II. Những nhân tố chủ yếu tác động đến quyết định đầu tư dài hạn của doanh nghiệp 

          Quyết định đầu tư dài hạn của DN  là quyết định có tính chất chiến lược có ảnh hưởng đến sự thành bại trong kinh  doanh của DN trên thương trường. Do vậy khi có nhu cầu đầu tư dài hạn doanh nghiệp phải xem xét kỹ các yếu tố trực tiếp ảnh hưởng tới quyết định đầu tư của mình. Đó là chính sách kinh tế của nhà nước, thị trường và sự cạnh tranh, lợi tức vay vốn và thuế trong kinh doanh, sự tiến bộ của kỹ thuật công nghệ và cuối cùng là khả năng tài chính của doanh nghiệp.

1. Chính sách quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước

          Nhà nước là người hướng dẫn, kiểm soát và điều tiết hoạt động của DN trong các thành phần kinh tế. Được thể hiện thông qua các hiến pháp, chính sách kinh tế, trong các luật lệ và biện pháp kinh tế  nhằm tạo hành lang, môi trường kinh tế lành mạnh, định hướng cho DN phát triển.

+ Trên cơ sở phát luật về kinh tế và các chính sách kinh tế, nhà nước tạo môi trường và hành lang cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất – kinh doanh và hướng các hoạt động của doanh nghiệp phục vụ chiến lược phát triển kinh tế xã hội trong mỗi thời kỳ.

+ Chính sách kinh tế của Nhà nước đối với doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng trong định hướng đầu tư phát triển kinh doanh, với các đòn bẩy kinh tế. Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh vào các ngành nghề, lĩnh vực có lợi cho đất nước.

Trong mỗi thời kỳ, nhà nước sẽ định hướng, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư kinh doanh vào một số ngành nghề, lĩnh vực có lợi cho kinh tế đất nước, kèm theo đó sẽ là những ưu đãi dành cho doanh nghiệp. Do vậy, để đi đến quyết định đầu tư, trước hết các doanh nghiệp cần phải nghiên cứu, xem xét đến chính sách kinh tế của Nhà nước như chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách thuế, chính sách thuê đất…vv và nên xem xét đầu tư vào những ngành nghề phù hợp với chính sách kinh tế của nhà nước để hưởng những ưu đãi đặc biệt đó.

2. Thị trường và sự cạnh tranh

+ Trong nền kinh tế hàng hoá, thị trường tiêu thụ sản phẩm là một căn cứ hết sức quan trọng để doanh nghiệp quyết định đầu tư. Bởi vì  trong nền kinh tế thị trường DN sản xuất một loại sản phẩm nào đó phải phù hợp  với yêu cầu của người tiêu dùng, nên phải xem xét mức cầu của thị trường đồng  thời khi đầu tư phải chú ý khai thác lợi thế riêng của DN mới đứng vững được  trong cạnh tranh.

Vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp là phải đầu tư để sản xuất ra những sản phẩm mà người tiêu dùng cần, tức là để xem xét vấn đề đầu tư, doanh nghiệp cần căn cứ vào nhu cầu sản phẩm trên thị trường hiện tại và tương lai.

Việc nghiên cứu và phân tích thị trường nhằm xác định mức cầu về sản phẩm, phục vụ cho quyết định đầu tư đòi hỏi phải được xem xét hết sức khoa học và bằng sự nhậy cảm trong kinh doanh của nhà quản trị doanh nghiệp.

+ Tuy nhiên, khi xem xét thị trường thì không thể bỏ qua yếu tố cạnh tranh.

Yếu tố này đòi hỏi doanh nghiệp trong đầu tư phải căn cứ vào tình hình hiện tại của doanh nghiệp, khả năng về các đối thủ cạnh tranh, của những sản phẩm thay thế cho các sản phẩm của doanh nghiệp. Từ đó, dự đoán tình hình trong tương lai để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp và tạo được lợi thế riêng cho doanh nghiệp trên thị trường.

3. Chi phí tài chính ( Lợi tức vay vốn và thuế trong kinh doanh)

Sự thay đổi về lãi suất và chính sách thuế sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến chi phí đầu tư của doanh nghiệp.

