Sáng trời ngày hạ, gà gáy từ tinh mơ,  trời cũng tờ mờ sáng. Mùa hạ là mùa thu hoạch, bà con các làng cũng đã từ lâu thức dậy, trời nhá nhem cũng là lúc lao động, các chú, các dì cũng vì miếng cơm manh áo, có người không ngủ đi kéo vó từ canh khuya, chiến tranh cùng nghèo khó bao vây, cuộc sống của người dân bần hàn vô cùng.

Bởi vậy, danh chức cán bộ của Kim Thái Hanh là vô cùng to lớn, dân đen đói nghèo, không có ăn học, người biết chữ luôn là người được trọng dụng. Thời này, mấy ai mà được làm cán bộ.

Trời sáng rộ, Thái Hanh cũng đã thức từ sớm, đi quanh vài làng gần để kiểm tra.

"Anh Hanh, cán bộ Hanh" tiếng cô Đào hớt hải chạy từ xa gọi tới, chiếc quần lem bùn đất bên vắn bên buông, cùng cái áo bà ba màu hạt dẻ đã cũ.

Thái Hanh dừng bước, nhìn.

Cô nàng thở hắt một cái.

"Cán bộ ơi, mau chạy đến nhà em, nhà em có chuyện rồi, u em đang nằm khóc ở sân"

•

"Có chuyện gì thế này?"

Thái Hanh đi tới, người lớn, người nhỏ đều vây quanh nhà bà Sáu tức u cô Đào, cái cổng ọp ẹp chật ních người.

Thấy cán bộ Hanh, bà Sáu liền chạy tới, ngồi dưới chân mà khóc.

"Cán bộ ơi, oan cho già quá, hôm qua bận đi làm sớm, cửa nhà lỏng lẻo, có đôi gà mái nuôi lấy vốn, bọn nào, bọn mất dạy nào lấy mất của già rồi" bà lão mặt đầy nước mắt, buồn rầu nhìn cái sân bé tẹo đã không còn đôi gà mái.

Thái Hanh thở dài, về đây mấy tháng mới có vụ này xảy đến, mấy vụ lặt vặt này thường do món Mẫn điều công xử lí, thậm chí cứ thế mà qua. Nhà nào ghê gớm thì chửi bới dăm ba ngày, hiền lành thì để lẳng lặng trôi qua. Gà mà mất chỉ sợ sáng rõ đã không còn.

"Nhà già nghèo xác nghèo xơ, cơm chả đủ ăn, áo chẳng đủ mặc, cả năm trời trông nghóng đôi gà, dăm ba quả trứng, gà mất rồi già biết phải làm sao, cán bộ làm chứng cho già, cán bộ phải giúp cho già" bà lão khóc, tiếng rên rỉ âm ỉ bên tai, mọi người lắc đầu xuôi qua, vụ trộm vặt này thiếu cha gì, nhà nào xui thì dính phải, chẳng ai muốn đó lại là nhà mình cả, mất rồi, khóc mãi cũng bằng không.

Thái Hanh im lặng, người người rì rầm tai này tai nọ cũng đủ, mất con gà cũng là chuyện lớn, dân nghèo gì mà chẳng tiếc.

"Bác nghe tôi, gà mất chỉ sợ có tìm cũng không ra" anh thở dài.

"Bác bình tĩnh một lát, kẻ xấu rồi sẽ lộ diện mà xin lỗi bác, tôi có làm chứng bây giờ, tôi sao tìm ra ngay được người lấy cho bác"

Vài người hàng xóm cũng đôi ba lời nói xuống, khuyên bà giữ bình tĩnh, của đi thay người, dân gian hẫng còn nói, khóc nhiều cũng chẳng ra gạo mà ăn, hẫng vậy bà Sáu cũng ngừng khóc.

Đào đứng một bên lại đỡ u dậy, nói ba lời thủ thầm, rồi thôi.

"Trưa nay đến uỷ ban, tôi cho bác vài hũ gạo ăn hai ba hôm nhé"

Kim Thái Hanh là cán bộ mới, nhất thời chưa có biện pháp nào răn đe, là người làm quan, lại thương dân nghèo, dân đói, đến cảnh này lòng cũng xót xa vô cùng, bản thân anh cũng muốn mềm mỏng một chút để mọi người được hưởng quyền lợi như nhau, sống tốt hơn mà không phải lo mất mát thứ gì.

