Đề từ

Quang Nguyệt sáng rọi bóng Kiếm Trường.
Vương lại bóng hình như sương cổ, một mảnh nhân khí đã tàn phai.

Tiền triều đổ sụp, sử sang trang,
Một mảng máu loang gột long ỷ,
mà tâm vẫn đọng nỗi tơ sầu,
Bóng xưa chẳng tàn cùng khói nguyệt.

Có kẻ vì nước mà quên người,
lại có kẻ vì một người mà giữ được cả nhân tâm.

Dưới trăng, chẳng có trung – chẳng có nghịch,
chỉ có hai kẻ cô độc,
cùng nhìn về một vầng sáng xa xôi —
mà mãi chẳng chạm tới.
-----

LỜI TỰA — DƯỚI TRĂNG, GIỮA LOẠN THẾ

Tương truyền rằng, vào buổi cuối triều Lê Sơ, khi nhân tâm đã mục ruỗng, quyền thần dấy loạn, và sông núi Đại Việt nhuốm mùi binh đao — giữa vũng bùn đục ấy, vẫn có hai người chọn giữ lấy ánh trong.

Một người, họ Đỗ, tên Nhật Hoàng, xuất thân tông thất chi thứ, phong tư thanh nhã, cốt cách như ánh trăng đầu mùa. Văn chương và lễ nghĩa tựa sinh ra đã khắc vào xương cốt. Người đời gọi y là "Bạch nguyệt chi nhân" — kẻ giữ đạo giữa dòng nước xoáy.

Một người khác, họ Nguyễn, tên Huy, vốn là võ tướng dưới trướng Mạc công Đăng Dung, thân như hổ, chí như sắt, mà lòng lại mềm tựa khói. Chàng tin vào thực lực hơn chính thống, tin rằng hòa bình có thể đến từ gươm kiếm chứ không chỉ từ thi thư.

Hai con người ấy, khác đường mà cùng tâm — một kẻ giữ chữ Lễ, một kẻ giữ chữ Nhân — gặp nhau giữa gió loạn, để rồi cả đời chẳng thể cùng đứng một bên triều, mà cũng chẳng thể rời nhau nửa bước trong lòng.

Lịch sử không chép tên họ trong chính sử.
Chỉ có hậu thế chốn dân gian, dưới mái hiên cũ, nơi khói trầm hòa cùng tiếng đàn cổ, còn lưu truyền câu đối rằng:

"Một nước đi định nửa giang sơn,
Một ánh trăng soi trọn nhân tâm."

Người chép truyện này, không dám nói đó là thật, cũng chẳng muốn phân định ai đúng ai sai.
Chỉ xin ghi lại những gì gió đã kể, trăng đã chứng, và lòng người từng nhớ —
rằng, trong một thời loạn lạc,
vẫn có hai kẻ tri âm chọn bình yên thay ngôi báu, chọn nhân nghĩa thay quyền thế.

Và câu chuyện bắt đầu —
từ mùi hương trầm trong Hàn Lâm viện,
từ tiếng kiếm ngân giữa đêm trăng,
từ hai lý tưởng không thể cùng song hành,
nhưng cùng hướng về một điều duy nhất:
Ánh sáng của nhân tâm.

⸻
6/10/2025
Cái này là giả sử nên ai không thích có thể lướt qua nha, do tui đọc sách thấy hay nên viết xuống th