+ Để thực hiện đầu tư, ngoài phần vốn tự có doanh nghiệp còn phải sử dụng vốn vay và đương nhiên là phải trả lãi tiền vay. Và việc trả lãi tiền vay sẽ làm tăng thêm chi phí cho mỗi đồng vốn đầu tư. Do đó, doanh nghiệp không thể không tính đến yếu tố lãi suất trong quyết định đầu tư, Vì đây là yếu tố ảnh hưởng tới chi phí đầu tư của doanh nghiệp.

+ Bên cạnh yếu tố lãi vay, thuế cũng là yếu tố tác động quan trọng. Thuế là công cụ của Nhà nước để điều tiết và định hướng cho doanh nghiệp đầu tư kinh doanh. Đối với doanh nghiệp, Thuế trong kinh doanh cao hay thấp sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận và lợi nhuận ròng của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp phải tính toán kỹ về các khoản lãi vay, các khoản thuế phải trả và cân đối với mức lợi nhuận có thể đạt được do dự án đầu tư mang lại. Yếu tố này sẽ góp phần kích thích hay hạn chế quyết định đầu tư của doanh nghiệp.

4. Sự tiến bộ của khoa học và công nghệ.

          Nó có thể là cơ hội hoặc cũng có thể là nguy cơ đe doạ đối với sự đầu tư của mỗi doanh nghiệp. Tính toán được mức độ phát triển của khoa học công nghệ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định đầu tư vào loại máy móc thiết bị nào nhằm nâng cao năng suất lao động, tránh sự lạc hậu về kỹ thuật trong tương lai, hạn chế tình trạng sản phẩm đưa ra không phù hợp với nhu câù của thị trường dẫn đến thua lỗ trong kinh doanh.

Yếu tố này sẽ ảnh hưởng tới việc lựa chọn các trang thiết bị, phương pháp khấu hao tài sản cố định, chất lượng và giá thành của sản phẩm…vv. Việc lựa chọn sai lầm trong dự báo tiến bộ của khoa học và công nghệ có thể ảnh hưởng tới tính khả thi và hiệu quả của dự án đầu tư.

          Sự tiến bộ của khoa học công nghệ cũng đòi hỏi DN dám chấp nhận những mạo hiểm trong đầu tư để phát triển sản phẩm mới. Đầu tư dài hạn phải đón đầu sự tiến bộ khoa học công nghệ, ngược lại nếu DN không kịp thời tiếp cận với công nghệ tiên tiến sẽ dẫn đến tình trạng làm ăn thô lỗ và dẫn đến phá sản.

5. Mức độ rủi ro của dự án đầu tư. (Độ vững chắc tin cậy của đầu  tư )

Trong nền kinh tế thị trường, mỗi quyết định đầu tư đều có thể gắn với những rủi ro nhất định do sự biến động của thị trường trong tương lai. Vì vậy, nếu đầu tư có khả năng đảm bảo vững chắc  sẽ kích thích nhà đầu tư tham gia. còn một quyết định đầu tư đặt trong tương lai không chắc chắn sẽ làm cho các nhà đầu tư lo ngại, thiếu tin tưởng vào sự phát triển của doanh nghiệp và từ đó sẽ hạn chế khả năng đầu tư.

6. Khả năng tài chính của doanh nghiệp.

          Khả năng tài chính của doanh nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp xác định độ lớn của dự án đầu tư. Để  đi đến Quyết định đầu tư phải được xem xét trong giới hạn về khả năng tài chính của doanh nghiệp (gồm nguồn  tự có và nguồn có thể huy động thêm) và dự báo nhu cầu đầu tư trong tương lai. Doanh nghiệp không thể quyết định thực hiện các dự án đầu tư vượt quá khả năng tài chính của mình. Đây là yếu tố nội tại chi phối đến việc quyết định đầu tư  của một doanh nghiệp. Ngoài ra doanh nghiệp cần phải tính đến mức độ rủi ro do các yếu tố khách quan của nền kinh tế thị trường đem lại như lạm phát, khủng hoảng...

Trên đây là các yếu tố ảnh hưởng có tính chất quyết định đến kế hoạch đầu tư của DN. Hay nói khác đi, trong việc đầu tư của DN có một loạt các lực tác động khác nhau mà DN phải tính đến trước khi đi đến quyết định đầu tư.