Sang Thu

Khoảng khắc giao mùa có lẽ là khoảng khắc đẹp nhất của thiên nhiên . Nó gieo vào lòng người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như giao hoà đồng điệu . Khi chúng ta chưa hết ngỡ ngàng với màu nắng rực của mùa hè thì mùa Thu đến . Thu đến mang theo sự dịu dàng của đất trời và niềm lãng mạn trong lòng người, thôi thúc bao nét bút lên mực để  “Sang Thu”ra đời bởi Hữu Thỉnh  như lời cảm thán đầy tinh tế về giây phút chuyển giao khi Hạ tàn, lập Thu, về nỗi suy tư miên man của đời người
Bài thơ được Hữu Thỉnh sáng tác vào gần cuối năm 1977 (sau ngày giải phóng đất nước 2 năm) trong một cuộc thi sáng tác thơ ca tại trại hè. In lần đầu ở báo Văn nghệ, sau đó in trong tập thơ Từ chiến hào đến thành phố. Với lối viết theo thể thơ 5 chữ, cô đọng, súc tích Cả bài thơ là giọng điệu nhẹ nhàng, đôi lúc trầm lắng suy tư. Bài thơ là sự rung động của hồn thơ trước thiên nhiên khi đất trời sang thu, một bức tranh giao mùa tuyệt đẹp.

Mở đầu bài thơ, người đọc có thể nhận ra ngay cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh khi tiết trời sang thu.

“Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.

Cảm nhận đầu tiên của tác giả chính là hương ổi, một mùi hương thật thân quen, gần gũi. Hương ổi kết hợp với từ “bỗng” gợi lên biết bao cảm giác đột ngột, ngỡ ngàng, cùng với đó là động từ “phả” cho thấy hương thơm đậm sánh lại hòa vào trong cơn gió se se của mùa thu. Không chỉ vậy từ phả còn cho thấy tư thế chủ động của hương ổi, khiến hương thơm càng sánh, càng đậm hơn.

Hương ổi cũng gợi nên không gian rất làng quê với những ngõ xóm sum suê cây lá, đó chính là hương vị mùa thu chỉ có riêng trong thơ Hữu Thỉnh. “Sương chùng chình” – nghệ thuật nhân hóa, cho ta thấy dáng vẻ của sương cũng như đang quyến luyến, cố đi chậm thật chậm để tận hưởng nốt cái ấm áp của mùa hè, dường như nó chưa muốn bước hẳn sang thu. Với hệ thống hình ảnh độc đáo, miêu tả sinh động tác giả đã miêu tả một cách tài tình những dấu hiệu đầu tiên của mùa thu.

Trước những tín hiệu thu về lòng người dường như cũng có sự băn khoăn, xốn xang. Tình thái từ “Hình như” diễn đạt cảm xúc mơ hồ, chưa xác định, dường như nhà thơ vẫn còn đôi chút băn khoăn, đôi chút ngỡ ngàng: liệu có phải mùa thu đã đến thật không? Khổ thơ là những cảm nhận tinh tế, mới mẻ của tác giả lúc thu sang.

Ẩn sau những thay đổi của đất trời khi sang thu là tâm hồn tinh tế của nhà thơ, là niềm vui, hạnh phúc khi thu về. Những băn khoăn của tác giả ở khổ thơ trên, đã được giải đáp bằng những tín hiệu của đất trời thấm đẫm chất thu:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Bắt đầu từ những khúc sông “dềnh dàng”, chậm chạp chảy, ta không còn thấy cái dữ dội, những dòng nước cuồn cuộn như mùa hè nữa mà thay vào đó là dòng sông thu vô cùng trong trẻo, tĩnh lặng, chảy hiền hòa như đang ngẫm ngợi điều gì. Nghệ thuật nhân hóa khiến dòng sông như đang nghỉ ngơi sau một mùa hạ cuộn xiết chảy.

Ngược lại những chú chim lại vội vã về phương Nam tránh rét, đồng thời cũng gợi lên những lo toan, tất bật của cuộc sống đời thường. Hình ảnh đặc sắc nhất là đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”. Nghệ thuật nhân hóa khiến đám mây vừa hư vừa thực, tái hiện được nhịp điệu của thời gian. Đồng thời tác giả cũng hữu hình hóa cánh cổng thời gian vốn vô hình qua hình ảnh đám ấy.

Khoảnh khắc giao mùa hiện lên tinh tế, sống động qua những câu thơ giàu chất tạo hình. Ông quả là một người tinh tế và nhạy cảm khi nhìn nhận sự vật, hiện tượng trong khoảnh khắc giao mùa. Khổ thơ cuối cùng lại thể hiện rõ hơn nữa sự tinh tế của tác giả trong việc khám phá những biến chuyển của đất trời từ cuối hạ sang thu:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Nghệ thuật đối “vẫn còn >< đã vơi”, “nắng >< mưa”. Sang thu, cái nắng chang chang của mùa hạ vẫn còn nhưng những cơn mưa thì đã với dần. Sự vật của tế thiên nhiên dường như đã chuyển hóa từ dữ dội thành dịu êm. Những hàng cây lâu năm giờ không còn bất ngờ trước tiếng sấm chuyển mùa nữa. Hình ảnh “sấm” và “hàng cây đứng tuổi” là hình ảnh ẩn dụ sấm chỉ những vận động, những tác động của ngoại cảnh, những sóng gió của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi chỉ những con người từng trải, khi người ta từng trải thì những giống gió thăng trầm của cuộc đời ít khi làm cho họ bất ngờ bị động. Hay khi họ từng trải vốn sống phong phú, phần nào đó họ tránh được những sóng gió của cuộc đời. Mặt khác khi con người sang thu họ không chỉ điểm tĩnh chín chắn mà họ cũng vội vã hơn vì không còn nhiều thời gian nữa.
Bằng những câu chữ mộc mạc, giản dị nhưng không kém phần tinh tế, bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh đã mở ra trước mắt bạn đọc một bức tranh thiên nhiên vô cùng đẹp và sinh động. Tất cả đều đến từ mạch cảm xúc tự nhiên của tác giả. Qua đó, ta có thể thấy được tình yêu thiên nhiên sâu sắc của nhà thơ, hiểu được vì sao Hữu Thỉnh được coi là một trong những cây bút xuất sắc khi viết về tự nhiên, về cuộc sống.
Sang thu của Hữu Thỉnh ngắn như một hình ảnh chợt gặp, một ấn tượng chợt đến nhưng nó đã để lại trong lòng người đọc một mạch nguồn xúc cảm nhuần nhuy mà sâu lắng vô bờ. Với cảm nhận tinh tế, thời khắc giao mùa và cuối hạ sang đầu thu kết hợp với sự trải nghiệm sâu sắc về cuộc đời Hữu Thỉnh đã tạo nên một nét riêng độc đáo “Sang thu” – khúc giao mùa nhẹ nhàng mộng bâng khuâng xốn xang mà cũng thầm thì triết lý.

Bạn đang đọc truyện trên: TruyenTop.Vip

Tags: