Lê Minh Khuê tiêu biểu cho dòng văn học trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Bà có rất nhiều tác phẩm hay, được bạn đọc yêu qu‎ý và đón nhận. Trong số đó ta không thể không nhắc tới truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" nổi tiếng nhất của bà. Truyện ngắn kể về ba cô thanh niên xung phong với vẻ đẹp phẩm chất anh hùng và tâm hồn lạc quan, yêu đời làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn. Đến với đoạn trích kể về cuộc sống chiến đấu và sinh hoạt thường ngày, ta thấy hiện rõ lên những vẻ đẹp phẩm chất và tâm hồn cao qu‎‎ý của các cô.

Lê Minh Khuê sinh năm 1949, quê ở huyện Tĩnh Gia, Thanh Hoá. Bà là nhà văn chuyên về chuyện ngắn, đề tài thường hướng đến trong những năm tháng kháng chiến là cuộc sống tuổi trẻ của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. "Những ngôi sao xa xôi" ra đời năm 1971, là giai đoạn mà cuộc đấu tranh của dân tộc đang diễn ra hết sức ác liệt. Đoạn trích về cuộc sống hàng ngày của ba cô thanh niên xung phong đã thể hiện đặc sắc những phẩm chất chiến sĩ gan da, can trường, đâu đó trong tâm hồn còn mang nét thiếu nữ hồn nhiên và mơ mộng.

Phương Định, Thao và Nho, ba cô gái với những hoàn cảnh, tính cách khác nhau giờ đây cùng tụ lại trên chiến trường với mục đích chung là bảo vệ Tổ quốc. Phương Định là một cô gái Hà thành có ngoại hình rất đẹp, cùng người mẹ thân yêu trải qua một tuổi thơ, thời học sinh êm đềm. Tưởng chừng như cuộc sống về sau vẫn bình yên như thế thì Phương Định lại quyết định gia nhập thanh niên xung phong. Tiếp theo là chị Thao  lớn nhất trong cả bọn, có lẽ cái xuất thân từ miền quê lúa đã rèn dũa cho chị cái tính cách táo bạo, đáng gờm mà ai cũng phải nể sợ. Bên cạnh đó, ẩn chứa trong vẻ ngoài cứng cỏi của cô là một trái tim ấm áp, bao giờ cũng chăm lo cho các em mà nhận hết phần khó về mình. Cuối cùng phải kể đến là em út Nho, cô nhỏ hơn các chị mình nhiều nên cũng có phần trẻ con hơn, thích ăn kẹo, thích nhõng nhẽo với chị, những hình ảnh ấy làm ta mường tượng tới một cô gái hồn nhiên, vô tư lự, nhỏ bé, nhưng không vì thế mà ta coi cô là người nhút nhát. Trên chiến trường, cô cũng là người thanh niên can đảm và trách nhiệm không kém gì chị mình. Nơi các cô sống cực kì khó khăn và nguy hiểm, là một hang đá dưới chân một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, đây là vùng trọng điểm nên ngày nào cũng có máy bay địch thả bom càn quét, vậy nên gần như không có sự sống nào có thể tồn tại được nơi đây. Công việc có nguy hiểm nhưng các cô vẫn hoàn thành bất chấp, mang trong mình dũng khí kiên cường, mạnh mẽ.

Đầu tiên, ta đến với hoàn cảnh chiến đấu của các cô. Công việc đòi hỏi các cô không chỉ chạy trên cao điểm cả ban đêm mà còn cả ban ngày,  phơi mình dưới con mắt "cú vọ của giặc Mỹ". Ban ngày lúc nào cũng nóng bức, trên cao điểm không có cây xanh lại làm không khí nóng hơn. Các cô phải làm việc trong môi trường cực khổ như thế đấy, nơi mà không phải cô gái thành thị nào, hay những cô gái trẻ nào có thể thoải mái mà chấp nhận. Ban ngày chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi, trên đầu họ là máy bay địch cứ vài phút lại lượn qua vài lần, chúng thả bom càn quét, chúng giết hết tất cả sự sống gặp qua, reo rắc nỗi kinh hoàng sợ hãi tột độ. Nhưng nỗi kinh hoàng âm thầm hơn lại nằm ở dưới chân kia, nơi những quả bom nổ chậm cứ chực chờ con người đến. Như loài thú ác quỷ quyệt, chúng giấu mình sau lớp đất đá và cố tình không nổ ngay, có thể nổ lúc này, có thể chốc nữ, ương bướng rình con người đến rồi đùng một cái, giết họ ngay lập tức! Bằng những câu văn ngắn được sử dụng liên tục càng thổi bùng lên sự khốc liệt, tàn bạo và căng thẳng đồn dập của chiến tranh.

