiên tính này sẽ không thuộc bất kỳ mặt nào trong trục “Luật Pháp - Hỗn Loạn”, nhưng lại rơi về phía xấu xa trên trục đạo đức “Thiện - Ác”. Điểm làm nên nét đặc trưng của kiểu nhân vật này nằm ở việc: họ sẵn sàng hợp tác với bất kì ai nếu kẻ đó đem lại <lợi ích> cho họ. Nhấn mạnh lại, họ chỉ quan tâm tới <lợi ích> của họ. Những nhân vật này không coi người khác như những cá thể giống mình về mặt cảm xúc và nhu cầu mà chỉ coi họ là bàn đạp hoặc vật ngáng đường thấp kém hơn bản thân nhân vật Trung Lập Tà Ác và được họ sử dụng để thăng tiến tới cấp độ cao hơn. Nhân vật Trung Lập Tà Ác có bản chất là những kẻ ích kỷ, bất kể họ thuộc phe nào, họ thậm chí có thể bán đứng phe xấu nếu điều đó giúp đạt được mục tiêu của họ dễ dàng hơn.

Một số nhân vật Trung Lập Tà Ác còn có thể làm đảo lộn cả thế giới bằng cách lật đổ trật tự cũ, mặc kệ là tốt hay xấu, để thiết lập trật tự thế giới của riêng họ, không phải vì cách của họ tốt hơn hoặc vì niềm vui đạt được khi phá bỏ thế giới cũ, mà vì họ muốn nắm giữ quyền lực. Họ sẽ thực hiện điều đó bằng bất kỳ phương tiện nào có sẵn. Đối với một nhân vật Trung Lập Tà Ác, danh dự, tiêu chuẩn và giữ lời hứa đều tốt đẹp đấy, miễn là nó không cản trở họ. Nếu đối thủ của họ là người danh dự và tử tế, thì điều đó thật tuyệt vời vì họ có thể lợi dụng nó. Họ rất dễ thốt ra câu "Tôi đã nói dối đó.”

Vì những lí do trên, Trung Lập Tà Ác thường được coi là loại thiên tính nguy hiểm nhất. Thông thường, nhân vật Trung Lập Tà Ác là những kẻ chỉ tuân theo những quy tắc hoặc bộ quy tắc mang lại lợi ích cho họ. Các nhân vật này sẽ sử dụng luật pháp nếu nó phù hợp với họ nhưng sẽ ngay lập tức loại bỏ nó khi cần thiết, và chỉ cần họ mong muốn một điều gì, họ không ngại vượt qua mọi ranh giới để đạt được điều đó.

Đọc đến đây chắc mọi người cũng biết tại sao tôi lại phân Fyodor trở thành loại nhân vật mang thiên tính Trung Lập Tà Ác rồi nhỉ. Từ cách hành xử lối nói chuyện, Fyodor luôn coi bản thân như một sinh vật ưu việt hơn hết thảy nhân loại (“tùy tùng của Chúa”) và chắc chỉ có Dazai mới được anh ta coi là một người cùng đẳng cấp trí tuệ với mình. Fyodor cũng sẵn sàng làm mọi thứ để đạt được mục đích của mình - tẩy rửa tội lỗi của các siêu năng lực gia - thứ chỉ có thể đạt được nếu anh nắm trong tay The Book, thế nên anh không ngần ngại dùng đại dịch Vampire để làm trật tự thế giới này đảo lộn. Và như đã nói ở trên, là nhân vật Trung Lập Tà Ác, anh sẵn sàng hợp tác với mọi tổ chức và cá nhân chỉ cần bọn họ đem lại lợi ích cho anh, có thể kể đến như The Guild, DOA và Shibusawa Tatsuhiko.

Một điều càng chứng minh rằng Fyodor cực kì phù hợp với vai trò Trung Lập Tà Ác nằm ở khả năng thao túng kinh khủng của anh, một điều đã được tôi làm rõ ở bài “Phân tích cách thức thao túng người khác của Dazai và Fyodor” nên ở bài này, tôi sẽ chỉ lướt qua về một ví dụ khá nổi trội: đó là mối quan hệ giữa Fyodor và Sigma. Trong toàn bộ arc Meursault, Sigma là người vô cùng xui xẻo khi kẹp giữa ba người (điên) là Fyodor-Dazai-Gogol. Bản thân Sigma lại là một người luôn cảm thấy bản thân thật bình thường và thua kém người khác nên càng dễ trở thành đối tượng để Fyodor lừa gạt. Anh biết thừa rằng Sigma ghét phải trở thành con rối để mặc cho người khác thao túng và Sigma luôn khao khát một mái nhà như ADA, nên anh từng bước từng bước lừa Sigma dùng siêu năng lực để đọc thông tin trong đầu anh, từ đó bị mắc kẹt trong vô số luồng thông tin khổng lồ. Đến chap hiện tại, có thể kết luận rằng mọi việc đều tiến triển theo đúng mong muốn của Fyodor, bậc thầy thao túng sự kiện, và tất cả các nhân vật còn lại trong BSD sắp sửa đối mặt với một khó khăn mới mang tên “dị điểm tam cực”.

2. Dazai Osamu: Chaotic Neutral (Hỗn Loạn Trung Lập)

Một nhân vật được coi là có thiên tính Hỗn Loạn Trung Lập khi họ không thuộc phe “Thiện - Ác” trên trục đạo đức nhưng lại thiên về phía Hỗn Loạn trong trục “Luật Pháp - Hỗn Loạn”. Nhân vật Hỗn Loạn Trung Lập có thể khá tốt bụng và thậm chí đôi khi còn giúp đỡ người khác, nhưng họ không hề cảm thấy bị ràng buộc với việc phải giúp đỡ người khác (tức là không coi giúp đỡ người khác là trách nhiệm mà bản thân phải làm) và thường không suy nghĩ đến hậu quả cho hành động của mình.

