Trước nhà tôi có một con kênh, ngày bé tôi hay cùng đám bạn trốn ba má ra mãi tận đấu kênh bơi lội, nước hồi đó trong và mát hơn bây giờ nhiều. Ba má cấm trẻ con bọn tôi được lại kênh, dọa rằng dưới nước có ma Tây, chuyên bắt con nít để mọi ruột, nhưng chúng tôi còn bé thế thì biết sợ là gì, càng cầm tại tối càng ham bơi. Mãi cho tới một bận, nhà nội tôi có đám giỗ lúc ấy tôi bắt đầu có ý thức và nhớ được ít nhiều chuyện về con kênh, bác hai tối mới kể cho nghe về đám giỗ này, cái đám giỗ mà cả ấp đều biết và gọi là giỗ cô Chín Bé.

Không tự nhiên mà người dân ở đây sợ ma Tây. Chuyện bắt đầu từ hối cụ nội tôi tới vùng này xây nhà lập ấp. Cụ sinh được cả thảy mười một người con, trong đó có cô Chín Bé, đúng 1 tôi phải gọi là ba trẻ vì cô Chín Bé là em của ông tôi, nhưng dang trong câu chuyện của bác hai nên tôi xin được phép gọi là cô. Hồi ấy chưa có con kênh trước cửa nhà, nó thực chất là một cái ao, nhà cụ tôi ở bên kia đầu ao, về sau người ta đào móc
làm kênh nên cụ chuyển qua mé này, biến cố xảy đến trước đó không lâu.

Cô Chín Bé từ lúc sinh ra đã không được thông minh, nhanh nhẹn như người khác. Có chậm nói, chậm đầu ốc, chậm cả hành động, làm gì cũng ngày ngày ngô ngỏ. Lên mười hai tuổi thì cô bắt đầu phát bệnh, cứ cách vài bữa lại lên cơn động kinh một lần. Những lúc bình thường, có hay thơ thần chạy chơi ngoài bờ ao, ở đó có những cây dừa cao vút, không ai trồng mà chúng tự lên, trên ngọn sai trĩu quả. Cô Chín Bé bị như vậy nên không ai muốn chơi cùng, cụ tôi toàn thấy có ở bờ ao một mình, lúc xếp tàu lá dừa làm nhà, lúc lượm quả dừa đập ra uống nước. Nhưng cô chẳng bao giờ thấy chán, ai hỏi cô cũng đều bảo là có nhiều người cùng chơi lắm, hoặc thấy họ chơi nên vào chơi cùng. Không ai quan tâm đến lời một người bị thần kinh như cô nói, nên họ thấy riết thi thành quen, sau này không ai hỏi đến nữa.

Cô Chín Bé cứ như thế mà lớn lên, tới năm mười bốn tuổi thì sinh chuyện. Năm đó mưa nhiều, nước trong ao mấp mé bỏ, có người trong ấp qua quảng rìa ao thấy cô Chín Bé vừa ngồi cạnh cây dừa vừa hát:

“Cây dừa cao thật là cao,

Đi qua không chào lộn cổ xuống ao,

Lộn xuống ao lấy sao mà vớt,

Lỡ gãy sao thì chớt đó nghen.

Người ta mới hỏi cô hát cái gì ghê vậy, cô Chín. Bé chỉ cưới tay cô lúa nước, thấy trái dừa trôi gần đó, cô vội rụt tay lại, số hãi nói:

"Sọ, sọ kìa!"

Cụ tôi nghe người ta đồn là cô Chín Bé dạo này bệnh nặng lắm, họ khuyên cụ nhất cô vào nhà, cứ để cô lang thang rồi gây chuyện thì chết. Cụ biết thế nhưng không đành lòng nhất cả Một hôm, cụ quyết hỏi xem cô nghe ai hát bài hát đảng sợ kia còn mảng cô học cái gì không học, chỉ toàn học linh tinh. Có Chín Bé ngây ngô đáp: "Trên cây dừa có đầu người cứ rớt bụp bụp xuống ao, ai không biết vớt lên là chết đó nghen. Cụ phiên lòng vì cô làm, sau hôm đó cụ cấm cô hát bài ấy, có mà hát, cụ sẽ nhốt trong nhà không cho ra ngoài chơi nữa.