Với cách nói dí dỏm, hài hước, Phương Định nói trong quả bom nổ chậm như có tay thần chết lẩn trong đó. Hắn là một thần chết không thích đùa, vậy mà cô lại nói với cái giọng điệu đùa cợt trêu chọc về hắn. Chứng tỏ các cô không hề sợ cái chết mà còn thách thức nó, hiên ngang đối mặt, mặc trên đầu mưa bom bão đạn, mặc dưới chân tử thần rình rập. Thái độ cùng cách nhìn nhận đối với cái chết của các cô khiến bất cứ ai cũng phải nể phục, là sự bình thản, coi thường hiểm nguy. Bằng cách sử dụng điểm nhìn trần thuật của Phương Định, tức ngôi thứ nhất, mọi hình ảnh và sự kiện, con người ở nơi trọng điểm ác liệt của chiến tranh sẽ được hiện lên qua cái nhìn và thái độ của chính người trong cuộc, đồng thời vận dụng được các hình ảnh tả thực một các chân thực nhất, bởi vì chính Lê Minh Khuê cũng là người trong cuộc nên cách này cực kì phù hợp. Tất cả điều sinh động và khiến cho độc giả như đang đứng ngay giữa chiến trường với các cô, trong khoảnh khắc hai tâm hồn lại có sự giao thoa, độc giả như hoà làm một với nhân vật, đồng cảm và chia sẻ tất cả cảm xúc: Lo âu, căng thẳng nhưng lại mạnh mẽ, tự tin làm nhiệm vụ.

Phương Định còn mang vết thương chưa lành miệng ở đùi, nhưng ta thấy cô không muốn tới viện quân y. Vì cô coi nó chỉ như một vết xước nho nhỏ, chẳng đáng để tâm, cô đang có công việc hết sức quan trọng, nếu rời đi bây giờ, đồng đội cô phải làm sao, liệu kế hoạch có được hoàn thành? Vì vết thương bé tí mà làm hỏng đến tiến độ hoặc làm đồng đội lo lắng thì cô không chịu được, và cô biết, nếu Thao và Nho rơi vào trường hợp như cô, thì họ cũng sẽ như thế. Cô tự ý thức được về trách nhiệm mình đang mang, cô đặt sự hoàn thành công việc còn hơn cả tính mạng và sức khoẻ mình, trong cô mang một lòng nhiệt thành, tận tâm hết mình vì nhiệm vụ thật đáng khâm phục.

Các cô coi việc hoạt động trên tuyến đường chỉ như là cái thú vui, cái trò chơi giải khuây cho cuộc sống đỡ nhàm chán. "Có ở đâu như thế này không", rồi thản nhiên kể ra về hình ảnh xung quanh, đất bốc khói, không khí bàng hoàng, thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân vẫn chạy dù biết có thể đạp phải bom. Các cô hẳn đang tận hưởng, tận hưởng cái không khí lạnh lùng. Được hi sinh, được làm việc sống hiến chính là cái thú vui vì chính họ tự nguyên tham gia chiến trường này mà? Mỗi lần phá được một quả bom, mỗi lần băng qua đoạn đường lở loét bụi mù rồi trở về an toàn, cứ mỗi lần như thế là các cô đã lập được một chiến công, đã chiến thắng thần chết độc ác rồi, còn gì vui hơn nữa đây. Những người còn đang độ thanh xuân như các cô luôn có cách để biến khó khăn thành động lực, làm niềm vui. Chính vì khinh thường hiểm nguy, chính vì thích đùa giỡn với tử thần, nên các cô mới có dũng khí mà bước tới. Ba cô gái của chúng ta là những cô gái can trường, dũng cảm, mang trong mình ‎ý chí mãnh liệt, một mục tiêu lớn lao và cao cả. Có thể khẳng định, các cô chính là những người anh hùng mà bản thân không biết, là những cô gái xứng đáng được tôn lên là những "Bông hồng thép" của Trường Sơn máu lửa anh hùng.