Cụ thể hơn, các nhân vật Hỗn Loạn Trung Lập làm bất cứ điều gì họ thích và mặc kệ hậu quả xảy ra (trừ khi hành động đó đem lại rủi ro quá lớn). Có người coi họ như những kẻ tự do tuyệt đối, còn những người khác thì lại nói họ chỉ là bọn điên rồ. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, bạn cũng không thể biết họ sẽ làm gì tiếp theo bởi mối quan tâm chính (và thường là duy nhất) của các nhân vật Hỗn Loạn Trung Lập là tự do của chính bản thân họ. Rốt cuộc họ thuộc phe nào vậy? Có khi ngay cả bản thân họ cũng không biết và cũng sẽ không có ai khác biết. Bởi vậy, những nhân vật sở hữu thiên tính này trở nên vô cùng hữu ích trong các câu chuyện mà kết quả của chúng không hề phân chia ranh giới rõ ràng giữa sắc trắng và sắc đen (tức là không có kết cục nào là hoàn toàn tốt và cũng không có kết cục nào là hoàn toàn xấu).

Hầu hết các nhân vật Hỗn Loạn Trung Lập không vi phạm luật pháp liên tục, nhưng họ không đánh giá cao luật lệ. Họ tin rằng ý chí của chính họ là kim chỉ nam tốt nhất và việc ràng buộc bản thân vào bất kỳ quy tắc ứng xử nào cũng sẽ hạn chế khả năng làm những gì họ muốn. Họ không hòa hợp với những người cố gắng áp đặt bất kỳ kiểu trật tự nào lên mình vì họ cho rằng những người đó đang hạn chế tự do của họ. Nhân vật Hỗn Loạn Trung Lập thường tập trung rất mạnh vào quyền và tự do cá nhân, và sẽ kiên quyết chống lại bất kỳ hình thức áp bức nào nhắm vào họ. Họ cũng không lựa chọn mạo hiểm vì người lạ hoặc đối tác trừ khi rủi ro đó đi kèm với phần thưởng xứng đáng, nhưng họ vẫn có thể chiến đấu và thậm chí hy sinh để bảo vệ bạn bè thân thiết hoặc người thân yêu.

Nói tóm lại, chính sự mơ hồ và khó đoán của Dazai đã khiến tôi nghĩ rằng anh có xu hướng mang thiên tính Hỗn Loạn Trung Lập. Trắng và đen, tốt và xấu chưa từng mang bất cứ ý nghĩa gì đối với Dazai, dù là quá khứ, hiện tại hay tương lai, điều này sẽ vĩnh viễn không thay đổi. Bởi mục đích từ đầu đến cuối của Dazai vốn là tìm ra “mục đích sống” cơ mà, như Oda đã nói rằng, “Với cậu, phe nào cũng như nhau.” Thế nên lúc ban đầu anh đâu ngại tham gia PM để nhìn thấy cái chết ở góc độ cận cảnh rồi khao khát tìm được lẽ sống tại nơi bóng đêm ngự trị ấy. Chẳng qua sau khi tiếp xúc với những thành viên ADA và tham gia các công việc mà người tốt nên làm, Dazai đã tạm thu lại phần gai góc quanh mình để phù hợp với hoàn cảnh thôi, chứ sâu trong thâm tâm, bản chất tàn nhẫn và tối tăm của Dazai vẫn không hề thay đổi. Khi cần thiết, anh sẵn sàng sử dụng những mánh khoé thao túng và chiêu trò xấu xa để đạt được lợi ích của mình. Nhớ đến hình ảnh Ango bị băng bó toàn thân nhờ “cậu bạn cũ” này không? Và cả câu nói “35 mạng người thì có làm sao?” của Dazai dành cho Kyouka mà tôi vẫn ấn tượng cho tới tận khi viết những dòng này, đương nhiên không phải vì câu nói này cảm động.

Tuy vậy, tôi vẫn cho rằng việc gia nhập ADA đã thật sự giúp Dazai tìm thấy một thứ gì đó, tuy không phải “mục đích sống”, nhưng thứ đó đã khiến Dazai không muốn tiếp tục tìm đường chết nữa (chứ nếu thật sự muốn chết thì thiếu gì cách, chưa cần đến nhảy lầu như ở BEAST). Dưới tình huống cả ADA đang bị khắp nơi truy đuổi và bị coi là tội phạm k.h.ủ.n.g bố, anh thản nhiên để bản thân bị bắt vào Meursault và trực tiếp đối mặt với đại phản diện Fyodor, và anh còn nói với Fyodor rằng, “Kẻ thực sự khiến thế giới này chuyển động là những ai đang thét gào trong cơn bão lốc của sự vô định ngoài kia và chạy đua cùng dòng máu đang luân chuyển.” Tức là Dazai đánh giá cao cách thức những nhân vật ngoài kia như ADA, HD,...chiến đấu cho số phận của họ, một điều khiến cho họ thật “người” làm sao, khác hẳn những thiên tài luôn coi người khác thành quân cờ như Dazai và Fyodor. Tôi cho rằng góc nhìn của Dazai phiên bản ADA đã được mở rộng hơn so với phiên bản PM, bởi thay vì lựa chọn tìm sự sống trong cái chết, giờ đây, anh đã bắt đầu nhìn thấy sự sống hiện hữu trong khí thế của biết bao con người nhỏ bé ngoài kia. Và có lẽ vào một ngày nào đó xa xôi, chồi non sự sống ấy cũng sẽ bén rễ trong tâm hồn của Dazai chăng?