Cô Chín Bé sợ cụ như sợ cọp, nghe đến nhốt trong nhà là thôi hẳn. Nhưng mấy hôm sau cụ lại bắt gặp cô lúi húi đào bởi gì đó ở gốc dừa. Cô liền chỉ chùm dừa cao tít, gọi đây là đầu người và trái dừa khô trôi lập lờ mặt nước là sọ người, cô không cho ai vớt lên ăn nên mới đào hố chôn chúng đi. Cụ tôi cáu quá đánh cỏ một trận, rồi nhốt cô vào nhà. Cô rối rít xin tha, khóc lóc một hồi thì cụ lại thương mà cho cô ra ngoài.

Giá mà cụ cứ nhất có như thế thì dã không nên chuyên. Hôm ấy có đi dầu tới tối mịt chưa về, cụ dốt đèn đi tìm, ra bờ ao thi thấy có đang ngồi khóc ở dãy. Hỏi thế nào có cũng không nói chỉ bảo là đau làm, hai tay ôm bụng. Còn tưởng có ăn phải cái gi là nên cụ cho cô uống thuốc, thực ra mấy thử lá mà cụ sắc cho
cô phần lớn đều có tác dụng an thần. Sau khi dỗ cô uống xong cả nhà liền đi ngủ. Nửa đêm cô Chín Bé bật dậy kêu khóc, cứ giãy đành đạch trên giường, không cho ai động vào người. Cô kêu đau lắm, luôn mõm đuổi mọi người di và nói có một ông người trắng đến cần, ông cần đau lắm, rồi vùng dậy muốn chạy nhưng cụ tôi giữ lại được.

Cụ nào biết cô kêu la cái gì đâu, tưởng có phát bệnh nên nói năng điện dại vì mắt cô trợn ngược, miệng sủi bọt trắng, người cứ giật lên đùng đùng.

Từ sau đêm hôm đó, cô Chín Bé thành ra thất thần, trước còn thấy cô cười nói chứ giờ thì không. Cô cứ ngôi ở cửa nhà nhìn ra bờ ao, chỗ có mấy cây dừa cao vút, lãm nhóm câu hát:

“Cây dừa cao thật là cao,

Đi qua không chào lộn cổ xuống ao,

Lộn xuống ao lấy sao mà vớt,

Lỡ gãy sào thì chớt đó nghen"

Bằng đi một thời gian, hôm ấy cụ phải đi có việc, nhà chỉ còn mấy đứa nhỏ trông nhau. Sấm tối cụ vé, tìm trong nhà không thấy cô Chín Bé đầu, cụ mới hỏi ông tôi - năm đó mười sáu tuổi. Ông tôi bảo chiều đi câu cả về thấy có ở bờ ao bên đầu nhà kia, thể là cụ vội vã ra đó tìm.

Lúc đến nơi, cụ thấy một cảnh hết sức hãi hùng, cô Chín Bé nằm sõng soài dưới gốc cây dừa, trên người không mảnh vải che thân. Cụ vội bé bóng cô vào nhà, lấy nước lau người cho cô, lại phát hiện giữa hai chân có chảy máu. Đúng lúc ấy cô giật mình tinh day, khóc rẻ lên. Cụ hỏi gì cũng chỉ nói là do ông người. trắng ở bờ ao làm, chẳng ai hiếu cô nói gì, nhưng từ đó cụ biết ở chỗ bờ ao kiu có sự bất thường

Quả nhiên sau đó không lâu, bờ ao sụt mất một mảng, ngôi trong nhà nghe nước nuốt đất cứ “thum thủm” mấy tiếng, mọi người đều chạy ra xem. Mặt ao sùi bọt lợn gợn, có cái gì đó trôi lên, cô Chín Bé bỗng reo to:

"So dừa, sọ dừa!” Rồi cô lao ra vớt.