Lặng đi một chốc, dòng người bắt đầu xua nhau đi khi thấy điều công Mẫn đi tới.

"Nào nào nào, còn tụ tập đông như vậy, mấy người sợ không có việc làm, đứng ở đây tám chuyện với nhau đấy à, mau tản ra đi làm việc, vụ mùa còn chưa xong"

Đội trưởng điều công hay công an xóm Mẫn gắt gỏng đuổi người đi làm. Anh này làm công cho xã uỷ, khắt khe, ghê gớm, mấy người lười nhác bỏ việc tác xã sẽ thẳng tay đánh xuống, không khoan nhượng, không chiếu cố.

Anh ta sơ tán được đám dân đen, quay ra Thái Hanh nói.

"Cán bộ nhân nhượng chỉ khiến họ càng lười nhác hơn, mất đôi gà đổi vài ba bữa cơm, làm gì có cái dễ ăn như thế" rồi rời đi.

•

Ban trưa mặt trời đến quá độ, đã đứng bóng người.

Trong phòng hội đồng, món cán bộ đang bàn chuyện mở lớp sắp tới ở làng.

"Lớp học  đã hoàn thiện, chuyện bây giờ là chờ người dạy đến, rồi chúng ta đi khuyên dân đen cho trẻ con đi học" bác Minh phân bua.

"Nhà nước hỗ trợ việc học đúng không bác?"

"Có hỗ trợ 90% vẫn là còn 10% cho người dạy lấy chút lương bổng" bác trả lời.

"Cơ mà phát triển được sẽ gặp khó khăn, không phải ai cũng chịu dạy ở đây đây lâu, giáo viên bây giờ rất được trọng"

Bác nói, món bác Mến, bác Bính ngồi đầu cũng gật gù theo.

Bọn họ cũng cơ may hiểu chút việc làng, việc xóm, biết đọc dăm con chữ, khôn lỏi một chút, cũng đã khấm khá hơn việc chân lấm tay bùn quanh năm.

"Cán bộ Hanh có ý kiến gì không?" bác Minh rất biết trọng người tài, càng mến mộ hơn người trẻ nhưng tài giỏi, quan điểm bác rất thích.

"Em không có, cũng chỉ sợ người ở đây sẽ đi học không nhiều, em có nói chuyện với vài người, họ đều nói đông con, hào ăn không đủ, không đủ nuôi con chữ" Thái Hanh trả lời.

"Tất yếu là như vậy, nhà nước có hỗ trợ đến mấy thì cũng không có khả năng đứa nào cũng được thầy u cho đi, cái này cần phải xem xét lâu dài"

Mọi người không ai ừm hứm gì nữa, ai quay về chỗ người ấy làm.

•

Xế chiều, chuyến xe từ Hà Nội cũng đến, rốt cuộc cũng đã tới vùng quê nhỏ bé này.

Điền Chính Quốc thở hắt một cái vì mệt, ngồi xe cả ngày cả người đều ê ẩm.

Đứng trước uỷ ban xã Bình Minh, Chính Quốc thấy một đám trẻ con đứng ở đây như đợi sẵn.

Khuôn mặt trắng ngần cùng với mái tóc soăn tự nhiên hơi dài, khí chất của một nhà giáo nội thành khiến mọi người bắt mắt, ai nấy đều nhìn chằm chằm.

Chính Quốc có thói quen thở dài, trán rịn mồ hôi, cái áo sơ-mi trắng cũng ướt một mảng, tác phong cùng ăn mặc nom chuẩn người nhà giáo, mặt trắng, tóc đen, áo sơ-mi trắng, quần thô màu nâu trầm hơi rộng cùng đôi dày "kiểu Tây".

Đám trẻ con mặt nhem mày bẩn, ăn mặc lôi thôi đứng mắt trố tròn, mấy cô gái làng cũng từ xa xa cánh đồng nhòm ngó.

Chao ôi thật khả ái, khuôn mặt thật ưa nhìn.

Là một thầy giáo, phải chăng người làm công chức nhà nước ai cũng thật ưa nhìn làm sao. Mấy cô tay còn cầm bó lúa, xuýt xoa nhìn xa xa nơi uỷ ban.

Mấy cô ả tranh nhau.

"Thầy giáo đấy à, nom trẻ mà đẹp thế" Mây mắt cứ ngoái ngoái nhìn xa, với lấy Đào túm hỏi.

"Đâu đâu, nhìn xem nào..."

"Ái chà, thầy giáo đấy, khéo đúng rồi, trẻ thế nhỉ, nhìn trông đẹp hơn cán bộ Hanh ấy à"

Ả Đào tí ta tí tửng, vừa nhìn vừa đánh giá rất hăng say.

"Chết thôi, lỡ mê cán bộ Hanh rồi, giờ thêm thầy giáo này nữa, này, hay tôi đi theo thầy giáo kia chứ, nhìn đúng ý trung nhân của tôi rồi"

Đào mơ mộng mà rằng với mấy cô bạn thân, liền ăn một bó lúa vào đầu.

Bích nói.

"Bố cái con dở"

"Bảo ai dở" làng này có Đào đanh đá loại một chẳng ai dám loại hai, hai cô cầm lúa đập nhau túi bụi.

Chạy một đoạn mệt thở hắt không ra hơi.

Mây mới rắc dầu vào lửa cho Đào.

"Đào nhận người ta làm ý trung nhân, chứ tôi thấy cô vừa xấu vừa già, nhìn trông, giống u người ta quá trời"

Sau đó là một xổ tiếng cười ào ra, khắp một mảng đồng lớn toàn là tiếng mấy cô thiếu nữ cãi nhau um ti cả.

Kết thúc câu chuyện ấy là câu nói chốt hạ của Linh.

"Đây là đây chỉ thích mỗi cán bộ Hanh"

Dù sao thì cũng không thể tranh chấp, cán bộ Hanh cũng vô cùng hấp dẫn đó nha.

•

Vẻ ngoài của Chính Quốc quá nổi bật, ai cũng nhìn bằng ánh mắt hiếu kì và thích thú.

"Em là Điền Chính Quốc, là thầy giáo của xã mình từ ngày hôm nay"

Chính Quốc cúi chào trước tất cả mọi người cùng các cán bộ chính quyền uỷ ban nhân dân. Trước mặt em là người lớn người nhỏ, già có, mà trẻ em thì nhiều, nhìn xem ai cũng có nét hồ hởi trên mặt, phải chăng đến hôm này, em đang được mọi người chào đón.

Chính Quốc có dáng người thanh tao, giọng nói nhỏ nhẹ, tác phong chỉn chu dứt khoát. Ánh mắt to tròn, hoạt bát, có hơi gấp gáp nhìn về phía danh vị cán bộ xã của Kim Thái Hanh, môi khẽ mỉm.

Đồng loạt người gật gù, thầy giáo này ưa nhìn quá.

"Thầy Quốc đã bao nhiêu tuổi rồi" tiếng bác Minh hướng về em mà hỏi.

Chính Quốc ngồi xuống ghế, thẳng lưng mỉm cười.

"Em hai mươi mốt"

"Thầy còn trẻ mà giỏi quá"

"Em cảm ơn"

Rồi hướng về phía mọi người cúi đầu một cái, ai nấy đều vỗ tay to chúc mừng.

Một hồi, ngồi lặng nghỉ ngơi đôi chút, có tiếng nói tới, Chính Quốc ngẩng đầu.

"Chào mừng thầy"

Thái Hanh lại chỗ em, một cái bắt tay lịch sự dành cho lời chào. Chính Quốc mỉm cười bắt lấy bàn tay dơ trước mặt.

Kim Thái Hanh nói nhỏ, khuôn miệng cười tươi. Hơi cúi xuống.

"Chúc mừng Quốc nhé, chào mừng đến đây"

Chính Quốc nhoẻn miệng cười xinh, thì thầm đáp lại.

"Đã được gặp lại anh"