TL: - Mối quan hệ giữa nguyên nhân và kết quả là mối quan hệ khách quan, bao hàm tính tất yếu. Không có nguyên nhân nào không dẫn tới kết quả nhất định và ngược lại không có kết quả nào mà không có nguyên nhân.

- Nguyên nhân là cái sinh ra kết quả, nên nguyên nhân bao giờ cũng có trước kết quả, còn kết quả bao giờ cũng xuất hiện sau nguyên nhân. Tuy nhiên, không phải mối liên hệ trước sau nào về thời gian đều nằm trong mối quan hệ nhân quả mà chỉ những tác động lẫn nhau gây ra biến đổi nhất định nào đó mới được coi là quan hệ nhân quả. VD mùa hè kế tiếp mùa xuân nhưng mùa xuân không phải là nguyên nhân của mùa hè. Cái phân biệt quan hệ nhân quả với quan hệ kế tiếp về mặt thời gian là ở chỗ nguyên nhân và kết quả có quan hệ sản sinh ra nhau. VD nguyên nhân của các mùa trong năm là do trái đất khi chuyển động trong quỹ đạo, trục của nó bao giờ cũng có độ nghiêng không đổi và hướng về một phía, nên hai nửa cầu Bắc và Nam luân phiên ngả về phía mặt trời, sinh ra các mùa.

-Một nguyên nhân có thể sinh ra một hoặc nhiều kết quả ( chặt phá rừng có thể gây ra nhiều hậu quả như lũ lụt, hạn hán, thay đổi khí hậu của cả một vùng,...) và một kết quả có thể do nhiều nguyên nhân tạo nên ( nguyên nhân của mất mùa có thể do hạn hán, do lũ lụt cũng có thể là do côn trùng phá hoại,...)

- Sự tác động của nhiều nguyên nhân dẫn đến sự hình thành một kết quả có thể diễn ra theo các hướng thuận nghịch khác nhau và đều có ảnh hưởng đến sự hình thành kết quả.

- Một nguyên nhân có thể dẫn đến nhiều kết quả, trong đó có kết quả chính và kết quả phụ, cơ bản và không cơ bản, trực tiếp hay gián tiếp.

-Trong sự vận động của thế giới vật chất, không có nguyên nhân đầu tiên và kết quả cuối cùng. Nguyên nhân và kết quả luôn thay đổi vị trí cho nhau: Một sự vật, hiện tượng trong mối quan hệ cụ thể nhất định là nguyên nhân thì trong quan hệ cụ thể khác lại là kết quả và ngược lại.

-Nguyên nhân sinh ra kết quả, song kết quả không thụ động mà có khả năng tác động trở lại nguyên nhân.