Cuối cùng, hãy đến với cuộc sống sinh hoạt thường ngày của các cô. Chắc ai khi đọc đến đây cũng đã một lần tò mò, liệu khi làm nhiệm vụ khắc nghiệt như vậy thì các cô có nghỉ ngơi đầy đủ không? Sau khi xong việc, các cô nhìn lại cảnh đoạn đường một lần nữa rồi thở phào chạy về hang. Bên ngoài nóng 30 độ, lại bụi bặm và bẩn thỉu, thế là vừa mới sà vào hang là các cô đã như bước ngay vào một thế giới khác. Thế giới mà các cô thả lỏng, thư giãn, và không khí trong hang mát lạnh đến nỗi làm toàn thân phải rung lên đột ngột. Tưởng chừng như các cô chỉ cần có thế thôi, uống ước suối pha đường trong ca hay bi đông, rồi nằm dài trên nền đất ẩm. Các cô lập chiến công và tự thưởng cho bản thân bằng những điều nhỏ nhặt như vậy, các cô xứng đáng nhận được nhiều hơn kia. Nhưng những điều dù giản dị nhỏ bé như lúc này cũng đủ làm các cô hạnh phúc lắm rồi, các cô nóng thì phần thưởng sẽ là ở trong hang, khát thì uống nước suối, mệt thì được nằm nghỉ. Các cô không xa hoa, không đòi hỏi, vì cái ước mơ bé nhỏ đã được hoàn thành trong cái hang này rồi. Tương phản với  mặt đường bên ngoài, trên cao điểm nóng bỏng, căng thẳng, ngột ngạt là bình yên, mát lạnh trong hang, tưởng chừng như không một dấu hiệu nào của chiến tranh có thể xâm phạm được nơi thiên đường này.

Khi làm việc, các cô là những cô gái nhanh nhẹn, hoạt bát, quyết tâm hoàn thành công việc, nhưng khi vào trong hang, các cô lại trở về với đúng tuổi thật của mình, trẻ trung, hồn nhiên, vô tư và nữ tính. Các cô nghe nhạc, có thể nghĩ lung tung, về chiến dịch lớn, xe to xe nhỏ nườm nượp trên đường, các cô vui vẻ và hài lòng từ những phần thưởng nhỏ bé, có lẽ khi đặt mình vào hoàn cảnh của các cô, ta cũng sẽ cảm thấy như vậy. Nhờ ngòi bút tài hoa điêu luyện của Lê Minh Khuê, cuộc sống tinh thần của Thao, Định và Nho được tái hiện rất sinh động.

Đêm nào các cô cũng được nghỉ, nhưng mấy đêm nay thì chịu. Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm để trò chuyện với một anh lái xe nào đó. Chỉ nhờ những lúc bình yên như thế, ta mới thấy được cái tuổi trẻ của các cô thường không hay thể hiện ra trên tuyến đường này. Các cô không phải lúc nào cũng gai góc, quyết liệt mà thực ra sâu bên trong là tâm hồn rất nữ tính. Tuổi trẻ là đây, là những con người thích giao lưu và kết bạn, vui chơi và trò chuyện, và nếu không được như vậy thì họ buồn ngay, như mấy cô phải trực điện thoại trong hang ấy. Phải là người trong cuộc mới có thể miêu tả những xúc cảm một cách chân thực, ai ai cũng có thời tuổi trẻ, và khi đọc những lời văn của Lê Minh Khuê mới dễ làm họ đồng cảm và thấu hiểu như thế. Niềm vui đối với người trẻ thực chất không có gì lớn lao cả, đời sống của họ đơn giản nhưng phong phú, nữ tính, họ dễ thấy cuộc đời thật đẹp và thoải mái, nhờ vậy mà những bước chân của họ không bao giờ chậm lại.

(Phần cơn mưa mới có mồi thôi tham khảo phần 1.3 nhé)

Đoạn trích đã thành công với những nghệ thuật đặc sắc: Ngôi kể thứ nhất làm cho câu truyện tăng tính chân thực, tin cậy; xây dựng tình huống căng thẳng, thử thách, nhân vật được khắc hoạ trên nhiều góc độ: hành động, cử chỉ, tâm lí sâu sắc; ngôn ngữ trẻ trung, nữ tính. Qua đó làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Thao, Định, Nho, các cô tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc. Cùng với Phạm Tiến Duật, cùng với Lâm Thị Mĩ Dạ, Lê Minh Khuê đã tạo nên bức tượng đài bất tử về cô thanh niên cùng phong và người lính của một thời lửa cháy. Họ là những tấm gương về lí tưởng sống cao đẹp và tinh thần xả thân vì đất nước để thế hệ thanh niên chúng ta học tập và noi theo.

Đọc "Những ngôi sao xa xôi "của Lê Minh Khuê, người đọc thấy khâm phục và yêu mến ba nhân vật trước hết bởi những phẩm chất chiến sĩ của họ. Nhưng không chỉ vậy, qua ba nhân vật này chúng ta còn cảm nhận được hình ảnh, tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ hào hùng gian khó. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này.