H?n Ma Nhà Ð?o Si (^)

( Truy?n C? Ph?t Giáo Nh?t B?n)

Nam Mô A Di Ðà Ph?t.

V? su già d?ng dó dã lâu nhung ch?ng ai d? ý d?n ông c?. Ðó là v? su mình h?c , xuong mai, khuôn m?c g?y gò, vàng b?ch nhung luôn luôn tuoi cu?i, bi?u l? d?c t? bi, bác ái.

Cách m?y bu?c, g?n dó là m?t nhà ki?m si. Chàng ta cao l?n nhung ngu?i khô dé . Nét m?t kh?t kh? nhung không gi?ng v? kh?c kh? c?a nhà tu. Ðó là v? kh?c kh? c?a m?t ki?m si h?t th?i, tài ngh? không còn nuôi s?ng n?i thân nên dành c?p ki?m di giang h?, rày nay mai dó.

Ki?m si vào quán m?t l?n v?i nhà su. Chàng thét g?i t?u b?o. Tên này ch?y ra, lúng túng không bi?t nên ti?p ai tru?c gi?a hai ngu?i.

Nhà su nói v?i t?u b?o:

- Anh hãy d?n ru?u th?t cho ki?m khách tru?c. Ông ?y d?n tru?c ta và dáng ch?ng còn nhi?u vi?c g?p.

Nghe v?y, chàng ki?m si v?i xua tay:

- T?u b?o hãy tí?p nhà su tru?c. C?n gi? l? v?i m?t v? d?o cao d?c tr?ng, còn k? giang h? kh?n khó, kh?i c?n tr?ng dãi.

Hai ngu?i cùng thi l? - Ki?m si t? gi?i thi?u:

- Tôi là Ta Mã Sum.

Hai ngu?i cùng ng?i m?t bàn v?i nhau - th?c an d?n ra ch? có com tr?ng, mang kho và ngó sen lu?c. Qua câu chuy?n trao d?i , h? m?i bi?t là c? hai cùng dang d?n t?nh Ki Ô Tô b?ng con du?ng Tô cai Dô . T?i sao h? không cùng k?t b?n v?i nhau, cùng di m?t lu?t cho d?m dài d? v?ng vì có b?n d?ng hành ? sau b?a com , hai ngu?i dã tr? nên dôi b?n. Hành lý c?a h? không nhi?u l?m. Ta Mã Sum ch? có hai thanh ki?m , còn nhà d?o si thì xách m?t cái b? v?i trông r?t nghèo nàn . H? v?a di v?a trò chuy?n r?t tuong d?c. Nhà su luôn k? chuy?n hành d?o còn Ta Mã Sum thì k? chuy?n nh?ng kinh nghi?m t?ng tr?i trên bu?c du?ng giang h? phiêu b?t c?a mình.

Con du?ng Cai Tô Dô th?t nh?n nh?p. Hành khách ngu?c xuôi, d? m?t các nhà su, Ki?m si, nh?ng ngu?i hành huong di vi?ng các d?n chùa, c? nh?ng ngu?i hát d?o , mãi võ, làm trò th? thu?t và r?t nhi?u hành kh?t di xin an, d?u d?i chi?c nón th?t l?n, che kín m?t.

Nhi?u v? lãnh chúa, thu?ng h?ng ng? trong ki?u , có quân lính theo h?u. M?i l?n h? di qua , dân chúng l?i kính c?n cúi mình r?p d?t, t? s? chào m?ng. N?u có v? lãnh chúa cùng di chung m?t du?ng thì v? nào ch?c v? cao, b?ng l?c h?u s? du?c nhu?ng di tru?c.

Ngu?i ta còn th?y trên du?ng Tô Cai Dô nh?ng van nhân , thi si di ng?m c?nh, tìm v?n tho ho?c nh?ng h?a si dang say mê ghi l?i phong c?nh h?u tình trên n?n l?a.

Ta Mã Sum k? cho nhà su nghe v? di vãng c?a mình , dã theo h?c nh?ng ai d? tr? thành ki?m si, dã t?ng d?ng d? bao nhiêu tr?n và gi?t du?c bao nhiêu ngu?i.

V? su già không chê trách gì Ta Mã Sum. Theo oÂng , ông là ngu?i d?o d?c su?t d?i không h? làm h?i ai, không gi?t ai, không gây cho ai bu?n r?u, dau d?n . Nhung , Ta Mã Sum, chàng là ki?m si mà ki?m si thì ph?i dánh, ph?i gi?t. Ông không th? khuyên chàng hay ch? trích nh?ng hành d?ng dó. M?i ngu?i có m?t s? ph?n. Sau khi ch?t, h? s? d?u thai tr? l?i làm ngu?i hay làm thú v?t tùy theo cái nhân mà h? gây ra . Ai cung có th? g?p co duyên d? tr? nên t?t c? n?u h? ch?u tu hành. Con ngu?i, súc v?t, cây c? m?t ngày kia d?u có th? thành Ph?t.

Nhà su luôn mi?ng "Nam Mô" và dem các di?u d?o lý ra nói cho Ta Mã Sum nghe. Ông k? chuy?n Hoàng t? ?n Ð? b? Hoàng h?u d?c ác móc m?t nhung v?n t? bi, tha th? cho k? thù vì áp d?ng câu : " L?y oán báo oán, oán oán ch?p ch?ng, l?y ân báo oán, oán ?y m?i tiêu tan".

Sau m?y ngày làm b?n d?ng hành , h? dã tr? nên thân thi?t. Nhà su có di?u gì d?u nói h?t cho ki?m si nghe , không gi?u m?t chuy?n gì. M?t hôm, ông tr? cái b? v?i dang deo trên vai, nói v?i Ta Mã Sum:

- Ông b?n có bi?t cái b? v?i mà tôi deo kè kè bên mình này d?ng cái gì không?

Ta Mã Sum l?c d?u:

- Không bi?t du?c! có gì quý giá không, thua d?o si.

- Quý l?m.

- Ch?c là m?t tu?ng Ph?t?

- Không.

- Hay là m?t cu?n kinh quý giá mang l?i vàng ng?c c?a d?c Nhu Lai?

- Cung không n?t.

Ta Mã Sum nghi th?m: " Hay là m?t chi?c rang c?a d?c Ph?t". H?n d?nh h?i dùa th? nhung không dám, dành tuyên b? ch?u thua.

Nhà su thông th? dáp:

- Trong chi?c b? nghèo nàn này có hai tram nén b?c.

Ta Mã Sum cu?i:

Ð?o si gi?n tôi làm chi, t?i nghi?p! N?u ngu?i có m?t s? ti?n l?n nhu v?y thì ngu?i dã ch?ng di kh?t th?c nhu tôi dã g?p. N?u qu? th?c là chi?c b? này d?ng hai tram nén b?c thì ngu?i ph?i m?c áo d?p, tr? ? khách s?n sang tr?ng, m?i tôi u?ng ru?u quý, có dâu l?i tr? ? cái quán nghèo nàn, noi chúng ta g?p nhau.

Guong m?t d?o si sáng lên, h?n h?.

- Không, b?n d?o không dùa dâu. B?n d?o mang theo 200 nén b?c nhung không ph?i d? tiêu dùng cho mình. B?n mu?n bi?t d? làm gì ph?i không? Ðã g?i là ch? thân tình, tôi xin k? b?n nghe.

S? là m?t ngày n?, tôi di t? Ô Mô Ri d?n d?n I Kê Ga Ni. Có l? b?n bi?t vùng dó. (Ta Mã Sum g?t d?u). Tôi chua h? th?y c?nh s?c vùng nào d?p hon vùng ?y. Th?i ti?t êm d?u. Lòng tôi phoi ph?i , thanh th?n. Th?t nhiên, tôi nghe ti?ng chuông báo hi?u, m?i tín d? l?i hành l? t?i d?n th?. Ti?ng chuông th?m sâu trong lòng tôi và tôi c?m th?y m?n yêu d?c Th? Tôn vô vàn. Tôi nguy?n r?ng su?t d?i ph?i làm sao dúc cho du?c m?t tu?ng Ph?t b?ng d?ng. T? nhi?u nam qua, tôi dã di kh?p nu?c Nh?t d? xin b? thí và d? dành d?m du?c 200 nén b?c d?ng trong cái b? này. Chuy?n di này d?n Ki Ô Tô, tôi s? mu?n m?t nhà diêu kh?c lành ngh? th?c hi?n gi?c m?ng mà bao lâu nay tôi ?p ?.

