1. Nhân vật Mị

a, Trước khi về nhà thống lí Pá Tra

*Mị xinh đẹp, tài hoa

Mị có tài thổi sáo, "Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo", tiếng sáo tiếng lá của Mị hay đến nỗi "có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị". Sức hút mạnh mẽ của tiếng sáo thể hiện cái tài và cái tình của người thổi. Mị đã gửi gắm nhiều tình cảm vào tiếng sáo, khiến lay động cả lòng người.

Mị còn có là người con gái có nhan sắc, xinh đẹp nên những đêm mùa xuân ấy, "Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị". Vẻ đẹp ấy đã làm say đắm biết bao chàng trai bản.

=> Mị với nhan sắc và tài hoa của mình xứng đáng tìm thấy hạnh phúc cùng người yêu thương Mị. Mị từng là mơ ước, là tình yêu thầm thương trộm nhớ của biết bao chàng trai ở Hồng Ngài.

*Mị tự chủ, mạnh mẽ, hiếu thảo, giàu lòng thương.

Mị khao khát yêu và được yêu, Mị có người yêu, đêm tình mùa xuân ấy Mị đã hẹn hò với người yêu và tín hiệu là chiếc nhẫn đeo ở ngón tay. Mị đi tìm hạnh phúc chính đáng và có lẽ đã sống hạnh phúc nếu không bị thống lý Pá Tra bắt cóc làm "con dâu gạt nợ".

Khi cha có ý định gả bán Mị cho nhà thống lí trừ nợ, Mị quả quyết ngay: "Bố đừng bán con cho nhà giàu!". Mị thà ở nhà làm ruộng làm nương cực khổ trả nợ trong tự do chứ quyết không biến mình thành thứ hàng hóa.Từ đây ta thấy được Mị có khả năng tự quyết định cuộc đời mình, không chấp nhận biến mình thành nô lệ của kẻ khác.

Song Mị cũng là người giàu tình yêu thương, hiếu thảo. Mị thương bố, dù phận mình làm dâu cực khổ, "Có đến hàng mấy tháng liền, đêm nào Mị cũng khóc". Mị từng về vái bố rồi định đi chết, nhưng rồi vì bố, Mị cố sống để trả nợ. Mị đã hi sinh hạnh phúc, tự do cả đời mình, sống không bằng chết, đền ơn hiếu với cha.