Ngót bảy mươi, người bạn kháng chiến của ba anh dù đã ngấm đủ gian truân thời nằm rừng, nhưng những nhát rìu bổ củi của ông vẫn sắc ngọt, chính xác mười lần như một. (Còn anh, gã đàn ông chưa tới tứ tuần, thang máy chung cư mất điện, mới leo từ lầu một lên lầu 5 đã thở ra tai).

Một thanh củi bất ngờ văng ra bay ngược lên khiến ông phải nghiêng người né tránh. Đứa cháu nội 5 tuổi vỗ tay reo: "A a a, má ơi ra coi củi nó giỡn với nội nè". Cái nhìn của chú nhóc khiến anh bất ngờ.

Tại nhà mình, người bạn của anh đang cởi trần bế đứa con trai chừng 3 tuổi. Thằng bé xoa xoa lồng ngực của ba, rồi thích thú hét toáng: "Ba có dú (vú) hột, má có dú cao!". Phát hiện của cu con lại một lần nữa khiến anh phải bật cười.

Bà cụ láng giềng biết anh về quê, ghé qua thăm. Đang lúc mẹ anh đang còn trong bếp, vừa bước vô sân bà cụ đã lên tiếng: "Hôm nay bà nhà nấu món gì đãi con trai mà mới vào tới cửa đã nghe mồm mũi tranh nhau thế?". Ôi chao, chữ nghĩa của đời sống, cứ như cầm được trên tay.

Hóa ra, những năm tháng sống ở thị thành náo nhiệt, một bước lên xe, hai bước phòng lạnh, thói quen được tiện nghi hầu hạ đã ăn sâu vào anh.

Không khó để anh nhận ra một cách rõ ràng, rằng sức lực của anh thua kém hẳn ông cụ bổ củi, mà ngay tư duy anh cũng cảm thấy mình có gì lười nhác và xơ cứng.

Chẳng phải một gã có học vị thạc sĩ được đào tạo bài bản, đứng đầu một đơn vị là anh không đủ khả năng sử dụng tiếng mẹ đẻ để diễn tả cảm xúc và trình bày tư tưởng của mình. Nhưng trong các cuộc họp hoặc hội nghị, anh thường có những bài phát biểu bằng thứ ngôn ngữ như được đúc sẵn trong khuôn với những cụm từ sáng choang, nhẵn lì, lặp đi lặp lại: "Năng động sáng tạo; nỗ lực phấn đấu; bắt đầu cất cánh; vươn lên tầm cao mới...". Trong tiếng hoan hô nồng nhiệt của cử tọa, đôi khi anh cũng nhìn thấy những cái tay đưa lên dụi mắt hoặc những cái ngáp không kịp che...

Ờ nhỉ, thế mà bấy nhiêu năm sao anh không nhận ra phần đời thực của mình đã bị nhấn chìm?

ST.