Ðôi m?t d?o si r?c sáng lên vì vui thích. Hình nhu ông dang hình dung tru?c m?t, pho tu?ng Ph?t hi?n lên, k?t qu? c?a bao nhiêu nam ông dã ch?u gian kh? , dành d?m th?c hi?n di?u mình u?c nguy?n.

Ông say sua nói ti?p:

- Ð?c Ph?t s? ng? trên m?t tòa sen, ng?i theo l?i ki?t già. Bàn tay m?t c?a Ngài s? dua lên vai, lòng tay xoay ra ngoài d? ban phu?c cho chúnh sanh, trên trán Ngài có d?u hi?u toàn trí , toàn nang và n? cu?i c?a Ngài s? là n? cu?i t? bi vô lu?ng.

Ðo,ù b?n dã bi?t lý do vì sao tôi gi? gìn c?n tr?ng cái b? này.

Ông cu?i dùa:

- Ngu?i ta nói r?ng ai mang vàng b?c trong ngu?i s? deo theo m?i hi?m nguy nhung v?i m?t k? anh hùng mã thu?ng nhu ông b?n, tôi ch?ng chút gì ái ng?i hay lo l?ng c?.

Ta Mã Sum nghiêng d?u m?t cách cung kính, t? lòng cám on m? ý c?a d?o si nhung trong lòng gã dang ng?n ngang tram m?i. Trán gã nhan l?i, c? ch? gã m?t ph?n t? nhiên. Gã nghi :

- Su?t c? d?i ta ngang d?c, tung hoành vào sinh ra t? , chua bao gi? ta có du?c m?t ph?n mu?i s? b?c mà lão su già dang làm ch?. Ta dang dói rách, kh?n kh? trong khi lão có 200 nén b?c l?i nghi d?n vi?c dúc t?ong Ph?t.

Gã th? dài:

Ta dã già r?i! Tu?i 40 là tu?i veà vu?n , vô d?ng. Ki?m si d?ùn tu?i dó còn ho?t d?ng gì du?c n?a? Ch?ng ai thu d?ng ta. V?i s? b?c 200 nén c?a lão su già ch?c ch?n ta s? s?ng m?t cu?c d?i sung su?ng. Nhung có bao gi? lão cho ta m?t ít. H?a là diên m?i làm th? vì xem ra, lão dang say mê chuy?n dúc t?ong Ph?t và ch?ng nghi gì khác n?a.... . .

Lòng ghen t?c b?t d?u giày vò tâm trí Ta Mã Sum. Ðôi lúc h?n mong cho v? su già d? quên dâu dó cái b? b?c và h?n s? chi?m l?y, tr?n di . M?t ý nghi táo b?o d?n v?i h?n . H?n chép mi?ng ,nh? th?m: " Ð?i ch? là m?t cu?c phiêu luu mà m?c dích ch? là t?t hay x?u mà thôi, g?p th?i th? ph?i l?i d?ng nó, có khi ph?i t? mình t?o ra th?i th?. . ."

Ban d?u, Ta Mã Sum c? xua du?i nh?ng ý nghi b?t chính, nhung l?n h?i lòng tham dã làm m? m?t lý trí c?a gã. Gã ch? nghi cách làm sao do?t cho du?c s? b?c c?a su già. Su già thì ch?ng h? d? ý gì d?n s? thay d?i c?a Ta Mã Sum. Ông luôn tin tu?ng vào ngu?i mà ông dã nh?n là b?n d?ng hành.

Hai ngu?i d?n th? tr?n Qu?n A . Ðu?ng di bi gián do?n b?i m?t eo bi?n ph?i dùng thuy?n m?i qua du?c . Ngu?i lái thuy?n ch? cho d? 30 khách m?i lái thuy?n di. Khi bu?c xu?ng thuy?n , v? su già lo?ng cho?ng th? nào xuýt té xu?ng nu?c. Trông th?y th?, Ta Mã Sum lòng m?ng kh?p kh?i. H?n dã tìm ra cách th? tiêu nhà su d? do?t gói b?c.

H?n dìu nhà su d?n ng?i sau lái, ? m?t ch? v?ng ngu?i. Gói b?c d? ? gi?a. V? tr? cho nhà su m?t con cá dang nh?y lên kh?i m?t nu?c, th?a lúc nhà su nghiêng mình xu?ng xem, Ta Mã Sum bèn d?y nh? m?t cái. Nhà su té ngum ngay xu?ng bi?n. Ch? cho thuy?n ch?y du?c m?t quãng, Ta Mã Sum m?i làm b? la l?n:

- Tr?i oi! B?n tôi té xu?ng bi?n r?i, ng?ng l?i mau! Ng?ng l?i mau!

Gió lúc dó dang th?i m?nh. Bu?m cang gió d?y con thuy?n di vùn v?t. Khi ngu?i lái thuy?n c? s?c neo thuy?n l?i thì không còn th?y d?u v?t nhà su dâu n?a c?.

Ta Mã Sum gào lên, nu?c m?t h?n giàn gi?a:

- Lão d?o si dó là b?n thân thi?t c?a tôi. Tr?i oi, bây gi? ông ch?t di b? tôi l?i m?t mình, kh? s? thân tôi! M?i ngu?i trên thuy?n th?y v?y d?u xúc d?ng. Ta Mã Sum lau nu?c m?t, do?n nói v?i m?i ngu?i:

- Chúng ta ph?i trình v??c này t?i nhà ch?c trách d?a phuong, nhung tôi nghi làm th? m?t nhì?u thì gi? khai báo, phi?n d?n quý v? s? ch?m tr? công vi?c . Tôi cung v?y, tôi cung có vi?c g?p c?n di ngay. V? l?i, n?u khai báo, s? bác lái thuy?n b? nghi oan, t?i nghi?p. Chi b?ng ta c? ti?p tuïc hành trình, d?n Ki Ô Tô, t? tôi s? d?ng ra khai báo vi?c này, kh?i phi?n d?n quý v?.

M?i ngu?i, k? c? bác lái thuy?n, th?y có lý, s? phi?n ph?c, liên l?y nên ai cung d?ng ý là gi? kín chuy?n này và c? ti?p t?c hành trình.

Khi thuy?n c?p b?n, Ta Mã Sum c?p cái b? b?c, nh?y phóc lên b?, trong ch?c lát, không còn th?y h?n dâu n?a.

T?i hôm dó, trong phòng riêng t?i l? quán, Ta Mã Sum m? b? b?c ra xem. H?n lóa m?t khi d?m dúng 200 nén b?c n?m trong chi?c b? v?i cu k?, rách ru?i dó.

Bây gi? s? b?c dó thu?c v? h?n. H?n v? ra trong d?u k? ho?ch dùng s? b?c dó làm v?n d? mai này càng ngày, càng n?y n? thêm ra. T? dây, h?n dã thoát con nghèo dói.

H?n d?n Ki Ô Tô, thay tên d?i h?, không còn là ki?m si n?a mà tr? nên m?t thuong gia: Tô C? Bi, thuong gia m? c?c.

Hai thanh ki?m võ si d?o, h?n b?c vào trong túi g?m và c?t k? vào m?t chi?c hòm. Bây gi?, công vi?c h?ng ngày c?a h?n là giao d?ch, bán buôn, làm an càng ngày càng phát d?t, Tô C? Bi l?y v?, d? con. H?n thành d?t ngoài s?c tu?ng tu?ng. Tuy nhiên, dôi lúc h?n c?m th?y luong tâm c?n r?t. H?n bi?t rõ cái s? nghi?p d? s? c?a h?n hôm nay là do t?i ác mà nên. Ð? c? quên chuy?n x?u xa và nh?ng ám ?nh ghê r?n, h?n lao d?u công vi?c làm an, mong nh? nh?ng b?n r?n h?ng ngày xua du?i nh?ng ý nghi giày vò tâm trí h?n.

T? lúc h?n d?n l?p nghi?p ? Ki Ô Tô th?m thoát mà dã ba nam. Tô C? Bi c?m th?y c?n ngh? ngoi dôi chút d? du?ng già. H?n mua m?t bi?t th? xinh d?p, có m?t vu?n hoa to r?ng d?y anh dào, có thêm m?y cây tùng.

Hôm an tân gia, tuy du?c b?n bè thân thu?c chúc m?ng nhung Tô C? Bi không kh?i m?t thoáng bu?n r?u vì cái s?n nghi?p h?n m?i t?u thêm dây cung do noi t?i ác c?a h?n ngày xua mà có. H?n c? nguy?n r?a mãi s? nghèo dói. Chính nghèo dói dã xui h?n làm b?y, t?o nên t?i ác. Càng nghi d?n nhà su, h?n càng h?i h?n. Nhà su t? bi, d?o d?c bao nhiêu thì h?n d?c ác, x?u xa, b?n th?u b?y nhiêu.

Ðêm hôm dó, nhân tr?i có trang, Tô C? Bi d?o trong hoa viên. M?t h?n ch?t d? ý d?n m?t cây tùng. Câng tùng l? làm sao! Hình nhu có m?t cái bóng ngu?i m? ?o dang hi?n ra t? thân và cành c?a cây tùng. Thân cây là thân ngu?i,cành cây là tay, chân. Hình ?nh dó ban d?u l? m?, ?o ?o nhung càng lúc càng hi?n rõ ra. Ðó là hình dáng m?t ngu?i mình h?c, xuong mai, d?u tr?c lóc, dôi m?t sâu, má hóp, da d? tái xanh nhu m?t ngu?i ch?t trôi sông. Ngu?i ch?t dó, tr?i oi, dang c? d?ng. L?i cu?i n?a! N? cu?i th?t khoan hòa, h? x?. . .

M? hôi Tô C? Bi v? ra nhu taém. H?n h?t ho?ng hét lên:

- Kìa, nhà su!

Thây ma c?a nhà su t? t? di v? phía Tô C? Bi, càng lúc càng l?n d?n nên làm Tô C? Bi ho?ng s?, chôn ch?t chân m?t ch?, không còn d? s?c ch?y tr?n.

Thây ma d?o si dua dôi tay kh?ng khiu dã r?a h?t th?t ra ôm choàng l?y Tô C? Bi, k? b? m?t bu?n th?m sát d?n, sát d?n m?t tên tr?c phú.

Tru?c hình ?nh khi?p d?m dó, d?u là m?t ki?m si di n?a cung ph?i kinh hoàng, ch?t gi?c nhung vì nguy hi?m d?n k? bên mình nên Tô C? Bi th?y máu anh hùng n?i lên. H?n s?c nh? mình là m?t ki?m si. L?p t?c h?n ch?y vào nhà l?y thanh ki?m ra. H?n múa lên nhu gió bão, nh?m thây ma c?a nhà d?o si mà chém t?i t?p. H?n chém r?t trúng nhung l? thay, thây ma d?o si gi?ng nhu suong khói, h?t tan l?i t?, c? sán l?i, ôm choàng l?y tên c?u ki?m si. S?t ru?t, Tô C? Bi chém m?nh m?t ki?m, chi?c d?u c?a nhà su bay tung lên. Nhung kìa l? lùng thay, chi?c d?u l?i roi xu?ng n?i li?n vào c? và thây ma l?i l?nh lùng ti?n t?i.

Cu?c chi?n d?u gi?a ngu?i và ma c? th? mà kéo dài su?t dêm. Ð?n r?ng sáng h?n ma m?i tan di.

Ðêm sau, r?i dêm sau n?a cung v?y, thây ma c?a nhà su xu?t hi?n t? cây tùng và cu?c chi?n l?i tái di?n làm Tô C? Bi c?m th?y ki?t l?c. H?n ra l?nh d?n ngã cây tùng nhung dêm d?n, thây ma nhà su l?i hi?n ra t? m?t cây tùng khác. Tô C? Bi dâm ra s? dêm t?i. C? t?t m?t tr?i là h?n dã ho?ng h?t, lo s?. Cu?i cùng, h?n dóng ch?t c?a phòng, giam mình trong nhà, không dám ra ngoài vu?n khi dêm d?n. Nhung l? thay, v?a dóng c?a phòng, h?n dã th?y thây ma c?a nhà su hi?n lên trên d?u giu?ng, trên c?a s?.

Tô C? Bi phát b?nh n?ng. Su?t ngày h?n vùi d?u trong chan n?m, mi?ng luôn luôn nói s?ng.

V? h?n tìm kh?p m?t các luong y trong vùng, xin don, h?t thu?c nhung b?nh tình c?a Tô C? Bi v?n không m?y may thuyên gi?m. B?nh tình k? l? c?a nhà d?i phú thong Tô C? Bi duoïc loan truy?n di kh?p vùng, ai nghe cung l?y làm th?c m?c.

Trong vùng dó có m?t nhà su, nghe chuy?n l? thì tìm t?i. Nhà su này n?i ti?ng là d?o d?c, ai g?p vi?c gì khó khan cung tìm toí ông ch? d?n. Con h?u c?a Tô C? Bi, m?t hôm, dem chuy?n nhà k? l? c?a ch? nhân mình b?ch v?i nhà su. Nhà su h?i rõ ng?n ngu?n, suy nghi m?t lát, do?n b?o ngu?i t? gái nhà d?i phú.

- N?u dã u?ng d? m?i th? thu?c thang mà không lành thì làm l? kh?n ngu?ên, xin Tr?i Ph?t h? trì, may ra s? thuyên gi?m chang.

V? Tô C? Bi nghe v?y bèn ru?c nhà su v? nhà, k? l? d?u duôi câu chuy?n cho nhà su bi?t. Ðo?n, bà ta dua nhà su vào phòng c?a Tô C? Bi. V?a trông th?y nhà su, b?nh tình c?a Tô C? Bi b?ng gia tang tr?m tr?ng, H?n ch? tay vào nhà su mà la ho?ng:

- Ðó. . . dó. . . Nhà su. Rõ ràng không còn ai vào dó. Nhà su ngày tru?c tr? v? báo thù ta. B?t l?y h?n, b?t l?y h?n. C?u tôi, tr?i oi!

H?n run lên c?m c?p, vo v?i m?n chi?u trùm kín lên ngu?i, che kín m?t nhu c? ch?y tr?n hình ?nh ngu?i d?i di?n.

Nhà su yêu c?u d? ông ? l?i m?t mình trong phòng, do?n bu?c t?i g?n Tô C? Bi, ông nói:

- Ph?i, tôi là nhà su, b?n d?ng hành c?a ông m?y nam v? tru?c. Tôi chính là ngu?i dã b? ông xô xu?ng bi?n cách dây 3 nam qua.

- Tô C? Bi run lên. Tay chân h?n c? d?ng nhu m?t thây ma c?a ngu?i treo c? b? gió dùa. Thây ma m?i hôm ? trong vu?n không h? nói m?t ti?ng, t?i sao hôm nay l?i nói? Còn hình phaït kh?ng khi?p nào n?a dây?

Có l? doán du?c ý nghi c?a Tô C? Bi, nhà su thong th? nói:

Tôi không ph?i là thây ma. Tôi là ngu?i s?ng. Tôi nh?c l?i, tôi là nhà su dã k?t b?n cùng ông trên do?n du?ng d?n Ki Ô Tô. Tôi chính là ngu?i dã b? ông xô xu?ng bi?n cho ch?t chìm. Cung may t? nh? tôi dã t?p boi nên hôm dó, tôi boi du?c vào b?, thoát ch?t.

Tôi dã tìm ông kh?p ch?n d? xin l?i s? b?c h?u dúc cho du?c tu?ng Ph?t nhung không tìm th?y ông dâu c?. Tôi bèn ti?p t?c cu?c s?ng lanh thang, di kh?p b?n phuong, kh?t th?c, xin m?i ngu?i b? thí và tôi dã gom du?c s? ti?n d? d? dúc tu?ng Ph?t. Tu?ng Ph?t hi?n dã hoàn thành.

S? tình c? dua tôi d?n dây. Tôi d? hi?u vì dâu ông sinh b?nh. Ông dã ph?m vào m?t t?i ác kinh kh?ng nh?t d?i, dó là t?i sát nhon. Tuy nhiên, tôi là k? tu hành, tôi tha th? cho ông. Ð?c Ph?t dã d?y : " L?y d?c báo oán, oán ?y tiêu tan". Ph?i ch?m d?t thù oán và s?n sàng tha th?. Tôi không h? thù oán gì ông c?. Ông c? yên tâm. Hãy nhìn tôi dây. . .

Tô C? Bi l?m lét nhìn nhà su. Ông ta dang m?m cu?i v?i h?n. Ôi, n? cu?i d?y khoan dung, hi?n hòa vô lu?ng, làm lòng h?n t? nhiên c?m th?y nh? nhàng. Cu?i cùng h?n khóc n?c lên, qu? xu?ng chân nhà su :

- T?i l?i tôi th?t tày dình. Tôi dã xô Ngài xu?ng bi?n d? do?t l?y s? b?c. Xin Ngài tha t?i cho tôi, ch? vì tôi quá kh?n kh? . . .

- Ph?i, con ngu?i sinh ra b?n tính v?n thi?n nhung r?i cu?c d?i làm cho v?n d?c. Nghèo kh? d?y con ngu?i vào mê l?m, t?i ác, nhung bi?t sám h?i thì t?i l?i s? du?c nh? di. . .

- Thua d?o si, con h?i h?n vô cùng. Ðêm nào con cung b? ám ?nh giày vò, hành h? không nguôi. Luong Tâm con không du?c yên ?n d? hu?ng c?nh giàu sang.

- Ph?i r?i, khi mình làm di?u ác thì luong tâm không yên ?n, ch? m?t thoáng gió xao d?ng cành cây cung d? gi?t mình.

Nhà su và c?u ki?m si nói chuy?n v?i nhau y nhu ba nam tru?c h? g?p nhau trên con du?ng d?n Ki Ô Tô v?y.

Tô C? Bi kh?n kho?n xin tr? cho nhà su 400 nén b?c, t?c g?p dôi s? b?c mà h?n dã cu?p c?a nhà su, nhung nhà su khoát tay, t? ch?i:

- Không, tôi không c?n dùng d?n s? b?c dó n?a. Tôi dã dúc xong tu?ng Ph?t r?i.

Tô C? Bi van nài:

- N?u d?o si không nh?n t?c là d?o si chua th?t lòng tha th? cho d? t?. Xin Ngài c? nh?n r?i b? thí l?i cho chúng sinh nghèo kh?.

- N?u nh?n d? cho ngu?i nghèo kh? thì du?c, tôi nh?n. Bây gi?, tôi xin phép cáo t?. N?u ông b?n mu?n tôi du?c vui lòng xin ông b?n hãy d?n mình cho trong s?ch, t? nay nên làm v?êc th?ên. C?n tha th? k? khác và l?ng lu?ng v?i nh?ng k? kh?n nghèo.

T? dó, nhà phú thuong Tô C? Bi h?t b?nh, tâm h?n tr? nên thu thái. Ông t? ra nhân d?c, s?n lòng c?u giúp m?i ngu?i.

Cu?c d?i v? già c?a ông du?c dùng d? làm toàn vi?c thi?n. Ngu?i ta thu?ng th?y ông lim dim m?t và ni?m:

- Nam Mô A Di Ðà Ph?t!

Tô Ki?u Ngân

"? th? gian này, ch?ng ph?i h?n thù truø du?c h?n thù, ch? có t? bi tr? du?c h?n thù. Ðó là d?nh lu?t c?a ngàn xua".

Chi?c C?u Muôn Thu? (^)

Ðây là m?t khu r?ng xanh tuoi trong dãy núi Hy Mã L?p Son, lòng sông H?ng t? ngàn cao d? v?, ch?m ch?m ch?y nhu mu?n ngh? ngoi sau khi dã vu?t qua nhi?u do?n thác gh?nh.

Bên b? sông phía Nam, vu?t lên trên muôn ngàn cây lá xanh t?t, có m?t cây xoài kh?ng l?. Thân cây vút t?n tr?i. Cành xoài dâm ngang che c? m?t vùng tr?i r?ng l?n. Nhi?u nhánh ngã ngang trên giòng sông, soi hình xu?ng dáy nu?c, trái xoài m?p m?p, to triu c? cây.

Cây xoài là noi t? h?p c?a m?t doàn vu?n dông dúc. Tám ngàn con, chúng h?p thành m?t qu?c gia h?n hoi d?ng d?u là m?t vu?n chúa, thân hình cao d?p, s?c kh?e phi thu?ng. Ngu?n l?i thiên nhiên d? cung c?p cho toàn doàn luong th?c trong su?t c? m?t mùa. Nhuing ph?i c?n th?n, không du?c d? trái nào chín t?i, ph?i an qu? lúc còn xanh. Ðó là l?nh c?a vu?n chúa bi?t lo xa, và b?y vu?n ngoan ngoãn làm theo.

M?t hôm, m?t di?u không may x?y d?n. M?t trái xoài che khu?t b?i m?t t? ki?n to, d?n dà chín mùi, chín mùi, roi xu?ng dòng sông. Trái xoài b? nu?c cu?n di, trôi d?t vào b? boi c?a vua x? Ba La N?i v?a dúng lúc nhà vua dang t?m. Trái xoài to m?t cách khác thu?ng, m?p m?p và thom tho. Nhà vua bèn v?i nh?t lên bóc ra an th?, ngài không d?i ý ki?àn c?a viên c?n th?n. Chua khi nào vua du?c an m?t trái cây ngon nhu th?.

Th? là sau dó, các ngu?i th? r?ng du?c g?i d?n h?i ý ki?n. M?i ngu?i d?u tr? l?i là h? chua th?y cây xoài nào trái to nhu v?y. Nhung nhà vua dã quy?t d?nh s? tìm cho k? du?c cây xoài quý giá kia. Và ngày hôm sau c? m?t d?i binh thuy?n du?c huy d?ng d? vu?t dòng sông, h? chu?n b? r?t nhi?u luong th?c, quy?t d?ng l?i khi nào d?n du?c du?i g?c xoài. . .

Sau ba ngày du?ng, m?t bu?i chi?u kia, ngu?i ta tìm th?y trên m?t tri?n núi xa, m?t cây xoài cao l?n. Tin vui m?ng truy?n di r?t nhanh. Cánh tay du?c chuy?n thêm s?c m?nh. Ngu?i ta chèo su?t dêm ?y và c? ngày hôm sau.

Ð?n chi?u ngu?i ta dã g?n d?n du?c du?i cây xoài. Không th? t? h?t n?i ng?c nhiên c?a quân binh và vua quan. H? chua bao gi? th?y m?t cây to nhu th?. Ð?ng tru?c c?nh núi non hùng vi, con ngu?i th?y mình bé nh? quá. Ai n?y d?u có ít nhi?u lo ng?i. Mà hình nhu trên cây có nh?ng con v?t dang chuy?n d?ng. Không ph?i m?t vài ch?c, m?t vài tram mà hàng ngàn. Ðoàn thuy?n d?n g?n. Ngu?i ta nh?n ra dó là m?t th? gi?i vu?n dang chi?m c? c? cây xoài và sinh s?ng ? d?y. Nhà vua d?ng ? mui thuy?n cung v?a nghi?m th?y nhu th?. Qu? là m?t s? khinh m?n l?n vì t?t c? nh?ng trái xoài ngon t? tru?c d?n gi? d?u b? loài vu?n dáng ghét kia an tru?c h?t c?. L?nh truy?n ra cho t?t c? quân lính ph?i bao vây ch?t ch?, và chu?n b? s?n sàng cung tên ch? ngày mai, khi m?t tr?i tr? d?y,b?t d?u tàn sát t?t c? doàn vu?n kia!

V? phía doàn vu?n, t?t c? d?u t? v? ho?ng s?. Chúng doán bi?t có m?t tai n?n không ti?n khoáng h?u s? x?y d?n v?i chúng, m?c d?u vu?n chúa dã tìm cách làm an lòng.

Trong dêm ?y, vu?n chúa ban khoan nát óc nghi cách c?u doàn. R?i thình lình, vu?n chúa v?t trèo ra d?u cành ng? sang sông. T? dây qua b? bên kia còn xa l?m. Sông r?ng, nu?c sâu khó có m?t con vu?n nào có th? thoát du?c sang ngã này. B?ng vu?n chúa nhún mình l?y h?t s?c m?nh, dánh m?t cái nh?y sang bên kia b?. R?i vu?n chúa di tìm nh?ng s?i mây dài, n?i li?n l?i và loay hoay c?t m?t d?u dây vào thân cây, còn d?u dây kia c?t vào thân mình, xong xuôi, vu?n chúa l?i l?y h?t s?c d? nh?y tr? v? cây xoài. Vu?n chúa d?nh làm m?t chi?c c?u b?ng dây d? c?u thoát cho c? doàn mình chuy?n sang bên kia b?. Nhung, nguy thay! S?i dây b? h?t do?n ch?ng m?t s?i tay và v?a dúng khi hai tay vu?n chúa n?m du?c cành xoài dâm ra sông là s?i dây v?a cang th?ng, kéo chân vu?n ra phía sau. Không còn có th? ch?m tr? m?t giây lát n?a. Tám ngàn vu?n ph?i chuy?n sang sông dêm nay. Cho nên vu?n chúa n?m ngay trong th? dó, hai tay vu?n n?m k? nhánh xoài, chân vu?n n?i dài thêm s?i dây d? làm c?u, vu?n chúa ra l?nh cho toàn doàn qua sông. B?y vu?n ng?n ng?. Ph?i bu?c lên mình vu?n chúa? Ph?i chuy?n mình trên s?i dây dang kéo n?ng thân vu?n chúa? Tru?c s? dau lòng ?y, nhi?u con dã n?c n?, ch?y nu?c m?t. Nhung không còn ch?m tr? du?c. Ho?c xót thuong d? ngày mai ph?i tiêu di?t c?? Ho?c ph?i c?u s?ng c? doàn.

Và l?nh du?c l?p l?i m?t l?n n?a tru?c s? cuong quy?t c?a vu?n chúa. B?y vu?n chuy?n sang sông. Con nào con n?y d?u c? s?c di th?t nh? nhàng. Chúng c?m th?y nhu dang dày vò lên m?t cái gì quí, m?t trái tim dã h?t m?c hy sinh cho chúng.

Vu?n chúa dã ng?t di nhi?u l?n, nhung l?i c? tr?n tinh ngay d? n?m v?ng thân cây. B?y vu?n qua g?n h?t. Con vu?t qua cu?i cùng là con vu?n Devadatta. Ðây là con vu?n x?u xa nh?t, dã nhi?u l?n t? lòng ganh ghét vu?n chúa và tìm cách ám h?i. Nó cho là co h?i dã d?n. Nó nh?y m?nh lên mình vu?n chúa v?i t?t c? s?c m?nh c?a nó và nhún th?t m?nh trên c?u dây. Vu?n chúa tu?ng ch?ng nhu d?p c? bu?ng gan, nhung v?n c? ráng s?c n?m ch?t thân cây d? nó sang sông du?c an toàn. R?i vu?n chúa m?t l? di. Qua bên kia b? sông, con vu?n Devadatta quay nhìn l?i. Trong ánh l? m? c?a ngày s?p d?y, nó th?y thân hình vu?n chúa lông lá ph? ph?c, im không c? d?ng. T? nhiên nó cu?i m?t xu?ng, roi hai hàng l? nóng, nó h?i h?n, nó c?m ph?c d?c d? bao dung c?a vu?n chúa.

Sáng hôm sau, vua Ba Tu N?i truy?n ti?n quân. Nhung m?t ng?c nhiên l?n! Toàn th? b?y vu?n dông d?o dang dêm dã tr?n di ngã nào h?t. Quan quân dang d?ng du?i g?c cây xoài. Ngu?i ta nhìn lên. C?nh tu?ng th?t là c?m d?ng. M?t con vu?n to l?n khác thu?ng dang n?i mình v?i m?t s?i dây to b?t t? bên này sang bên kia b? sông.Vu?n n?m im không c? d?ng, hình nhu m?t ng?t di. Theo nhi?u ngu?i th? san cho bi?t thì dây là con vu?n d?u dàn. Lúc b?y gi? nhà vua rõ d?u duôi. Thì ra con vu?n d?u dàn dã l?y thân mình n?i thành c?u d? c?u thoát cho c? b?y c?a mình. Vu?n d?u dàn dã nêu guong hy sinh cao c? làm nhà vua c?m ph?c l?m. Ngài d?t nhiên t?nh ng?, nghi d?n vi?c làm ích k? và th?p hèn c?a mình: Ch? vì mu?n có nh?ng trái xoài ngon ng?t mà ngài dã dùng uy quy?n huy d?ng nhi?u ngu?i d?n dây. Ch? vì m?t ý mu?n t?m thu?ng n?u không mu?n nói là sai l?m, m?t s? t?c gi?n nh? nhen mà ngài suýt gây nên m?t s? tàn sát th?m kh?c. R?i ngài quay sang b?n th? san dang d?ng yên, không còn ham h? mu?n gi?t h?i nhu tru?c. Ngài nói to d? ch? cho h? m?t bài h?c và l?p t?c truy?n l?nh lui quân, sau khi dã sai dua vu?n chúa xu?ng và t? tay ngài vu?t ve san sóc cho vu?n chúa t?nh l?i.

Vu?n chúa dã nêu lòng hy sinh cao c? d? c?u doàn m?t cách c?m d?ng trên dây, chính là ti?n thân Ð?c Ph?t Thích Ca.

" Ngu?i tu h?nh B? Tát ph?i l?y t? bi làm g?c. Cây B? Ð? l?n m?nh nh? bám sâu g?c r? trong d?t, k? tu hành l?y T? Bi l?i l?c h?u tình làm l? s?ng".

Tôn Gi? Tí Hon (^)

Thu? Ph?t còn t?i th?, m?t hôm v? d? t? Ð?i Trí c?a Ngài, Tôn Gi? Xá L?i Ph?t, di kh?t th?c trong thành Vuong Xá. Ngài b?ng nh? d?n m?t ngu?i b?n nghèo c?a thân ph?, và mu?n d?n gieo phu?c cho ông. Tôn gi? di d?n nhà ông lão. Khi th?y Tôn gi? t? xa di l?i, ông lão nghi th?m " Kìa là cháu Upatissa ( tên c?a Tôn gi? lúc ? d?i ) yêu d?u c?a ta ngày xua d?n kh?t th?c. Y không bi?t r?ng ta không còn gì d? cho y". Nghi th?, ông lão lánh m?t, t? nh? xin du?c chút gì m?i cúng du?ng Tôn gi?. Ít hôm sau, ông lão ki?m du?c m?t ít cháo và m?t m?nh y ph?c nh? s? t?ng d?c kinh di?n Bà La Môn. Ông d?nh b?ng s? cúng du?ng Tôn gi?. Lúc ?y Tôn gi? dang nh?p d?nh quán sát th?y ông lão mu?n b? thí, nên Ngài xu?t d?nh, ôm bát d?n nhà ông lão. Tôn gi? d?ng tru?c c?a nhu thu?ng l?, ông lão ra d?nh l? Tôn gi? m?i vào nhà d? cúng du?ng. Tôn gi? ch? nh?n phân n?a bát cháo, r?i d?y n?p bát. Nhung ông lão nan n?: " B?ch Tôn gi?, dây ch? là m?t ph?n an. Xin Tôn gi? nh?n t?t c?, cho con tr?n phu?c báo d?i sau. Con mu?n cúng t?t c? cho Ngài.

Nói r?i ông lão d? tr?n bát cháo vào bát Tôn gi?. Tôn gi? Xá L?i Ph?t dùng cháo ngay t?i ch?. Khi Ngài dùng xong, ông lão l?i cúng n?t m?nh y ph?c cho Ngài. - B?ch Tôn gi?, nguy?n cho con d?i sau s? có du?c trí tu? sieâu vi?t nhu Ngài.

- Này Bà LaMôn, nguoi s? du?c to?i nguy?n.

Tôn gi? dáp, và sau khi nói l?i tùy h? công d?c, Ngài d?ng lên ti?p t?c du hành d?n K? Viên t?nh xá.

Ông lão sau khi cúng du?ng Tôn gi? thì vui m?ng vô h?n, và tang lòng ái m? d?i v?i Tôn gi?. Do s? ái kính này, ông lão thác sanh vào m?t gia dình thí ch? thu?ng xuyên c?a Tôn gi? Xá L?i Ph?t. Khi bà tín n? mang thai, bà dâm ra khát khao hon bao gi? h?t là du?c cúng du?ng cháo h?ng ngày cho chúng T? kheo c?a Tôn gi? Xá L?i Ph?t, g?m t?t c? 500 v?. Bà khao khát du?c m?c y vàng, d?n ng?i ngoài c?ng t?nh xá mà ch?c an ph?n cháo th?a c?a chúng Tang d? du?c th?a hu?ng phu?c trí trang nghiêm. Thân quy?n và ch?ng bà giúp bà th?c hi?n u?c nguy?n ?y, cúng du?ng cháo h?ng ngày cho chúng t? kheo. Có ngu?i cho r?ng s? thích m?c áo vàng c?a bà là di?m báo tru?c ngu?i con trong b?ng s? là m?t v? T? kheo d? t? Ph?t, và h? l?y làm sung su?ng.

Ðúng k? sanh n?, m?t hài nhi xinh d?p ra d?i, c? gia dình hân hoan dón ti?p. H? t?m em bé b?ng nu?c thom, m?c cho em bé nh?ng y ph?c vô cùng quý giá dã may s?n t? tru?c, và d?t em bé trong m?t chi?c nôi l?ng l?y nhu m?t hoàng cung, d?p cho em bé m?t m?n g?m sang tr?ng. R?i th?nh Tôn gi? Xá L?i Ph?t và chúng T? kheo d?n quy y cho em bé. Khi Tôn gi? d?n, em bé dang n?m ng?a nhìn cham cham vào Tôn gi? v?i m?t c?p m?t tinh anh l? k?, m?t cái nhìn trìu m?n nhu d?i v?i d?ng hàng quy?n thu?c. Em bé nghi " Ðây là th?y c?a ta d?i tru?c nh? Ngài mà ta du?c sang quý d?i này. Ta ph?i cúng du?ng Ngài m?t cái gì". Khi m? ?m em bé lên d? th? tam quy v?i Tôn gi?, nh?ng ngón tay c?a em qu?n vào trong cái m?n g?m. Gia nhân la lên " Kìa tay em bé k?t trong cái m?n g?m" và ch?y l?i g? ra thì em bé òa khóc nhu không mu?n r?i. Ngu?i m? nói: "Ð? v?y d?ng làm em bé khóc" và ?m con d?n cho Tôn gi?. Khi d?n tru?c Tôn gi?, em bé th? tay cho cái m?n r?t ph? trên chân Ngài. Ngu?i m? thông ngôn r?ng: B?ch Tôn gi?, xin Ngài nh?n cho con c?a cúng du?ng này, và cho con du?c th? tam quy làm d? t? Ngài.

Tôn gi? h?i:

- Tên d?a bé là gì?

- B?ch Tôn gi? xin cho hài nhi cái tên c?a Ngài lúc t?i th?.

- V?y nó s? mang tên Tích Sa ( Upatissa là tên c?a Tôn gi? ).

Khi du?c b?y tu?i, Tích sa nói v?i m?:

Thua m?, con mu?n xu?t gia theo Tôn gi? Xá L?i Ph?t.

- T?t l?m, cho con xu?t gia.

R?i bà m?i Tôn gi? l?i nhà b?ch:

- B?ch tôn gi?, d? t? c?a Ngài xin du?c xu?t gia v?i Ngài. Chi?u nay con s? dua y d?n tu vi?n.

Sau khi du?c Tôn gi? nh?n l?i, bà m? s?m nhi?u l? v?t cúng du?ng và d?n chú bé d?n K? Viên t?nh xá. Tôn gi? nói v?i Tích Sa:

- Tích Sa này, d?i s?ng c?a ngu?i xu?t gia r?t kham kh?. Khi mu?n ?m thì ngu?i ph?i g?p l?nh, mu?n mát ngu?i l?i g?p nóng. Nh?ng T? kheo ph?i s?ng ngu?c d?i nhu th? d?y. Li?u nguoi có ch?u d?ng không?

- B?ch Tôn gi?, con s? làm t?t c? nh?ng gì Ngài d?y b?o.

- T?t l?m.

R?i Tôn gi? d?y cho Tích Sa quán pháp b?t t?nh b?ng cách nam món d?u trong 32 món ô u? trong thân là tóc, lông, móng, rang, da. Tôn gi? l?i truy?n cho Tích sa th?p gi?i và t? dó Tích Sa kh?i s? cu?c d?i c?a m?t chú ti?u.

Ð? m?ng vi?c xu?t gia c?a con, cha m? Tích Sa cúng du?ng toàn th? chúng Tang ? K? Viên t?nh xá su?t m?t tu?n v?i m?t th? cháo th?p c?m ngon lành. Nh?ng T? kheo chua ch?ng qu? không ng?t thì th?m v?i nhau: "Ngon lành th?t! Ðâu ph?i chúng ta luôn luôn du?c nhu th? này".

Sau b?y ngày thi?t dãi chúng Tang, cha m? Tích Sa t? gi? tr? v? nhà. Qua ngày th? tám, chú ti?u Tích Sa b?t d?u ôm bát di b?c h?u doàn T? kheo do Tôn gi? Xá L?i Ph?t d?n d?u vào thành Xá V? d? kh?t th?c.

Nh?ng ngu?i trong thành ph? b?o nhau: " Nghe d?n hôm nay chú ti?u Tích Sa s? di kh?t th?c trong thành ph?. Ta hãy s?a so?n t?ng ph?m cúng du?ng". B?i th?, khi Tích Sa vào thành, nh?ng ngu?i quen bi?t cha m? chú ti?u d?u dem ph?m v?t cúng du?ng t?i t?p. Chú ti?u nh?n du?c 500 bát d?y ph?m v?t và 500 b? y ph?c dem v? chùa. Hôm sau, nh?ng ngu?i chua du?c cúng l?i thân hành dem ph?m v?t d?n t?nh xá. Chú ti?u nh?n thêm 500 bát, 500 y, r?i dâng t?t c? 1000 y,1000 bát cho chúng T? kheo t?i vu?n C?p Cô Ð?c. Do dó, chú du?c m?nh danh là thí ch? Tích Sa.

M?t hôm vào ti?t tr?i giá bu?t, trong khi Tích Sa quét d?n chung quanh t?nh xá, chú ti?u th?y chu Tang t?m nam t?m ba, dang su?i bên d?ng l?a li?n h?i:

- B?ch chu Ð?i d?c, t?i sao chu Ð?i d?c ph?i ho l?a v?y? ( tr? con thu?ng không bi?t rét là gì).

- Chú ti?u oi, chúng tôi l?nh cóng c? ngu?i ph?i ho cho ?m. B?ch chu Ð?i d?c, khi nào tr?i rét thì ta d?p m?n cho ?m. M?n s? ngan cái l?nh không cho th?m vào co th?. Chú ti?u có nhi?u phu?c d?c m?i có m?n mà d?p, ch? chúng tôi làm sao có m?n du?c!

- B?ch chu Ð?i d?c, th? thì ngày mai, v? nào c?n m?n, xin hãy di v?i con vào thành.

R?i chú xin chu Tang thông báo nhu v?y cho chúng T? kheo trong t?nh xá. B?i v?y, hôm sau có 1000 v? T? kheo cùng di theo chú ti?u.Tru?c khi vào thành Xá V?, chú ghé t?ng nhà ? ngoài thành và dã du?c 500 cái m?n. Khi vào thành, m?i ngu?i d?u d? xô d?n cúng du?ng theo l?i yêu c?u c?a chú ti?u. T?i m?t c?a ti?m, ông ch? dang ng?i sau m?t d?ng m?n cao ng?t. M?t ngu?i di du?ng dêÙn r? tai:

- Này, có m?t chú ti?u dang di xin m?n dó, nên gi?u h?t di.

Ông ch? nói:

- N?u tôi mu?n cho, thì tôi cho. Không mu?n, thì tôi không cho. Gi?u làm gì? Nhung ngu?i ta di kh?i, ông ch? ng?m nghi, và gi?u b?t hai cái m?n thu?ng h?ng trong s? m?n bày bán. Ngay lúc ?y Tích Sa cung v?a d?n. M?i th?y m?t chú ti?u ông dã dem lòng thuong m?n vô cùng. C? ngu?i ông tràn ng?p s? kính yêu chan ch?a. Ông nghi: Coi dáng yêu chua t?! Trông m?t mui m?t bé trai kháu kh?nh nhu th? kia, thì dù có dem cho c? th?t da, tim ru?t c?a ta, ta cung không ti?c, nói chi t?i vài ba cái m?n". Và l?p t?c ông rút ngay hai cái m?n quý giá nh?t d?t du?i chân Tích Sa d?nh l? mà b?ch:

- B?ch Ð?i d?c, mong sao cho con du?c th?m nhu?n ánh sáng d?o mà Ngài dã th?y.

Cu si s? du?c to?i nguy?n.

Chú ti?u chúc t?ng, r?i nói l?i tùy h? công d?c. Ngày hôm ?y chú nh?n dúng 1000 cái m?n cho chúng T? kheo. Do dó, chú du?c m?nh danh là ngu?i cho m?n. Ðó là nh? công d?c lúc m?i sanh Tích Sa dã cúng du?ng meàn cho Tôn gi? Xá L?i Ph?t.

T?i t?nh xá K? Viên, chú ti?u Tích Sa ph?i ti?p dón nh?ng c?u bé b?n c? d?n tham. Ngày nào chúng t?i, h?i han m?i chuy?n, làm cho chú không có thì gi? mà tham thi?n nh?p d?nh gì h?t. Nghi r?ng sanh t? là vi?c l?n chú d?n xin d?c Ph?t m?t d? m?c thi?n d?nh d? rút sâu vào r?ng mà tu t?p.

Khi d?n m?t khu làng. Tích Sa g?p m?t ông lão. Chú h?i:

- Thua cu si, g?n dây có m?t khu r?ng nào cho tu si ?n cu không?

- B?ch Ð?i d?c có. V?y, xin ngu?i hãy ch? du?ng cho tôi d?n dó.

M?i nhìn chú, ông lão dã có c?m tình, nên b?ng lòng d?n chú di. V?a di chú v?a h?i ônglão d?a danh nh?ng noi di qua. Khi t?i r?ng ông lão nói:

- B?ch Ð?i d?c, dây là ch? t?t lành. Ngày hãy ? dây và xu?ng làng tôi kh?t th?c. Tích Sa nh?n l?i, và t? d?y ngày ngày chú xu?ng làng d? kh?t th?c.

Dân chúng yêu kính chú khôn cùng và nan n?: "Ð?i d?c hãy ? dây th?t lâu v?i chúng tôi d? chúng tôi du?c th? tam quy ngu gi?i v?i Ngài". H? cúng du?ng nh?ng v?t d?ng c?n thi?t cho Tích Sa. M?i khi nh?n Tích Sa d?u chúc lành cho thí ch? nhu sau:

- Mong thí ch? du?c h?nh phúc an vui. Mong thí ch? kh?i kh? ách.

Sau hai tháng ? r?ng n? l?c tu t?p thi?n d?nh, Tích sa ch?ng qu? A La Hán. B?y gi? Tôn gi? Xá L?i Ph?t có ý d?nh tham chú, nên b?ch Ph?t:

- B?ch Th? Tôn, con s? di tham chú ti?u Tích Sa.

- Ðu?c nguoi c? di.

Tôn gi? d?n bên ngu?i b?n c? tri c?a Ngài là Tôn gi? M?c Ki?n Liên.

- Hi?n huynh tôi s? di tham Tích Sa.

- Tôi cung di v?i.

Và t?t c? nh?ng v? Ð?i d? t? c?a Ph?t nhu Ngài Ca Di?p, A N?u Lâu Ðà, Uu Ðà Di, Phú Lâu Na v. v...d?u di cùng Tôn gi? Xá L?i Ph?t d? tham chú ti?u ? r?ng. Khi doàn Thánh chúng d?n, dân cu ti?p dón n?ng nhi?t. H? vô cùng hân hoan khi th?y v? Thánh d? t? Ph?t n?i danh thiên h?, và xin Ngài ban m?t th?i pháp. Nhung Tôn gi? t? ch?i.

- Ta d?n tham chú ti?u Tích Sa c?a ta cái dã.

Khi Tích Sa du?c tin, chú xu?ng làng thi l? và làm b?n ph?n c?a m?t chú ti?u d?i v?i nh?ng v? tru?ng thu?ng d?y uy d?c c?a mình. Ch? ngh? ngoi dã du?c dân cu lo chu dáo t?i m?t ngôi chùa trong làng. H? l?p l?i l?i th?nh c?u nghe pháp, m?c d?u tr?i dã t?i. Tôn gi? Xá L?i ph?t nói:

- V?y hãy d?t dèn lên và loan tin cho Ph?t t? xa g?n d?n nghe.

Khi dân làng t? t?u, Tôn gi? Xá L?i Ph?t b?o Tích Sa:

- Này, Tích Sa, các thí ch? c?a con ng? ý mu?n nghe pháp. Con hãy nói pháp cho h? di.

Toàn th? dân làng d?u d?ng thanh thua:

- B?ch Tôn gi?, v? Ð?i d?c c?a chúng con dây, không bi?t gì ráo, ngoài ra hai câu: "Mong gia ch? du?c h?nh phúc an vui, mong gia ch? thoát kh?i kh? ách." Xin Ngài cho v? khác nói pháp cho chúng con nghe.

Khi ?y Tôn gi? h?i chú ti?u:

- Tích Sa, nhung làm sao d? du?c h?nh phúc an vui? Ngu?i ta làm th? nào d? thoát kh? ách? Con hãy gi?ng r?ng hai câu ?y.

- Thua vâng, b?ch Tôn gi?.

Tích Sa thang tòa, gi?ng nhu nu?c ch?y v? kh? d?, nguyên nhân kh?, Ni?t Bàn và con du?ng dua d?n t?ch di?t. Và chú k?t lu?n:

- B?ch chu Tôn gi?, dó là du?ng di c?a m?t v? A La Hán d? thoát kh?i kh? ách, d? du?c an vui.

- Gi?i! Con dã thông thu?c rành r? giáo pháp.

Nh?ng cu dân nghe xong th?i pháp d?u r?t ng?c nhiên. M?t s? m?ng vì lâu nay du?c cúng du?ng m?t v? thông tu?, nhung m?t s? t? ý b?t mãn b?o nhau:

- Không dè Ð?i d?c ?y thuy?t pháp hay nhu v?y. T?i sao lâu nay Ð?i d?c c? câm mi?ng h?n, không ch?u nói gì c?. Th?t là gan lì.

T? t?nh xá C?p Cô Ð?c, Ð?c Th? Tôn bi?t du?c tâm ni?m b?t kính c?a nh?ng cu dân này d?i v?i Tích Sa. Ngài d?ng lòng t? bi, mu?n cho h? thoát kh?i t?i báo xúc ph?m m?t v? A La Hán, nên dích thân d?n làng tham chú ti?u. Khi th?y Ð?c Ph?t dích thân d?n làng ch? vì d? tham Tích Sa dân làng m?i hoàn toàn công nh?n t?m quan trong c?a v? Ð?i d?c tí hon này. Ngài b?o Tích Sa dua Ngài lên t?n núi cao nh?t t? dó có th? nhìn xu?ng bi?n c?, và h?i:

- Tích Sa, khi d?ng trên d?nh núi này, nhìn quanh con th?y gì?

- B?ch Th? Tôn, con th?y nu?c bi?n mênh mông không b? b?n.

- Con nghi gì khi th?y d?i duong?

- B?ch Th? Tôn, con nghi: trong vô s? ki?p luân h?i, ta dã d? bao nhiêu là nu?c m?t d? khóc vì nh?ng n?i dau kh?, nu?c m?t ta có l? còn nhi?u hon nu?c trong b?n bi?n l?n kia.

- Ðúng l?m, Tích Sa.

R?i Ngài di tham d?ng dá noi Tích Sa cu trú.

- Con nghi gì khi cu trú noi dây?

- B?ch Th? Tôn, con nghi, ta dã ch?t vô s? l?n, vô s? l?øn thi hài ta dã n?m trên m?t d?t này.

- Ðúng l?m, Tích Sa! Không có m?t noi nào trên m?t d?t mà chúng sanh không x? b? thân m?ng vô s? l?n ? dó.

Và Ngài h?i ti?p:

- Tích Sa, khi con nghe ti?ng h? báo g?m trong r?ng sâu con có s? không?

- B?ch Th? Tôn, con không s?. Trái l?i m?t ni?m yêu thích núi r?ng l?i tang lên trong tâm th?m con.

Và Tích Sa dã d?c cho Ph?t nghe 60 bài tho mình dã c?m h?ng t? r?ng sâu.

Sau khi tham các noi, Ð?c Th? Tôn t? giã:

- Tích Sa, bây gi? ta tr? v? t?nh xá. Con mu?n di theo ta hay ? l?i r?ng?

- B?ch Th? Tôn, n?u th?y con (ch? Tôn gi? Xá L?i Ph?t) mu?n con tr? v?, con s? tr? v?. Ngài mu?n con ? l?i, con s? ? l?i.

Tôn gi? doán bi?t Tích Sa không mu?n tr? v? nên b?o:

- Tích Sa, con hãy ? l?i núi r?ng, n?u con mu?n v?y.

Tích Sa d?nh l? Ph?t và chu Tôn Gi? r?i quay tr? v? r?ng, sau khi dua ti?n các Ngài m?t quãng xa.

T?i Di?u Pháp du?ng trong t?nh xá C?p Cô Ð?c, khi chúng T? kheo ng?i bàn tán v? h?nh x? ly c?a Tích Sa, h? không ng?t l?i tán thán:

- Khó thay nh?ng gì Tích Sa dã làm, b? t?t c? l?i du?ng, cung kính, d? rút vào ?n sâu trong r?ng! Ð?c Ph?t nhân dó th?t lên bài k? th? 75 trong kinh Pháp cú. "M?t n?o du?ng d?n d?n th? l?i, m?t n?o du?ng khác d?n d?n Ni?t Bàn. Hàng T? kheo d? t? d?ng Giác Ng? khi hi?u nhhu v?y, không nên tham bám l?i du?ng th? gian, mà hãy chuyên tâm vào h?nh d?c cu thi?n d?nh".