Cái mà cô vớt lên không phải sọ dừa, mà là một cái sọ người xám đen. Ai nấy đều khiếp hãi, bảo cô mau vứt đi. Nhưng cô lại cười khanh khách đáp, “vẫn còn nhiều lắm”. Nói đoạn, cô Chín Bé đào đất quanh gốc dừa lên, rất nhanh liền thấy cả chục cái đầu lâu chôn dưới đó.

Về sau mọi người còn đào được cả những bộ quần áo rằn ri nữa, ai nấy đều cho rằng bờ ao này trước kia từng là hồ chôn tập thể của linh Tây, đêm qua cũng được chục cái đầu lâu ở đấy. Cụ tôi bấy giờ mới ngờ ngợ, cái ông người trắng mà cô Chín Bé vẫn nói, có khi nào là hồn ma lính Tây không? Cụ hỏi đi hỏi lại có. đó là người hay ma? Mỗi lần nhắc đến ông người trắng thì cô lại khóc, có sợ lắm, ông ta hay dọa sẽ dìm cô xuống ao. Vậy là củ tôi xác định ngay được cô Chín Bé bị ma trêu rồi.

Những tưởng dẹp cái hố chôn tập thể của lính Tây đi là cô Chín Bé hết bị mà trêu. Thế nhưng tới buổi chiều muộn hôm đó, cụ nghe người ta hô hoán ngoài bờ ao, chỗ có cây dừa công thần nó trối ra mặt ao, có người treo cổ ở đó. Khốn thay người chết lại chính là cô Chín Bé nhà cụ tôi. Càng kinh hoàng hơn là có Chín Bé đang mang thai tới tháng thứ tư, người ta bảo cô điên dở thì ai thèm dây vào, họa chăng chỉ có ma, bảy giờ ma nó đòi con nên bắt có treo cổ ở đây. Cô Chín Bé chết tức tưởi khi mới mười bốn tuổi. Chuyện ấy ngay tới cụ tôi cũng tin, và suốt một thời gian dài người ta kể cho nhau nghe vụ có con với ma Tây của cô Chín Bé, sau này câu chuyện bị chế thành nhiều dị bản khác nhau.

Bác hai kể xong thì thở dài thườn thượt, bác lại ra bàn thờ thập cho cô Chín Bé một nén nhang. Tôi không tin chuyện có con với ma, nếu đúng như những gì bác hai kể, thì đây là một tội ác và kẻ gây ra nó chính là một người sống gần đó. Cô Chín Bé nhiều lần nhìn thấy ma Tây trên cây dừa, có bị cụ đánh nên không gọi đó là sọ người nữa, về sau nhìn thấy sọ người thật, có lại gọi đó là sự dừa, vậy chắc chắn là có không sợ ma. Cô chỉ sợ ông người trắng, tôi xin nhấn mạnh vào từ “người” chính vì đầu óc có không được bình thường nên mọi người hầu như bỏ qua lời cô nói, nhưng tôi tin cô Chín Bé nhận biết được kẻ đó là người. Còn một điều nữa, nếu như đó là ma thì đáng ra cô sẽ bị dìm xuống ao chết như nó vẫn dọa, nhưng ngày ấy cô lại treo cổ. Tôi cho rằng cô Chín Bé vì thường xuyên chạm mặt ông người trắng kia, nên đã sợ hãi tới mức tìm đến cái chết và có hoàn toàn không bị ma trêu.

Dẫu sao thì chuyện cũng xảy ra cách đây rất lâu rồi, tôi dù muốn cũng không tài nào minh oan cho cô Chín Bé được nữa

Khuya hôm đó ba má đón tôi từ nhà nội về, dọc đường tôi vẫn mải nghĩ rồi bỗng giật mình khi nghe thấy phía sau vang lên một tiếng động. Hình như có trái dừa vừa rụng xuống kênh, rồi bất chợt có giọng hát theo gió vọng lại:

“Cây dừa mọc ở bờ ao,

Đi qua không chào lộn cổ chết tươi...”