Thích N? Trí H?i

"M?t trông th?y s?c r?i thôi

Tai nghe th?y ti?ng nghe r?i thì không

Tro tro l?ng l?ng cõi lòng

Nh? nhàng ta bu?c ra vòng th? gian."

Không Ðau Ru?t B?ng . . . (^)

Sau khi nh?p Ni?n Bàn, t?i Câu Xá Hi có m?t ông già nh? Ngài A Thù hu?ng d?n th?u tri?t d?oc giáo pháp nên thu?ng cúng du?ng chu T? kheo.

Ông Tru?ng gi? ?y có m?t ngu?i con và m?t ngu?i cháu kêu b?ng c?u. Khi ông Tru?ng gi? g?n lâm chung, m?i Ngài A Thù d?n ch? ch? c?t vàng b?c và thua v?i Ngài A Thù r?ng:

- Sau khi con qua d?i, hai d?a nh? này, d?a nào tín m? Ph?t - Pháp thì Ngài ch? ch? c?t c?a báu dó cho nó... . . .

V? Tru?ng gi? ?y thua xong li?n trúc hoi th? cu?i cùng!

Sau m?t th?i gian khi hai d?a tr? thành niên, Ngài A Thù xét th?y d?a cháu c?a ông Tru?ng gi? l?i m?n m? Ph?t - Pháp, còn d?a con ông ta l?i hoang ngh?ch nên Ngài A Thù kêu ngu?i cháu c?a ông ta d?n ch? ch? chôn c?t c?a báu ?y.

Con ông Tru?ng gi? nghe du?c vi?c dó, li?n d?n Ngài A Nan h?i:

- C?a cha m? d? l?i, ai du?c hu?ng?

Ngài A Nan tr? l?i:

- Di nhiên là con c?a ngu?i ?y du?c hu?ng!

Con ông Tru?ng gi? li?n thua l?i r?ng:

- Nhu v?y t?i sao c?a cha tôi d? l?i mà ông A Thù l?i cho con c?a em gái cha tôi?

Ngài A Nan nghe xong li?n t?c t?c d?n ch? Ngài A Thù và d?n d?p h?i Ngài A Thù r?ng:

- T?o sao. . . t?i sao ? Nhu v?y Ngài ch?ng ph?i Sa Môn, không ph?i Thích ch?ng t?. . .

Ngài A Thù bình t?nh tr? l?i:

- Tôi là Thích ch?ng t?, tôi theo dúng kinh lu?t d? quy?t d?nh vi?c dó.

Ngài A Nan gi?n quá h?i v?n:

- Kinh lu?t nào d?y nhu v?y?. . .

Khi dó các Tru?ng lão T? kheo d?u công nh?n Ngài A Thù là ph?i.

Ngài A Nan và Ngài A Thù b?t d?ng ý ki?n v?i nhau, không hòa h?p v?i nhau ph?i tr?i qua m?t th?i gian khá lâu nên trong trú x? c?a hai Ngài ? không có B? Tát, T? T? du?c.

V?n d? ?y du?c d?n kh?p các noi, t?t c? mu?i phuong thi?n tín d?u kh? tâm và dau bu?n nh?t là các thi?n nam tín n? trong dòng h? Thích.

M?t hôm tình c? ông La H?u La du hóa d?n thành Ca Duy La V?, các n? Thích ch?ng t? d?u cùng nhau ra nghinh dón La H?u La d? trình bày s? vieäc ?y và thua r?ng:

-T?i sao Th? Tôn m?i Nê hoàn ( nh?p di?t) chua bao lâu mà chúng Tang l?i không hòa h?p v?i nhau nhu th?? Chúng tôi tha thi?t mu?n chu Tang hòa h?p l?i mà không bi?t làm cách nào. Xin La H?u La ch? v? cho.

Ông La H?u La hu?ng d?n:

- Vi?c dó d? l?m. . . Khi nào Ngài A Nan d?n dây các ngu?i ai có con nh? khi ra nghinh dón Ngài nh? b?ng theo, v?a g?p Ngài thì b? nó xu?ng d?t. Di nhiên là nó khóc. . . Ch?c ch?n Ngài A Nan h?i t?i sao các ngu?i b? nó xu?ng d?t và Ngài s? b?o b?ng chúng nó lên. Khi ?y quý v? thua r?ng khi nào Tru?ng lão (A Nan) và Ngài A Thù hòa h?p thì chúng tôi m?i b?ng chúng nó lên. . .

Ông La H?u La hu?ng d?n nhu v?y xong, ti?p t?c lên du?ng du hóa.

Sau dó m?y hôm, Ngài A Nan d?n, 500 Thích n? b?ng con ra nghênh dón Ngài và thi hành dúng nhu La H?u La hu?ng d?n, khi Ngài A Nan b?o b?ng lên và nói:

- T?i sao con các ngu?i d? ra, b? nó khóc nhu v?y, các ngu?i không dau ru?t? ! Các tín n? dòng h? Thích li?n thua l?i r?ng:

- Di nhiên là chúng tôi dau ru?t, nhung "không dau ru?t b?ng. . ."

Ngài A Nan c?m thông du?c n?i dau lòng c?a 500 Thích n?. . . nên quay v? yêu c?u h?p chúng d? gi?i quy?t v?n d? v?i Ngài A Thù. Khi h?p cúng ti?n phuong ti?n xong. Ngài Uu Ba Ly h?i:

- A Thù có t?i gì?

Ngài A Nan li?n th? l? thua r?ng:

- Ngài A Thù không có t?i gì, chính tôi m?i là ngu?i có t?i. . .

- Khi nghe Ngài A Nan thua nhu v?y, trong chúng xúc d?ng d?n n?i d?u ch?y nu?c m?t. Ngài A Nan li?n d?n tru?c Ngài A Thù d? sám h?i.

Vài ngày sau tin ?y loan truy?n kh?p noi, mu?i phuong thi?n tín,nh?t là các Thích n? lu lu?t kéo nhau d?n d?nh leã cúng du?ng vui m?ng không xiêÙt k?! ! !

Ð?ng Minh

"Nh?p th? thì ph?i tùy th?i tùy duyên, dó là di?u không th? chê trách, nhung n?u vì danh vì l?i mà sân si t?t d?, phá hòa hi?p Tang, dó là di?u dau bu?n nh?t c?a hàng Ph?t t?, mà cung là k? d?c t?i v?i Ph?t Pháp".

D?y Kh? Nói (^)

Ngày xua, có m?t ông vua nu?c n?, dã hon 70 tu?i, khi cao h?ng li?n ban ngay s?c ch? xu?ng cho quan ch?c và th?n dân: "Ai d?y kh? nói du?c, nhà vua s? thu?ng m?t ngàn lu?ng vàng, các quan ai làm du?c s? thang ch?c cao, ai không làm du?c s? b? c?t ch?c".

L?nh dua ra, c? tri?u dình d?u xôn xao, lo l?ng vô cùng. Xua nay có ai d?y kh? nói du?c bao gi?. Ð?t nhi?n, m?t ông lão hon 70 tu?i d?n xin vào y?t ki?n nhà vua. Lão qu? tru?c b? r?ng tâu:

- Kh?i b?m Hoàng thu?ng, th?n có ngh? gia truy?n d?y kh? bi?t nói, xin s?n sàng làm theo ý Hoàng thu?ng.

Nhà vua h?t s?c hài lòng, nhung ông Lão l?i nói thêm:

Ngh? d?y kh? nói r?t công phu, ít nh?t ph?i 20 nam kh? m?i nói rõ ràng du?c nhu ngu?i. V?y th?n xin nh?n tru?c 500 lu?ng vàng d? di kh?p noi tìm m?t con kh? th?t thông minh v? d?y.

Nhà vua nghe nói r?t h?ng thú li?n ra l?nh xu?t kho cho ông lão 500 lu?ng vàng. Ðình th?n cung m?ng r? nhu trút du?c gánh n?ng.

Nhung khi ông lão v? d?n nhà, v? con ông khóc lóc ?m i nói v?i ông:

- Xua nay có ai dám c? gan g?t nhà vua bao gi?, ông có bi?t d?y kh? bao gi? dâu mà dám nh?n. Nhu v?y thì ch? có "tru di tam t?c" mà thôi.

Ông lão c? cu?i nói v?i v? con:

- Nghe chi mà nghe l?m th?! Ð?c Ph?t dã d?y d?i là vô thu?ng. Nam nay tôi dã hon 70 tu?i, nhà vua cung v?y, ch?c chi vua còn s?ng du?c d?n 20 nam n?a. Mà vua ch?t, tôi ch?t thì chuy?n chi cung d?u xí xóa c?, có chi mà lo!. . .